دو خبر آسمانى
۱۳۸۵ اردیبهشت ۲۵, دوشنبه
ساخت مجهزترين تلسكوپ جهان نتیجه همکاری تحقیقاتی-علمی دانشمندان آلمانی و هلندی است. آنطور که طراحان آلمانى– فرانسوى عنوان كرده‌اند، قابلیتهای ويژه اين تلسكوپ دانشمندان نجوم و فیزیک را در یافتن سرچشمه و مبدأ تشکیل جهان هستی یاری خواهد کرد. این تلسكوپ رادیویی و شبکه گسترده گیرنده‌های امواج رادیویی آن لوفار (LOFAR) نام دارند. شبکه گیرنده‌ها شامل بیش از دوهزار آنتن کوچک است که در سراسر اروپا نصب خواهند شد. سوئد، لهستان و نواحی مرکزی فرانسه از نخستین نقاط جغرافیایی مورد نظر برای نسب آنتن‌ها هستند.
شبكه آنتن‌های کوچک تلسكوپ تمامی اطلاعات را که همان تکانه‌ها یا امواج ناشی از تغییرات فیزیکی ذرات در فضاست، از دورترين زوايا و گوشه‌هاى جهان هستى جمع آورى کرده و به دو پایگاه جمع آوری اطلاعات در هلند و آلمان ارسال خواهند کرد. پایگاه‌های اطلاعاتی دو کشور مجهز به پیشرفته‌ترین کامپيوترهای پردازش‌گر موجودند. پایگاه آلمانی، مركز تحقيقاتى يوليش (Jülich) در نزدیکی شهر بن است که از چندی پیش پیشرفته‌ترین کامپیوتر پردازش اروپا را در اختیار دارد. آنتن‌هاى اين تلسكوپ در مقایسه با آنتن‌های موجود نه تنها اطلاعات را با کیفیت بهتری مخابره خواهند كرد بلکه در بیش از یک جهت فعالند. این گیرنده‌ها قادرند امواج را به طور همزمان از تمامی جهات آسمانی دریافت و ارسال كنند.
پیش‌بینی شده است جذب امواج از فضا توسط این آنتن‌ها، دانش فیزیک نجوم را یک میلیارد سال به آغاز پیداش هستی نزدیکتر کند. در علم نجوم، تئوری آغاز هستی انفجار آغازین یا ترکش نخستین ناميده مى‌شود كه طبق محاسبات نجومى بیش از سیزده میلیارد سال پیش رخ داد. علاوه بر این انتظار مى‌رود به کمک این تلسکوپ تا صد میلیون کهکشان جدید در فضا کشف شود. در هفته جاری طی سمیناری در دوسلدورف آلمان نمايندگان مراكز تحقيقاتی دو كشور طراح و سازنده این تلسکوپ توافق همكاری‌های لازم در این زمينه را امضا کردند.
خبر دوم، ساخت يك سیستم لیزری است که صاعقه را در آسمان و قبل برخورد با زمین خنثى مى‌کند. این سیستم که تراموبیل (Teramobil) نام دارد، دستگاه لیزرى متحرکی است که محققان آلمانی و فرانسوی طراح آن امیدوارند بتوانند به کمک آن در آینده‌ای نزدیک بلای آسمانی صاعقه را قبل از فرود آمدن ردیابی و خنثی کنند.
این دستگاه که هفته گذشته در پاریس و در مقابل سفارت آلمان به نمایش عموم گذاشته شد، قدرت ارسال پنج تراوات انرژی را داراست. (پنج تراوات یعنی چندين میلیارد کیلووات) پروفسور لودگر وسته (Ludger Wöste) استاد دانشگاه Freien Universität برلین معتقد است:“ تمام نیروگاه‌های برق کره زمین قدرت تولید این مقدار انرژی را ندارند.“ تکانه لیزری تنها چند فمتو ثانیه یا جند بیلیاردم ثانیه طول خواهد كشيد، به اندازه زمانی که نور از محیطی به ضخامت یک تار مو رد مى‌شود!
اشعه‌‌ای که لیزر ارسال مى‌کند هوا را یونیزه و برق اتمسفر زمین را در یک کانال پلاسمایی هدایت خواهد كرد. این کانال بار یونی ابرهای طوفانی را كه برخوردشان با يكديگر موجب رعد و برق و صاعقه مى‌شود، تخلیه مى‌كند. از مکانهايی که نسب این لیزر در آنجا ضروری به نظر مى‌رسد فرودگاه‌ها هستند. تمامی هواپیمای در حال پرواز یک یا دو بار در طول سال صاعقه‌زده مى‌شوند. صاعقه‌زدگی علاوه بر اختلال سیستم هدایت کننده هواپیما موجب فرسوده‌گى و كاهش ضريب دقت اين هدايت‌كننده مى‌شود. نسب این سیستم در فرودگاه که شعاع مشخصی از محیط اطراف فردوگاه را پوشش خواهد داد، ایمنی هواپيماهاى در حال فرود یا پريدن را افزايش خواهد داد. سرمایه گذاران در طرح ساخت و تولید تراموبیل جامعه پزوهشگران آلمان و مرکز تحقیقاتی CNRS فرانسه هستند.