دشواری‌های کاهش مصرف سوخت
۱۳۸۶ تیر ۱۵, جمعه
اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین ظاهرا به قصد کاهش مصرف سوخت انجام شده ملزومات گوناگونی دارد . به نظر می رسد گازسوز کردن خودروها یکی از راههای اجرایی کردن این طرح است. رئیس جمهور ادعا کرده که با گاز سوز کردن تاکسی‌ها و وانت‌ها حتا می‌توانیم بنزین صادر کنیم . اظهارات برخی از متخصصان نشان میدهد که این کار لااقل به دلایل فنی در کوتاه مدت عملی نیست. همچنینن دوگانه سوز کردن خودروها علاه بر فرسودگی‌هایی که در موتور ایجاد میکند، آنها را از مصرف بنزین بی نیاز نمی‌کند.
ضرورت ساماندهی مصرف سوخت از اوایل دهه ی شصت، با کاهش تولید داخلی و نیاز به واردات بنزین مطرح بوده و در سالهای اخیر به صورت مصوبه‌های مجلس به دولت تکلیف شده است. تبصره ی 13 لایحه ی بودجه سال جاری دولت را ملزم می کند برای کاهش مصرف سوخت، در کنار سهمیه بندی آن، به گسترش ناوگان حمل و نقل عمومی، خارج کردن خودروهای فرسوده و گازسوز کردن خودروها بپردازد. اما فراهم نبودن زیرساختهای لازم احتمال توفیق دولت در این کار را با تردیدهای جدی روبرو کرده است. سهمیه بندی بنزین و استفاده از کارت هوشمند سوخت که اکنون ده روز از اجرای آن میگذرد، هنوز با مشکلات فراوان روبروست. همچنان بیش از یک میلیون کارت سوخت در اداره پست و نزد نیروی انتظامی بلاتکلیف مانده و در تهران کارتهای سوخت و بنزین آزاد به صورت قاچاق خرید و فروش می شود. افزون بر این، هنوز همه‌ی جایگاه‌های سوخت به شبکه نپیوسته اند و ابهامهای بسیاری در مورد اجرایی بودن این طرح و تاثیرات آن وجود دارد.
کمبود وسایل حمل و نقل عمومی
سخنان دیروز شهردار تهران محمدباقر قالیباف در مورد ناوگان حمل و نقل عمومی تا حدی دشواری‌های گسترش این ناوگان را آشکار میکند. به گفته‌ی او در حالی که تهران به ده هزار و پانصد دستگاه اتوبوس نیاز دارد، تعداد اتوبوسهای این شهر از 6 هزار دستگاه تجاوز نمی‌کند. قالیباف در مورد گسترش خطوط مترو می افزاید «شهرداري تهران بيش از يکسال قبل از دولت و مجلس براي خريد واگن و لکوموتيو مترو تقاضاي650 ميليون دلار کرده بود که تاکنون فقط 50 ميليوندلار آن وصول شده است.» [خبر خودرو، 14 تیر] در مورد کاهش مصرف بنزین مسئولان به گاز سوز کردن خودروها بسیار امید بسته‌اند.
محمود احمدی نژاد شنبه ی گذشته در یک گفتگوی تلویزیونی اظهار داشت «اگر ما همین امسال بتوانیم وانت‌ها، تاکسی‌ها و مسافرکش‌ها را گاز سوز کنیم بین ۲۴ تا ۲۶ میلیون لیتر بنزین در روز صرفه‌جویی خواهد شد.» احمدی‌نژاد می‌افزاید «به این ترتیب ما می‌توانیم همین امسال نه تنها از واردات بی‌نیاز شویم که مقداری بنزین نیز صادر کنیم. ما همین الان ۴۲، ۴۳ میلیون لیتر بنزین تولید میکنیم و ۱۷، ۱۸ میلیون لیتر وارد میکنیم و اگر ۲۴ میلیون لیتر مصرف را کم کنیم، می‌شود ۳۵، ۳۶ میلیون لیتر و می‌توانیم ۶، ۷ میلیون لیتر بنزین صادر کنیم.»
محاسبات سؤال‌برانگیز
گذشته از ناروشنی‌های نحوه‌ی محاسبه‌ی رئیس جمهور آنچه واقعیتهای موجود خلاف آن را به وضوح نشان میدهد مسئله ی گاز سوز کردن خودروهاست. بنا بر اظهارات متخصصان خودروسازی، تا کنون اصلا موتور گاز سوز در ایران به تولید نرسیده و بحث بیشتر بر سر تبدیل موتورهای بنزینی به دوگانه سوز است. برای تحقق صرفه جویی مورد نظر رئیس جمهور قرار است سالانه یک و نیم میلیون خودرو دوگانه سوز شوند. روز گذشته مديرعامل گروه خودرو سازي سايپا اعلام کرده که این شرکت در سال گذشته کلاَ 40 هزار خودروی دو گانه سوز تولید کرده که بخشی از آنها هنوز کپسول گاز ندارد. او البته خبر از قصد این شرکت برای تولید روزانه ی 1500 خودروی دوگانه سوز می دهد .
"طرحی بلندپروازانه"
سیدعلی هاشمی نسب، مدیر پروژه تولید و واردات مخزن گازسوز، 30 اردیبهشت 86، در گفتگویی با ایلنا که در سایت شانا، مرکز اطلاع رسانی وزارت نفت نیز منتشر شده «این اقدام را غیرقابل اجرایی و بلندپروازانه» خوانده است. هاشمی نسب با اشاره به این که این میزان از حجم کل مخزنهای تولیدی در سراسر جهان نیز بیشتر است، می افزاید «البته شرکتهای خارجی هم حاضر نیستند در این زمینه قراردادی با ایران منعقد کنند. » در همین ارتباط وزیر کشور مصطفی پورمحمدی 19 فروردین ماه گفته است: « مشکل عمده در گاز سوز کردن خودروها تهیه مخزن و کپسول گاز است که به خاطر آلیاژ خاص فولاد در دنیا با محدودیت مواجه است و با مذاکراتی که با کشورهای مختلف در این زمینه کردیم در حجمی که ما انتظار داریم قدرت تولید ندارند .» [ شانا ] به گفته ی وزیر کشور قرار است به زودی ساخت این مخزنها در ایران آغاز شود.
گرچه طرح تحقیقاتی گاز سوز کردن خودرو در سال 1356 در شیراز آغاز شده تا کنون فقط 170 هزار خودروی دوگانه سوز در ایران وجود دارد. علاوه بر آماده نبودن زیرساختهای لازم از جمله کمبود جایگاه‌های تحویل گاز، صرفه جویی از این طریق به میزانی که مورد نظر مسئولان است، لااقل در کوتاه مدت غیرممکن می نماید.