درگیری نظامی تازه میان ارمنستان و آذربایجان بر سر قره‌باغ

چندی است که خشونت‌ها میان آذربایجان و ارمنستان بر سر قره‌باغ کوهستانی افزایش یافته است. نهادهای قره‌باغ کوهستانی جمهوری آذربایجان را متهم کرده‌اند که با حمله نیروهای ویژه خود به این منطقه، آتش‌بس سال ۱۹۹۴ میان دو کشور را شکسته‌اند.

آمار اعلام شده از سوی جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان در ارتباط با کشتگان درگیری اخیر میان نیروهای دو کشور در قره‌باغ کوهستانی، تفاوت‌های زیادی با هم دارند. وزارت دفاع جمهوری آذربایجان شمار کشتگان را ۲۰ سرباز ارمنستانی اعلام کرده، درحالیکه دولت ارمنستان از سه کشته در سنین ۱۸ و ۱۹ سال یاد می‌کند.

قره‌باغ کوهستانی (قره‌باغ علیا یا ناگورنو قره‌باغ) که زیر نظر جمهوری ارمنستان کنترل می‌شود، از نظر حقوق بین‌الملل به جمهوری آذربایجان تعلق دارد. دولت ارمنستان اما نمی‌پذیرد که آذربایجان حق قانونیِ کنترل بر منطقه قره‌باغ کوهستانی را دارد.

ارمنستان اعلام کرده سربازان این کشور موفق شده‌اند طی یک درگیری که بیش از دو ساعت جریان داشته، کلیه نیروهای ویژه ارتش جمهوری آذربایجان را به قتل رسانند. شمار کشتگان نیروهای آذربایجانی از طرف ارمنستان اعلام نشده و دولت آذربایجان نیز در این باره اطلاعی نداده است.

برخوردهای نظامی بر سر قره‌باغ کوهستانی هرازگاهی شدت می‌یابد. این برخوردهای نظامی آخرین بار در پایان ماه ژانویه سال جاری میلادی اوج گرفتند. در آن زمان وزارت دفاع ارمنستان دولت آذربایجان را متهم کرد که بیش از ۳۰۰ بار آتش بس معتبر از سال ۱۹۹۴ را نقض کرده و با حملات خود دو سرباز ارمنستانی را کشته است. جمهوری آذربایجان با رد این اتهامات، دولت ارمنستان را به نقض ۸۰ باره‌ی قرارداد آتش‌بس متهم کرد.

بحران در قره‌باغ کوهستانی در آن زمان به حدی بالاگرفته بود که آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، نیز نگرانی خود را از اوج‌گیری بحران میان جمهوری‌های آذربایجان و ارمنستان اعلام کرد. جمهوری آذربایجان سال‌هاست که به افزایش قدرت نظامی خود پرداخته و اعلام کرده این منطقه را اگر لازم شود با قدرت نظامی از دست جمهوری ارمنستان خارج خواهد کرد.

درگیری قره‌باغ کوهستانی و فروپاشی شوروی

مناقشه بر سر قره‌باغ کوهستانی بین دو کشور ارمنستان و آذربایجان در سال ۱۹۸۸آغاز شد. در این سال نیروهای ارمنی جنگی را برای تصرف این منطقه ارمنی‌نشین آغاز کردند. جنگ پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، تشدید شد.

در سال ۱۹۹۴ پس از این که ارتش ارمنستان این منطقه را به تصرف خود در آورد، جنگ با قبول آتش‌بس از سوی دوطرف پایان یافت. درگیری نظامی میان آذربایجان و ارمنستان بر سر قره‌باغ کوهستانی تا کنون ده‌ها هزار قربانی بر جای نهاده است. آتش‌بس سال ۱۹۹۴ گرچه هر از چند گاهی نقض می‌شود، اما هنوز پابرجاست.