دردسرهای ایران در پی ممنوعیت بیمه نفتکش‌ها
۱۳۹۱ تیر ۲۱, چهارشنبه
با آغاز تحریم واردات نفت از ایران از سوی اتحادیه اروپا، اقتصاد متکی به نفت ایران بیش از همیشه در تنگنا قرار گرفته و برخی از تحلیلگران نسبت به خطر فروپاشی و ورشکستگی اقتصادی ایران در اثر کاهش چشمگیر درآمدهای نفتی هشدار می‌دهند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، ژاپن هم که از خریداران مهم نفت ایران است، اعلام کرده است که برای توقف واردات نفت ایران از ماه اوت (کم‌تر از یک ماه دیگر) گام‌های مهمی برداشته است.
در اثر تحریم‌های اتحادیه اروپا، بیمه‌کنندگان اروپایی که بر حوزه بیمه حامل‌های دریایی تسلط دارند، از بیمه کردن محموله‌هایی که متعلق به ایران است خودداری می‌کنند. تحلیلگران می‌گویند این جنبه از تحریم‌ها، سنگین‌ترین آسیب‌ها را به اقتصاد ایران وارد خواهد کرد.
تلاش برای دورزدن تحریم‌ها
از بین رفتن امکان بیمه کردن محموله‌های نفتی ایران در صادرات نفت خام این کشور به مشتریان آسیایی اختلالات جدی پدید آورده است. در چنین شرایطی ایران سخت در جستجوی راه‌هایی برای دور زدن محدودیت‌هایی است که در نتیجه تحریم‌ها پدید آمده‌اند.
ایران با به‌کارگیری برخی از ترفندها، به‌رغم ممنوعیت بیمه محموله‌های نفتی جمهوری اسلامی، همچنان به چین نفت ارسال می‌کند. چین مشتری اصلی نفت خام تولیدی ایران است، اما از ایران خواسته که نفت خام را با تانکرهای متعلق به چین ارسال کند.
یکی از منابع آگاه در زمینه معاملات نفتی ایران و چین به خبرگزاری رویترز گفته که دست‌کم ۴ میلیون بشکه از نفت خام تولیدی ایران از برنامه فروش ماه ژوئیه، اکنون در راه رسیدن به پالایشگاه‌های چین است.
به گفته او مذاکراتی درباره بحران بیمه میان مقام‌های پالایشگاه ملی چین (سینوپک) و کشتی‌رانی جمهوری اسلامی در جریان بوده است. آن‌طور که این منابع می‌گویند چین قرار است در ماه ژوئیه ۱۵ میلیون بشکه از نفت خام تولیدی ایران را خریداری کند.
اگر این اتفاق رخ دهد، یعنی چین در معامله‌ای به ارزش ۳۵/ ۱ میلیارد دلار، نیمی از نفت‌خام تولیدی ایران در ماه ژوئیه را خریده است. ایران سال گذشته در مدت مشابه، دو برابر این مقدار نفت صادر می‌کرد. مذاکره و چانه‌زنی میان ایران و چین بر سر هزینه‌های بیمه و راه‌های انتقال نفت همچنان در جریان است.
ژاپن، یکی از خریداران اصلی در آسیا
روز چهارشنبه (۲۱ تیر/ ۱۱ ژوئیه) برخی از منابع اعلام کرده‌اند بیمه‌کنندگان ژاپنی دامنه پوشش بیمه‌های خود را گسترش داده‌اند تا به تانکرهای متعلق به ناوگان دریایی این کشور، امکان انتقال نفت‌خام از ایران را بدهند. بیمه‌کنندگان در این کشور هزینه بیمه تانکرهای حامل نفت ایران را ۳۰ درصد افزایش داده‌اند.
در چنین وضعیتی ایران می‌تواند به جای استفاده از یک سوپرتانکر، از دو سوپرتانکر برای حمل نفت استفاده کند و ظرفیت صادراتی خود را تا ۲۰۰ هزار بشکه در روز افزایش دهد. اما در این شرایط، در صورت وارد شدن خسارت به محموله‌های ارسالی، ژاپنی‌ها باید خسارت آن را به‌تنهایی بپردازند، چون بیمه‌کنندگان غربی در مورد ایران تن به شراکت با آنها نخواهند داد.
ژاپن پس از چین و هند، سومین مشتری بزرگ نفت‌خام ایران است. بر اساس گزارش‌های وزارت اقتصاد ژاپن، این کشور در پنج ماه اول سال ۲۰۱۲ واردات نفت خود از ایران را تا یک‌سوم کاهش داد و به‌طور متوسط به ۲۴۶ هزار بشه در روز رساند. کره جنوبی، چهارمین خریدار بزرگ نفت ایران، هم به شدت از حجم واردات نفت خود از ایران کاسته است.
در اروپا، حال فقط ترکیه است که همچنان از ایران نفت وارد می‌کند. اما واردات نفت ترکیه از ایران هم به‌طور چشمگیری کاهش یافته است. اقتصاد وابسته به نفت ایران، روزهای سخت‌تری را هم در پیش‌رو دارد، چون محدودیت‌ها رو به افزایش‌اند.