در سال ١۴٠١ "صدها شهروند کرد کشتە، زندانی و مجروح شدەاند"
۱۴۰۲ اردیبهشت ۴, دوشنبه
شبکه حقوق‌بشر کردستان، در یک گزارش مفصل سالانه به بررسی موارد نقض حقوق‌بشرشهروندان کرد، طی سال ۱۴۰۱ پرداختە است.
این شبکه مسائل "زبانی، مذهبی، فرهنگی، جنسیتی، گرایش جنسی، طبقاتی، سیاسی" را از جملە دلایل موارد نقض حقوق شهروندان کرد برشمردە و عنوان کرد کەاین اقدامات بە واسطە "قوانین تبعیض‌آمیز جمهوری اسلامی و برخوردهای سرکوب‌گرانه و خشونت‌آمیز نهادهای امنیتی، نظامی، قضایی و اجرایی" جمهوری اسلامی صورت می‌پذیرند.
در این گزارش آمار "جانباختگان در جریان خیزش سراسری زن، زندگی، آزادی، بازداشت‌شدگان، کشتار و مجروحیت، کولبران، قتل شهروندان، اعدام، کشتار و ترور نیروهای اپوزیسیون، زن‌کشی، جان باختن شهروندان در نتیجه انفجار مین و در حین کار" گردآوری شده است.
ربین رحمانی، سخنگوی شبکه حقوق‌بشر کردستان در گفت‌وگو با دویچه وله فارسی، با اشارە بە اینکه آمار و اطلاعات ارائه شده در این گزارش تنها شامل مواردی است که پیش‌تر از سوی شبکه حقوق بشر کردستان تایید شدە، گفت: «ما اعتقاد داریم این گزارش شامل تمامی موارد نقض حقوق شهروندان کُرد در ایران نیست و مطمئنا بسیاری از موارد دیگر وجود دارند که به دلایل مختلف از جمله نبود امکان اطلاع‌رسانی آزاد در ایران، ممنوعیت فعالیت سازمان‌های مدافع حقوق بشری و فشار نهادهای امنیتی بر افراد و خانواده‌ها و.. در مورد آنها اطلاع‌رسانی نشده است.»
صدور حکم اعدام برای معترضان بازداشت شدە
تهیه‌کنندگان این گزارش گفتەاند، بە دنبال قتل مهسا ژینا امینی و شروع اعتراضات سراسری، تنها در سال ۱۴۰۱ توانستەاند کە دستگیری ١٧۶۱ شهروند کرد را تائید و ثبت کنند.
از این تعداد دست‌کم ۸ شهروند کرد بازداشت شده، در زندان‌های رجایی شهر کرج، سنندج و ارومیه با اتهام "محاربه" و "فساد فی‌الا‌رض" مواجه شده و در خطر صدور حکم اعدام قرار دارند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
١٢٣ جانباختە در اعتراضات زن، زندگی، آزادی
شبکه حقوق‌بشر کردستان می‌گوید کە اسامی و مشخصات ۱۲۳ نفر از شهروندان کرد جان‌باخته در جریان خیزش سراسری را ثبت کرده، که ۱۱ نفر از آنها کودک هستند.
بیشترین جانباختگان بە ترتیب متعلق بە شهرهای سنندج، بوکان و مهاباد، با ٢٠، ١٧ و ١٣ جانباختە هستند.
اجرای حکم اعدام ٨٢ شهروند کرد
بر ا‌ساس این گزارش در سال ۱۴۰۱ دست‌کم ۸۲ زندانی کرد در زندان‌های مختلف ایران اعدام شده‌اند. اتهام ۳۷ نفر از این افراد "قتل عمد" و ۴۱ نفر دیگر جرایم مرتبط با "مواد مخدر" اعلام شده است.
همچنین این شبکە می‌گوید کە در سال گذشتە چهار زندانی سیاسی کرد به نام‌های "فیروز موسی‌لو، محمدمهدی کرمی، سرکوت احمدی و محی‌الدین ابراهیمی" اعدام شدەاند.
قتل و مرگ در بازداشتگاه و زندان
شبکه حقوق‌بشر کردستان می‌گوید کە در سال ۱۴۰۱ دست‌کم ۱۷ شهروند کرد در نتیجه شکنجه و ضرب و شتم در زمان بازداشت ،کشته شدند و یا تحت فشارهای وارده در زندان اقدام به خودکشی کردەاند کە ۹ تن از این افراد در جریان اعترضات مردمی بازداشت شدەاند.
قتل شهروندان توسط نیروهای حکومتی
به گفتە این شبکه حقوق‌بشری در همین زمان دست‌کم ۱۶ شهروند کرد توسط نیروهای نظامی-امنیتی جمهوری اسلامی ایران به قتل رسیدەاند.
اکثر این افراد به بهانه "حمل کالای قاچاق" هدف تیراندازی قرار گرفتەاند. همچنین یک شهروند کرد ایرانی در مناطق مرزی آذربایجان‌غربی و ترکیه توسط نیروهای ارتش ترکیه به قتل رسیده است.
کشتار و ترور نیروهای اپوزیسیون
در این گزارش بە "قتل، ترور و کشتار نیروهای اپوزیسیون کرد جمهوری اسلامی" نیز اشارە شدە است.
از جملە قتل "یوسف ربانی" معروف بە "ریزان جاوید" از اعضای رهبری حزب زندگی آزاد کردستان – پژاک، کە در تاریخ ۱۵ مرداد، در یک عملیات "مشترک سازمان‌های اطلاعاتی ایران و ترکیه" در شهر قامشلو سوریه (روژئاوا) هدف حمله پهبادی قرار گرفت و کشته شد.
گزارش می‌گوید که همچنین همزمان با اعتراضات گسترده در سراسر ایران، سپاه پاسداران در تاریخ‌های ۶ مهر، ۲۳ و ۳۰ آبان ۱۴۰۲ مقر احزاب دمکرات کردستان ایران، حزب آزادی کردستان (پاک) و حزب کومله کردستان ایران، در خاک اقلیم کردستان عراق را مورد حمله موشکی و راکتی قرار داد که در نتیجه آن ۲۱ نفر از اعضای این احزاب و خانوداه‌های آنها کشته شدەاند.
قتل و مرگ ٢٨ کولبر
بر ا‌ساس گزارش شبکه حقوق‌بشر کردستان طی سال ۱۴۰۱ دست‌کم ۲۸ کولبر در مناطق مرزی استان‌های آذربایجان‌غربی، کردستان و کرمانشاه جان خود را از دست دادەاند.
از این تعداد ۲۴ کولبر توسط نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران کشته، یک نفر به دلیل ایست قلبی، یک نفر بر اثر سرمازدگی، یک نفر به خاطر سقوط از ارتفاع و یک نفر در نتیجه تصادف جاده‌ایی در مسیرهای کولبری جان باختەاند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
همچنین در این سال ۱۶۶ شهروند کُرد در حین کولبری مجروح شدەاند که از این تعداد ۱۳۲ کولبر با تیراندازی مستقیم، ۱۷ کولبر در زمان تعقیب و گریز، ۳ کولبر از طریق ضرب و شتم توسط نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران، ۷ کولبر در نتیجه تصادفات جاده‌ای، ۴ کولبر در اثر سقوط از ارتفاع و ۳ کولبر در اثر انفجار مین در مسیرهای کولبری زخمی شدند.
زن‌کشی، سوانح کاری، انفجار مین و مهمات جنگی
در گزارش سالانە شبکه حقوق‌بشر کردستان آمدە است کە در سال گذشتە دست‌کم ۱۷ مورد زن‌کشی در شهرها و مناطق مختلف گزارش شده است. این قتل‌ها توسط همسر، همسر سابق، برادر و برادر همسر صورت گرفته است.
همچنین دست‌کم ۲۰ کارگر کرد در حوادث حین کار جان خود را از دست دادەاند. عمده دلایل بروز حوادث منجر به مرگ این کارگران "عدم وجود استانداردهای ایمنی" در محل کار عنوان شدە است.
از سوی دیگر در همین زمان در نتیجه انفجار مین و مهمات جنگی دست‌کم ۹ شهروند کرد و ۲ سرباز وظیفه کشته و ۱۴ نفر دچار مجروحیت و در مواردی قطع عضو شدەاند.