دانیل بارنبویم؛ هفتاد سالگی "نابغه‌ای در عالم موسیقی"
۱۳۹۱ آبان ۲۵, پنجشنبه
دانیل بارنبویم پیش از آن که به "نبوغ" خود به عنوان یک موسیقیدان ببالد، خود را جهان‌وطنی یهودی‌‌تبار می‌داند که رسالتی جز اشاعه‌ی مهر و دوستی، آن‌هم با نواهای واگنر، بتهوون، شومان، ماهلر، ایزابل ماندری و یورک هولر ندارد.
بارنبویم که در ژانویه‌ی سال ۲۰۰۸ شهروندی فلسطین را اختیار کرده است، بر این باور است که با "موسیقی می‌توان مرزها را درهم شکست و به‌جای کینه و دشمنی، برای جهانیان صلح و دوستی به ارمغان آورد".
این رهبر ارکستر مسالمت‌جو که به دلیل انتقادهای کوبنده‌اش از سیاستهای فلسطینی‌ستیزی اسراییل در این کشور به عنوان "چهره‌ای جنجالی" معرفی شده، برای درهم شکستن مرزها، در سال ۱۹۹۹ "ارکستر ديوان شرقی - غربی" را پایه گذاشت. هدف این ارکستر، برقراری گفت‌وگو بین فرهنگ‌های گوناگون در منطقه‌ی خاور میانه از راه موسیقی‌ست.
اعراب و اسراییل در کنار یکدیگر
۳۴ عضو این ارکستر ۹۰ نفره از کشورهای عربی و ۳۲ تن از آنان اسرائیلی هستند. نوازندگان عرب از سرزمین‌های سوریه، لبنان، مصر و اردن می‌آیند. رمزی ابو ردوان، یکی از اعضای فلسطینی این گروه که در ۱۴ سالگی به واحدهای ارتش اسراییل در رام‌الله سنگ پرتاب می‌کرد، حالا با نواختن ویلون، برای مردم این سرزمین پیام دوستی می‌فرستد.
ابو ردوان معتقد است که «رفتار کنونی فلسطینیان ناشی از سیاستهای اشغالگرانه‌ی اسراییل است.» رمزی که تا کنون در بسیاری از اردوگاه‌های پناهندگان در رام‌الله "گروه موسیقی جوانان" تشکیل داده، دلیل همکاری خود با "ارکستر ديوان شرقی - غربی" را این‌گونه بیان می‌کند: «من می‌خواهم به نوازندگان اسراییلی بگویم، آنها مقصر نیستند، بلکه دولت اسراییل تقصیر دارد. ما حق آزادی عقیده داریم و می‌توانیم سیاست‌ها و اقدامات دولت خودمان را رد کنیم. من هم با تمام آن‌چه دولت ما در فلسطین انجام می‌دهد، موافق نیستم.»
"ارسال پيام اتحاد و تفاهم" نیز، از جمله اهداف دانیل بارنبویم است که با ارکستر خود تا کنون کنسرت‌های متعددی در شهرهای منطقه‌ی خاورمیانه از جمله در مصر و رام‌الله اجرا کرده است. او پيش از اجرای کنسرت در رام‌الله، با اشاره به وضعیت اعراب و اسراییل گفت: «ما در این‌جا يا بايد همديگر را بکشيم يا ياد بگيريم که در کنار هم زندگی کنيم. واقعيت اين است که ما بايد به طور برابر از امکانات اين سرزمين بهره ببريم.»
الگوی صلح‌جویانه
با آن که ۱۳ سال از پایه‌گذاری این ارکستر می‌گذرد و روابط بین اسراییل و فلسطینیان هم‌چنان بحرانی است، با این حال دانیل بارنبویم امید خود را از دست نداده و می‌گوید: «شیوه‌ی کار من در این ارکستر، می‌تواند الگویی برای برقراری صلح باشد...»
دانیل بارنبویم حتی حاضر است در تهران هم با ارکستر خود کنسرتی برپا کند. او با توجه به بحرانی که میان دو کشور اسراییل و ایران حاکم است، با تاکید بر این که هنوز "دعوت‌نامه‌ای از مسئولان" دریافت نکرده، همه‌ی شهرهای جهان را برای ارسال پیام دوستی خود مناسب می‌داند: «محل اجرا مهم نیست. محل اجرا می‌تواند حتی در شهر تهران باشد.»
نواختن پیانو در کودکی
بارنبویم در ۱۵ نوامبر ۱۹۴۲ در بحبوحه‌ی جنگ جهانی دوم در بوینس آیرس آرژانتین به دنیا آمد. والدینش از یهودیان روس بودند که از ترس ناسیونال‌سوسیالیسم و اشغال روسیه از سوی ارتش هیتلری به آمریکای لاتین گریختند. بارنبویم، نواختن پیانو را از ۵ سالگی آموخت و نخستین کنسرت خود را در سن ۷ سالگی اجرا کرد.
این "کودک با استعداد" پس از آن‌که خانواده‌ی بارنبویم در سال ۱۹۵۲ به اسراییل مهاجرت کرد، به زالسبورگ رفت و اولین کنسرت پیانوی خود را که قطعه‌ای از یوهان سباستین باخ بود، در این شهر اجرا کرد. ویلهلم فورت‌ونگلر، یکی از بزرگترین و پرآوازه‌ترین رهبران ارکستر در تاریخ موسیقی آلمان و جهان، در باره‌ی این جوان پیانیست گفت: «بارنبویم نابغه‌ای در عالم موسیقی است.»