خوش‌بینی در مورد جوش خوردن معامله‌ی اتمی
۱۳۸۸ مهر ۳۰, پنجشنبه
مذاکرات اتمی در وین، زیر نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز دوشنبه (۱۹ اکتبر / ۲۷ مهر) آغاز شد و قرار بود در ظرف دو روز به پایان برسد. در روز دوم، مذاکرات خوب پیش نرفت و ادامه‌ی آن به روز بعد، یعنی چهارشنبه موکول شد. مشکلی که پیش آمده بود، به موضع ایران نسبت به حضور و نقش فرانسه در مذاکرات برمی‌گشت. در مذاکرات افزون بر ایران و فرانسه، آمریکا و روسیه نیز حضور داشتند.
طرح البرادعی
مذاکرات سه روزه به یک توافق نهایی منجر نشد. قرار شد تا روز جمعه (۲۳ اکتبر / یکم آبان) بر روی طرحی کار شود که آن را محمد البرادعی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، پیش گذاشته است.
در خبرها آمده که این طرح، به معامله‌ای که پایه‌ی آن در مذاکرات ژنو در اول اکتبر ریخته شد، شکل مشخصی می‌دهد. بر مبنای آن ایران ۱۲۰۰ کیلو از ۱۵۰۰ کیلو اورانیوم کم‌غلظت خود را به روسیه تحویل می‌دهد تا روس‌ها آن را غنی‌تر کنند. پس از آن، پای فرانسه به میان می‌آید. فرانسویان محصول کار روس‌ها را تحویل می‌گیرند و از آن میله‌ی سوخت اتمی با غنای ۲۰ درصد اورانیوم می‌سازند. این محصول به ایران داده می‌شود تا در رآکتور تحقیقاتی تهران به مصرف برسد.
از گفته‌های دپیلمات‌ها در وین، اظهارت مقامات ایرانی و شکل بازتاب خبر در رسانه‌های دولتی ایران، چنین برمی‌آید که جمهوری اسلامی با نفس معامله مخالفت نکرده است. درخواست تهران این است که پاریس طرف قرارداد نباشد و مسئولیت کامل به روسیه سپرده شود.
تهران نتوانست طرح خارج کردن کامل فرانسه از مذاکرات را پیش ببرد. فرانسه دیروز هم در مذاکرات حضور داشت و ظاهرا مشکلی ندارد اگر در توافق نهایی در سایه‌ی روسیه قرار گیرد. در اصل قضیه، که شکل گردش اورانیوم در دایره‌ی "ایران − روسیه − فرانسه − ایران" است، تغییری پدید نمی‌آید.
"موفقیت هسته‌ای"
در روز چهارشنبه، همزمان با روز آخر مذاکرات وین، در تهران کنفرانس دولتی‌ای برپا بود با عنوان "همایش ملی موفقیت هسته‌ای، ابعاد فرهنگی و هویت ملی". این همایش را تشکیلات نمایندگی آیت‌الله خامنه‌ای در دانشگاه‌ها، وزارت ارشاد، سازمان انرژی اتمی، پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای، دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام و شبکه چهارم سیما برگزار کرده بودند. محل برگزاری دانشگاه تهران بود.
در همایش، سخنرانان اتم را تا حد جنبه‌ای از هویت ملی رساندند. از طرف رئیس جمهور احمدی‌نژاد، دستیار ارشد او ثمره هاشمی، در همایش شرکت داشت. وی در آن گفت: «موضوع هسته‌ای ایران نمادی از عظمت ملی، شکست‌ناپذیری، توانمندی‌های تکنولوژیک، شجاعت ملت و رهبری و مسؤولان جمهوری اسلامی و نمادی از عزت‌خواهی ملت ایران است.»
یکی دیگر سخنرانان این همایش، حجت‌الاسلام محمد محمدیان، رئیس نمایندگی آیت‌الله خامنه‌ای در دانشگاه‌ها بود. محور سخنان او این بود که «راهی جز ایستادگی برای منافع کشور ما وجود ندارد؛ اگر ذره‌ای کوتاه بیاییم باید ده‌گام به عقب برویم».
به گزارش ایسنا، در این همایش، دکتر محمد قنادی، معاون سازمان انرژی اتمی، اعلام کرد که «در ماه‌های آینده خبرهای خوبی در خصوص فناوری هسته‌یی خواهیم داد.»
بازی برد-برد
اگر معامله‌ی اتمی ژنو-وین جوش بخورد، بنابر برداشت مفسران، هر دو طرف آبروی خود را حفظ کرده‌اند. جمهوری اسلامی می‌تواند بگوید محق شناخته شده که غنی سازی کند، و طرف دیگر می‌تواند بگوید مانع غنی‌سازی اورانیوم در ایران در حد خطرناک بالای ۵ درصد شده و افزون بر آن کاری کرده که بخش اعظم انباشته‌ی اورانیوم ایران به خارج منتقل شود. می‌گویند حاصل این بازی "برد-برد" است. دست‌کم به لحاظ ذهنی و در حیطه‌ی تبلیغات کسی خود را بازنده نمی‌یابد.
معامله‌ی اتمی ژنو-وین، اگر به سرانجام هم برسد، به خودی خود به بحث غنی‌سازی پایان نمی‌دهد. جمهوری اسلامی با این معامله متعهد نمی‌شود که به هیچ وجه دست به غنی‌سازی در حدی بالای ۵ درصد نزند. بنابر این کشمکش به پایان نمی‌رسد، حداکثر جو برای گفت‌وگو بهتر می‌شود.
روزنامه‌ی "لوس آنجلس تایمز" نوشته است که از نظر غرب تضمینی وجود ندارد که دولت ایران در خفا برنامه‌های اتمی نظامی خود را پیش نبرد. اگر معامله‌ی انتقال غنی‌سازی بالای پنج درصد از ایران به روسیه جوش بخورد، فقط برای مدت یک سال رفع نگرانی می‌شود، آن‌هم به این دلیل که بخش اعظم ذخایر اورانیوم دولت ایران از چنگش خارج می‌شود.
آمریکاییان به مذاکرات وین به دیده مثبت نگاه می‌کنند. ایان کلی، یک سخنگوی وزارت خارجه‌ی آمریکا، گفته است که طرح پیشنهادی گامی به پیش است.
این احتمال داده می‌شود که معامله‌ی اتمی، که در جریان مذاکره بر سر آن، نمایندگان ایران و آمریکا بر سر یک میز نشستند، یخ روابط دو دولت را آب کند. هیلاری کلینتون، وزیر خارجه‌ی آمریکا، گفته است که واشنگتن آماده‌ی برقراری روابط بهتری با تهران است. او در عین حال افزوده است که آمریکا مواظب تاکتیک‌های ایران برای خریدن زمان هست.
ایران و اسرائیل زیر یک سقف
امروز (پنجشنبه، ۲۲ اکتبر) یک سخنگوی کمیسیون انرژی اتمی اسرائیل تأیید کرد که اخیراً نمایندگان ایران و اسرائیل در زیر یک سقف حضور داشته‌اند و به حرف‌های هم گوش داده‌اند. حضور مشترک، در کنفرانسی در قاهره بوده که "کمیسیون بین‌المللی برای منع گسترش و خلع سلاح اتمی" (ICNND) آن را سازمان داده بوده است.
خانم یائل دورون (Jael Doron)، سخنگوی کمیسیون انرژی اتمی اسرائیل، گفته است که هیچ گفت‌وگوی مستقیمی میان نمایندگان دو کشور انجام نشده است. به گفته‌ی خانم دورون، «این صحبت خود را کرد، آن صحبت خود را کرد، اما مصاحبتی در کار نبود.»
سحنگوی سازمان انرژی اتمی ایران این اظهارات را تکذیب کرده است.