خواب بهاری روزنامه­های ایران

آیا آنگونه که مشاور مطبوعاتی رئیس جمهور مدعی است غیاب روزنامه­ها هیچ خلائی در زندگی مردم ایجاد نمی­کند؟

حدود دو ماه پیش روزهای عاشورا و تاسوعا نزدیک به تعطیلات آخر هفته بود و مطبوعات کشور چهار روز پشت سر هم منتشر نشدند. چنین اتفاقی در سال۸۷ چند بار دیگر نیز تکرار شده است. طولانی­ترین غیبت روزنامه­ها هر سال مربوط به نوروز است که گاهی، مانند ابتدای سال ۸۷، به سه هفته نیز می­رسد.

خلاء روزنامه­ها احساس نمی­شود

مشاور مطبوعاتی رئیس جمهور، علی اکبر جوانفکر، تعطیلی چهار روزه­ی ماه محرم را بهانه کرد و بیستم دی­ماه در یادداشتی نوشت «خلاء روزنامه­ها در این ایام هیچ واکنشی را در زندگی مردم برنیانگیخته است.» او می­افزاید «اغلب روزنامه­ها نه بر اساس نیاز مخاطبان بلکه بر مبنای نیاز سیاسی مدیران آنها یا تلاش جریان­های مختلف سیاسی و حزبی برای دست­یابی به قدرت شکل گرفته­اند.» جوانفکر معتقد است «در کشور ما روزنامه­هایی وجود دارند که به هیچ وجه در تراز و شان ملت ایران نیستند و نشر و توزیع آنها نیز موجب وهن جامعه می­شود.» مشاور مطبوعاتی محمود احمدی­نژاد با اشاره به این که این روزنامه­ها نقشی در اطلاع رسانی ندارند نتیجه می­گیرد که آنها «نیازمند استفاده از مرخصی استعلاجی هستند.»

سانسور مردم را بی رغبت کرده

بسیاری از دست­اندرکاران مطبوعات مخاطب نوشته­ی جوانفکر را روزنامه­های منتقد دولت قلمداد کردند و به آن واکنش نشان دادند. برخی از منتقدان ظاهرا در اصل مسئله با مشاور رئیس جمهور اختلافی ندارند اما گناه بی تاثیر بودن غیاب روزنامه­ها را سانسور و محدودیت­های دولتی عنوان می­کنند. عیسی سحرخیز، یکی از روزنامه­نگاران با سابقه می­گوید «دولت نهم باید از خودش بپرسد که چه بلایی بر سر مطبوعات آورده که به این روز افتاده­اند.» او به سایت فرارو گفته است «مطبوعات آنقدر سانسور شده­اند که مردم ناچار هستند برای به دست آوردن اخبار سانسور نشده و واقعی به رسانه­های خارجی مراجعه کنند و این نمی­تواند موضوع قابل افتخاری برای دوات نهم باشد.» برخی دیگر معتقدند در کنار سانسور، فشارهای مالی و تنگناهای دیگری که دولت برای مطبوعات مستقل به وجود آورده باعث کم رغبتی مردم به آنها شده است.

مشکلات مالی و نبود امنیت شغلی

فهرست مطبوعاتی که در دوران دولت نهم توقیف شده­اند بسیار طولانی است. این مسئله امنیت شغلی بسیاری از روزنامه­نگاران را به خطر انداخته است. از سوی دیگر هزینه­ی انتشار مطبوعات هر روز افزایش می­یابد. روزنامه آفتاب یزد در واکنش به یادداشت جوانفکر در سرمقاله بیست و دوم دیماه خود می­نویسد «در دولت نهم، قیمت عرضه کاغذ ایرانی به مطبوعات، بیش از ۵ برابر شده است.» نویسنده سرمقاله با اشاره به انتقادهایی که در مطبوعات جناح­های مختلف نسبت به عملکرد سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دولت می­شود، می­افزاید «در این شرایط، آیا مطبوعات نیاز بیشتری به مرخصی استعلاجی دارند یا کسانی که همه منتقدان خود را "بلندگوی آمریکا" و "دست‌‌های قطع شده از رانت‌خواری" می‌نامند؟»

غیبت ارگان رسمی دولت

در حالی که علی اکبر جوانفکر بحث بی­تاثیر بودن غیاب چهار روزه­ی مطبوعات را برای نفی علت وجودی نشریه­های منتقد دولت پیش می­کشد، خواب بهاره­ی روزنامه­ها، شامل ارگان رسمی دولت نیز می­شود. روزنامه ایران مانند دیگر روزنامه­های سراسری، آخرین شماره سال ۸۷ خود را چهارشنبه ۲۸ اسفند منتشر کرد و نوشت نخستین شماره سال جدید هشتم فروردین منتشر خواهد شد. علاوه بر روزنامه­های کم­تیراژ مستقل دو روزنامه­ی پرتیراژ جام جم و همشهری که با بودجه­ی صدا و سیما و شهرداری منتشر می­شوند نیز در تعطیلات نوروز غایب هستند. اگر سخنان مشاور مطبوعاتی رئیس جمهور در مورد بی تاثیر بودن غیبت روزنامه­ها درست باشد، این حکم شامل ارگان دولت و دیگر روزنامه­های کشور نیز می­شود.