«خطر تبدیل شدن لیبی به یک روآندای دیگر»
۱۳۸۹ اسفند ۱۸, چهارشنبه
نیروهای وابسته به معمر قذافی رهبر لیبی روز دوشنبه (۸ مارس / ۱۶ اسفند) به بمباران هوایی پایگاه‌های شورشیان در راس لانوف واقع در شرق کشور ادامه دادند تا بدین ترتیب جلوی پیشروی آنها به سمت طرابلس را بگیرند.
در همین حال گردان‌های امنیتی لیبی در نبردی سخت با شورشیان برای بازپس گرفتن شهر زاویه در نزدیکی طرابلس هستند.
در حالی که قذافی هنوز قدرت اصلی را در لیبی در اختیار دارد، کشورهای غربی کماکان در مورد تصویب قانون ممنوعیت پرواز بر فراز خاک لیبی به توافق نرسیده‌اند؛ اقدامی که باعث می‌شود نیروهای قذافی دیگر نتوانند از جنگنده‌ها علیه مخالفان استفاده کنند.
علی‌رغم اینکه روند تحولات در لیبی به سود مخالفان نیست، مصطفی عبدالجلیل رییس شورای انتقالی ملی که در بنغازی مستقر است، به قذافی سه روز مهلت داد تا از پست خود کناره‌گیری کند و در مقابل مورد پیگرد جنایی قرار نگیرد. رژیم لیبی اما ارائه هرگونه پیشنهاد به مخالفان در مورد کناره‌گیری قذافی را تکذیب کرد.
در همین حال کاخ سفید اعلام کرد که باراک اوباما رییس‌جمهور آمریکا و دیوید کامرون نخست‌وزیر بریتانیا در یک مکالمه تلفنی توافق کرده‌اند تا برخی قوانین در مورد لیبی، از جمله ممنوعیت پرواز بر فراز این کشور، مراقبت بین‌المللی و کمک برای نجات مردم را به تصویب برسانند.
عدم تمایل آمریکا به تحریم هوایی لیبی
در حالی که هنوز موضعگیری جهانی یکدستی در قبال وضعیت لیبی وجود ندارد، کاخ سفید اعلام کرد که رهبران آمریکا و بریتانیا توافق کرده‌اند که به تلاش‌ها و برنامه‌ریزی‌های خود در قالب نیروهای ناتو ادامه دهند و در این راستا تحریم فروش سلاح به لیبی نیز در دست بررسی است.
علی‌رغم اینکه فشار بین‌المللی برای تصویب قانون ممنوعیت پرواز بر فراز لیبی افزایش یافته، آمریکا در شرایط کنونی تمایل زیادی به اجرای این اقدام ندارد. گای کارنی، سخنگوی کاخ سفید گفت، هر چند آمریکا مشغول بررسی چنین اقدامی است، اما این امر پیچیدگی‌ها و موانعی نیز دارد.
در یک موضعگیری صریح‌تر و واضح‌تر، هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا، در مصاحبه با شبکه اسکای‌نیوز گفت: «ما خواستار این هستیم که جامعه بین‌الملل، تحریم هوایی لیبی را مورد تائید قرار دهد. بسیار مهم است که در این تلاش‌ها، رهبری بر عهده آمریکا نباشد، چرا که این امر خواسته مردم لیبی است».
به گفته کلینتون، مردم لیبی خواسته خود را به شکل شفاف اعلام کرده‌اند و این قبیل تصمیمات در خارج نباید اتخاذ شود و غرب یا دولتی در خلیج فارس نباید برای مردم لیبی تعیین تکلیف کند.
عدم تصمیم‌گیری روشن شورای امنیت
در همین حال در نیویورک، اعضای شورای امنیت از اتخاذ هر گونه تصمیم قاطع در قبال طرح تحریم هوایی لیبی خودداری کرده و ترجیح دادند تا در انتظار روشن شدن نتیجه جلسات اتحادیه اروپا، اتحادیه کشورهای آفریقایی و اتحادیه کشورهای عربی بمانند که قرار است ظرف هفته جاری برگزار شود.
لین باسکو، نماینده دبیرکل سازمان ملل که به تازگی به خاورمیانه و شمال آفریقا سفر کرده و از تونس و مصر نیز بازدید نموده، گزارشی را به شورای امنیت ارائه کرده و گفته است: «همه با نگرانی زیاد، شرایط در لیبی را زیر نظر دارند. شورای امنیت هنوز در قبال پیشنهاد خود برای ارائه کمک‌های انسانی به مردم لیبی، پاسخ روشنی از دولت این کشور دریافت نکرده است».
باسکو افزوده است: «در جلسه اخیر شورای امنیت بسیاری از مسائل مورد بررسی قرار گرفت که اجرای طرح تحریم هوایی لیبی نیز یکی از این مسائل بود. ما بحثی بسیار جدی و فعال در زمینه‌های مختلف داشتیم و شورای امنیت و دبیرکل سازمان ملل نسبت به وضعیت لیبی اهتمام خاصی دارند».
نماینده دبیرکل سازمان ملل تاکید کرده است که تصویب طرح تحریم هوایی لیبی تنها از طرف شورای امنیت صورت می‌گیرد. وی همچنین از ارائه هر گونه توضیح در مورد اقدامات فرانسه و بریتانیا برای تحریم هوایی لیبی خودداری کرده است.
در همین حال ژرار آرو، نماینده فرانسه در شورای امنیت، گفت: «ما به همراه هم‌پیمانان خود مشغول بررسی تمامی امکانات برای کمک به مردم لیبی و حمایت از آنها هستیم و تحریم هوایی نیز یکی از این راه‌ها است».
روزنامه النهار لبنان به نقل از یک دیپلمات بریتانیایی که نامش فاش نشده، نوشت: «هنوز هیچ طرحی برای تصویب قطعنامه علیه لیبی در شورای امنیت وجود ندارد، اما پیش‌نویس یک طرح اضطراری برای شرایط فوق‌العاده وجود دارد که می‌توان در صورت لزوم آن را به تصویب رساند».
در حالی که نبردهای خونین در لیبی هنوز ادامه دارد، محمد السنوسی، ولیعهد لیبی که سال‌هاست در تبعید بسر می‌برد، نسبت به تبدیل لیبی به یک روآندای دیگر هشدار داد.
«جامعه جهانی منتظر چیست؟»
السنوسی در مصاحبه با الشرق‌الاوسط ضمن ابراز نگرانی شدید از تعلل جامعه بین‌المللی در تصمیم‌گیری در قبال لیبی، گفت: «آیا جامعه جهانی در انتظار مرگ مردم لیبی است تا سرانجام تحریم هوایی این کشور را به تصویب برساند؟ آیا کشورهای غربی یک روآندا یا بوسنی هرزگوین جدید می‌خواهند که تا این حد در حمایت از مردم لیبی دچار تردید هستند؟».
وی بروز هرگونه جنگ داخلی در لیبی را دور از انتظار خوانده و این «شایعه هولناک» را نتیجه تبلیغات قذافی و خانواده‌اش خواند تا بدین ترتیب جامعه بین‌المللی را دچار ترس کرده و بتواند به حکومت خود بر مردم لیبی ادامه دهد.
السنوسی ضمن تاکید بر اینکه قذافی فردی «شرور» است، گفت که وی برای بقا در قدرت از هر وسیله‌ای استفاده خواهد کرد و بعید نیست که به زودی از بقایای سلاح‌های شیمیایی خود نیز علیه مردم بهره گیرد.
الشرق‌الاوسط به نقل از منابع آگاه نوشت، رهبر یک کشور غربی نزدیک به قذافی قصد دارد به زودی با او تماس گرفته و پیشنهاد دهد که قذافی در قبال کناره‌گیری از قدرت، تحت پیگرد جنایی قرار نگرفته و از این کشور غربی پناهندگی دریافت کند.
این روزنامه عربی همچنین به نقل از منابع آگاه غربی اعلام کرد که آمریکا و کشورهای اروپایی به این نتیجه رسیده‌اند که راه‌حل نظامی در قبال لیبی بی‌فایده است و به همین دلیل تلاش دارند تا با به‌کارگیری اهرم‌های موثر، معمر قذافی را به کناره‌گیری از قدرت راضی کنند.
AM/BB