خبرگاه؛ تعطیلی نیمی از کشور به دلیل کمبود انرژی و آلودگی هوا

روز شنبه، ۲۲ دی،  ادارات دولتی، مدارس، دانشگاه‌ها، بانک‌ها و مؤسسات عمومی در بیش از نیمی از استان‌های کشور از جمله تهران، فارس، قم، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، همدان، گلستان، زنجان، سمنان، کردستان، البرز، مرکزی، مازندران و آذربایجان شرقی تعطیل خواهند بود.

دلیلی این تعطیلی عمدتاَ "مدیریت مصرف انرژی" و "آلودگی هوا" عنوان شده است.

در مجموع ۱۷ استان از ۳۱ استان کشور مشمول تعطیلی‌های یادشده خواهند بود.

این تعطیلی‌ها با واکنش‌هایی از سوی برخی فعالان سیاسی روبرو شده است.

محمود صادقی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، ضمن انتقاد از اطلاع‌رسانی ناقص درباره دلایل این تعطیلی‌ها، در شبکه اجتماعی اکس (توییتر سابق) نوشت:
«کل مملکت تعطیل شده، علتش را هم درست نمی‌گویند. شبکه خبر سیما با تیتر "ناتوانی مقامات آمریکا در مهار آتش‌سوزی کالیفرنیا"، در حال مصاحبه با کارشناسان مسائل آمریکا! درباره علت آن است!»

این تعطیلی‌ها که با هدف صرفه‌جویی در مصرف انرژی و جلوگیری از ناترازی گاز و برق یا آلودگی هوا اعلام شده است، تمامی مراکز آموزشی و ادارات دولتی را درگیر کرده و شامل لغو امتحانات، همایش‌ها و سمینارهای برنامه‌ریزی‌شده نیز می‌شود.

برخی از کاربران شبکه اجتماعی با اشاره به سردی عادی و غیرشدید هوا نتیجه گرفته‌اند که دولت در تامین انرژی برای شرایط جوی عادی کشور هم دچار مشکل است.

عباس علی‌‌آبادی، وزیر نیروی ایران، اواخر آذرماه اعلام کرد که "حدود ۱۲ تا ۱۳ نیروگاه در نیمه شمالی کشور با مشکل سوخت مواجه هستند، در حالی که وضعیت در نیمه جنوبی بهتر است".

رسانه‌های ایران امروز جمعه، ۲۱ دی، همچنین به نقل از مسئولان جمهوری اسلامی تأکید کردند که دستگاه‌های امدادی، درمانی و خدمات‌رسان از تعطیلی شنبه مستثنا هستند.

کارشناسان معتقدند که زمستان سرد و فشار مضاعف بر شبکه انرژی کشور ممکن است از عوامل اصلی این تصمیم بوده باشد، اما عدم شفافیت در ارائه اطلاعات باعث ایجاد شبهه‌هایی در میان افکار عمومی شده است.

از نظر آنان این تصمیم می‌تواند با پیامدهای گسترده‌ اقتصادی همراه باشد.

قیمت نفت در روز جمعه، ۱۰ دسامبر، به طور چشمگیری افزایش یافت. قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال برای تحویل در ماه مارس به ۷۸/۰۷ دلار رسید که ۱/۱۵ دلار بیشتر از روز قبل بود. همچنین قیمت نفت خام ایالات متحده (WTI) برای تحویل در فوریه ۱/۱۱ دلار افزایش یافت و به ۷۵/۰۳ دلار رسید. این افزایش قیمت‌ها در حالی است که نفت به سمت سومین هفته متوالی افزایش قیمت می‌رود.

تحلیل‌گران بازار افزایش قیمت‌ها را به عواملی مانند سرمای شدید زمستان و افزایش تقاضا برای سوخت مرتبط می‌دانند. همچنین، کاهش میزان تولید نفت در روسیه نسبت به توافقات قبلی در چارچوب اوپک پلاس به عنوان یکی دیگر از دلایل افزایش قیمت‌ها مطرح شده است.

از سوی دیگر، نگرانی‌ها از احتمال تشدید فشارها بر ایران پس از روی کار آمدن دولت جدید ایالات متحده تحت ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ نیز به افزایش اضطراب در بازار نفت دامن زده است. پیش‌بینی می‌شود که این تغییرات ممکن است بر دورزدن تحریم‌ها از سوی ایران و صدور مخفیانه نفت ایران تأثیر گذاشته و بر نگرانی‌ها در بازار نفت بیافزاید.

محمدرضا سهرابی، معاون بهداشت دانشگاه شهید بهشتی، از کاهش سن شروع مصرف دخانیات به ۹ سال و افزایش شیوع مصرف سیگار در میان زنان خبر داد و این موضوع را زنگ خطری جدی برای جامعه دانست. وی تأکید کرد که هرچه سن شروع مصرف پایین‌تر باشد، ترک آن دشوارتر خواهد بود.

سهرابی در سخنرانی خود در نشست مجمع مبارزه با دخانیات گفت، میزان شیوع استعمال دخانیات در زنان از ۲.۴ درصد در سال ۱۳۹۵ به ۴.۲ درصد در سال ۱۴۰۰ افزایش پیدا کرده و سن شروع مصرف نیز به ۹ سال کاهش یافته است. 

او راهکار اصلی مقابله با این معضل را کاهش دسترسی به دخانیات عنوان کرد و گفت: «باید سازندگان فیلم‌هایی که دخانیات را تبلیغ می‌کنند، جریمه شوند و از اکران این فیلم‌ها جلوگیری شود.» وی همچنین خواستار همکاری جدی‌تر میان آموزش و پرورش و حوزه بهداشت در اجرای طرح‌های پیشگیرانه شد.

سهرابی با اشاره به گذشت دو دهه از تصویب قانون مبارزه با دخانیات، خواستار اصلاح این قانون شد و افزود: «پیشگیری از آغاز مصرف، راهکاری مؤثرتر از تلاش برای ترک عادت است. باید برنامه‌هایی طراحی شود که از همان ابتدا، مانع شروع مصرف دخانیات شوند.»

شورای مرکزی یهودیان در آلمان اقدام فعالان ضد اسرائیلی در اشغال دانشگاه آلیس سالومون برلین را به شدت محکوم کرد. یوزف شوستر، رئیس این شورا، واقعه فوق را "رسوایی‌آمیز" خواند و از مدیریت دانشگاه به دلیل مقابله نکردن با این اقدامات انتقاد کرد. او تأکید کرد که تحمل چنین رفتارهایی در مکانی که هدف آن تربیت مددکاران اجتماعی است، غیرقابل پذیرش است.

از ابتدای هفته جاری، این دانشگاه توسط گروهی از فعالان طرفدار فلسطین اشغال شده است. این افراد با نصب بنرهایی از حماس و اقدامات ضد اسرائیلی حمایت کرده‌اند و حتی تندیس آلیس سالومون، بنیان‌گذار یهودی دانشگاه، را با نمادهای فلسطینی پوشانده‌اند. در واکنش، رئیس دانشگاه، بتینا فولتر، به جای محکوم کردن اشغالگران، حضور پلیس را "تهدیدآمیز" توصیف کرده است.

این موضع‌گیری با انتقادات شدید سیاستمداران از جمله کای وگنر، شهردار برلین، و اینا زیبورا، وزیر علم و پژوهش ایالت برلین مواجه شده است. دانشگاه تا پایان هفته به اشغالگران فرصت داده است تا فضای اشغال‌شده را برای گفت‌وگوهای صلح‌آمیز ترک کنند، اما بنا بر گزارش پلیس، این اشغال تا صبح جمعه ادامه داشته است.

به دنبال اعتراض رسمی دولت جمهوری اسلامی، شهرداری شهر بزیه در جنوب فرانسه پوسترهایی با تصاویر علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، و کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی را حذف کرد.

این پوسترها که در کمپینی برای تفکیک زباله استفاده شده بود، با شعار "فراموش نکنید زباله‌ها را تفکیک کنید" منتشر شده و انتقاد شدید وزارت خارجه ایران را به همراه داشت. شهردار راست‌گرای افراطی بزیه، روبر منار، اعلام کرد که این اقدام به‌عنوان یک "اقدام احتیاطی" انجام شده است.

جمهوری اسلامی ایران این کمپین را توهین‌آمیز دانسته و از دولت فرانسه خواسته است اقدامات لازم را برای جلوگیری از تکرار چنین رفتارهای تحریک‌آمیزی انجام دهد. مجید نیلی، مدیرکل اروپا در وزارت خارجه ایران، این اقدام را نقض آشکار اصول پذیرفته‌شده بین‌المللی و ارزش‌های فرهنگی ملت‌ها دانسته است.

این درحالی است که درتظاهرات‌های روزمره در جمهوری اسلامی طی چهار دهه گذشته پرچم‌ها و تصاویر رهبران کشورهای گوناگون به آتش کشیده و یا لگدمال می‌شوند. 

روابط ایران و فرانسه پیش از این نیز به دلیل بازداشت سه شهروند فرانسوی در ایران و اظهارات رئیس‌جمهور فرانسه درباره ایران متشنج بود.

امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، ایران را چالش اصلی استراتژیک و امنیتی برای فرانسه و اروپا خوانده و اعلام کرده بود که موضوع ایران در اولویت گفت‌وگوهای او با دولت جدید آمریکا خواهد بود. این اظهارات با واکنش تند ایران مواجه شد که از فرانسه خواسته بود رویکردهای غیرسازنده خود را بازنگری کند.

اسعد حسن شیبانی، وزیر خارجه دولت موقت سوریه روز جمعه ۱۰ ژانویه (۲۱ دی) در خلال یک کنفرانس خبری با همتای ایتالیایی خود، آنتونیو تاجانی در دمشق اعلام کرد که قصد دارد در آینده نزدیک به کشورهای اروپایی سفر کند.

شیبانی پیشتر در نخستین سفرهای خارجی خود به قطر و عربستان سعودی رفته بود.

شبه‌نظامیان تحت رهبری هیئت تحریر شام  روز ۸ دسامبر دمشق را تصرف کردند و به دهه‌ها حاکمیت بشار اسد پایان دادند. بسیاری از کشورهای غربی، اتحادیه اروپا و کشورهای عربی از زمان آغاز جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱ تحریم‌هایی علیه این کشور اعمال کرده بودند تا اسد را برای اقداماتش علیه غیرنظامیان تحت فشار قرار دهند.

ایلان ماسک، میلیاردر آمریکایی، در یک گفت‌وگوی آنلاینی با آلیس وایدل، رئیس حزب "آلترناتیو برای آلمان" AFD بار دیگر از این حزب راست‌ و پوپولیستی حمایت کرد.

ماسک که مشاور دونالد ترامپ، رئیس‌ جمهوری آینده ایالات متحده است بار دیگر تاکید کرد که تنها حزب آلترناتیو برای آلمان می‌تواند این کشور را نجات دهد.

حزب آلترناتیو برای آلمان (AfD) از سوی سازمان امنیت داخلی این کشور به عنوان جریانی مظنون به داشتن گرایشات راست افراطی و در مواردی به عنوان حزبی با گرایشات اثبات‌شده راست افراطی طبقه‌بندی شده است. 

وایدل در این نشست مجازی از نحوه برخورد سیاستمداران و رسانه‌های آلمان با ترامپ در طول کارزار انتخاباتی انتقاد کرد. 

وایدل گفت او و ماسک در بسیاری از مسائل همچون انرژی هسته‌ای، مهاجرت، مالیات، آموزش، امنیت داخلی متفق‌القول هستند و نظر مشابهی دارند. 

اسپیس ماسک و وایدل به زبان انگلیسی برگزار شد و بیش از یک ساعت طول کشید. 

طبق گزارش پلتفرم اکس حدود ۲۰۰ هزار نفر در این اسپیس شرکت کردند.  

گروهی از حقوقدانان آلمانی در نامه‌ای سرگشاده به نمایندگان پارلمان و دولت فدرال این کشور، خواستار آغاز روند ممنوعیت حزب راست افراطی آلترناتیو برای آلمان (AfD) شدند. به گفته این حقوقدانان، تمامی شرایط لازم برای ممنوعیت این حزب فراهم است.

در این نامه که به ابتکار فلیکس دنگلر از انجمن وکلای جمهوری‌خواه (RAV) تهیه شده، آمده است که نیازی به بررسی‌های مقدماتی بیشتر نیست و نمایندگان پارلمان باید به مسئولیت خود در این زمینه عمل کنند. این اقدام در پی انتشار نظر کارشناسی ۱۷ متخصص حقوق اساسی در ماه نوامبر صورت گرفته که در آن نیز احتمال موفقیت درخواست ممنوعیت حزب AfD در دادگاه قانون اساسی تأیید شده بود.

درخواست ممنوعیت یک حزب سیاسی می‌تواند از سوی پارلمان فدرال، شورای فدرال یا دولت فدرال به دادگاه قانون اساسی ارائه شود. در اواسط ماه نوامبر، گروهی متشکل از بیش از ۱۰۰ نماینده پارلمان از احزاب مختلف، پیش‌نویس چنین درخواستی را ارائه کردند. با این حال، هنوز مشخص نیست که آیا این درخواست شانس کسب اکثریت آرا را دارد یا خیر.

اولاف شولتس، صدراعظم آلمان، اخیراً با آغاز روند ممنوعیت حزب AfD در شرایط کنونی مخالفت کرده است. او و سایر منتقدان هشدار می‌دهند که چنین روندی می‌تواند بسیار طولانی و نتیجه آن نامشخص باشد. علاوه بر این، نگرانی‌هایی در مورد ممنوعیت حزبی که از حمایت قابل توجهی در میان رأی‌دهندگان برخوردار است، وجود دارد.

حزب آلترناتیو برای آلمان که در سال ۲۰۱۳ تأسیس شد، در سال‌های اخیر به دلیل مواضع راست افراطی و ضد مهاجرتی خود مورد انتقاد شدید قرار گرفته است. این حزب در برخی ایالت‌های آلمان به عنوان یک سازمان افراطی تحت نظارت سازمان اطلاعات داخلی این کشور قرار دارد.

با این حال، AfD همچنان از حمایت قابل توجهی در میان رأی‌دهندگان، به ویژه در شرق آلمان برخوردار است و در نظرسنجی‌های اخیر به دومین حزب محبوب در سطح ملی تبدیل شده است.

پنج زندانی سیاسی محبوس در زندان قزلحصار کرج با انتشار نامه‌ای سرگشاده، نسبت به تایید حکم اعدام سه زندانی سیاسی توسط دیوان عالی کشور اعتراض کردند و خواستار اقدام فوری برای نجات جان آنها شدند.

سعید ماسوری، لقمان امین‌پور، محمد شافعی، سپهر امام‌جمعه و میثم دهبان‌زاده در این نامه، ضمن محکوم کردن احکام اعدام پخشان عزیزی، بهروز احسانی و مهدی حسنی، از مردم و مجامع بین‌المللی خواستند برای توقف این احکام تلاش کنند. آنها تاکید کردند که صدور چنین احکامی نشان‌دهنده وحشت حکومت از سقوط است.

نویسندگان نامه با اشاره به اینکه بیش از ۵۰ زندانی سیاسی-عقیدتی دیگر نیز در معرض خطر اعدام قرار دارند، هشدار دادند که "اعدام دیگر کارآیی خود را از دست داده و چه بسا خود جرقه‌هایی بر بشکه باروت ایرانِ در حال انفجار باشند". آنها همچنین یادآور شدند که زندانیان محکوم به اعدام خود از اعضای کارزار "سه‌شنبه‌های نه به اعدام" بوده‌اند.

گفتنی است حکم اعدام پخشان عزیزی، بهروز احسانی اسلاملو و مهدی حسنی که پیشتر توسط شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران صادر شده بود، در تاریخ ۱۹ دی ماه ۱۴۰۳ در دیوان عالی کشور تایید شد. این احکام با واکنش‌های گسترده داخلی و بین‌المللی روبرو شده است.

آنتونیو تایانی، وزیر خارجه ایتالیا، امروز جمعه ۱۰ ژانویه (۲۱ دی) عازم سوریه می‌شود تا از روند گذار این کشور پس از سرنگونی حکومت بشار اسد حمایت کند. او از کشورهای اروپایی خواست تا در تحریم‌های خود علیه دمشق تجدید نظر کنند.

تایانی روز گذشته نشستی را با حضور نمایندگان وزارت خارجه بریتانیا، فرانسه، آلمان و آمریکا - موسوم به گروه پنج - در رم برگزار کرد. او همچنین با همتایان خود از ترکیه و عربستان سعودی گفتگو کرد. به گفته وزیر خارجه ایتالیا، هدف از این نشست هماهنگ کردن تلاش‌های مختلف پس از سقوط اسد و حمایت از خدمات بهداشتی برای مردم سوریه است.

تایانی قرار است در سفر خود به سوریه با مقامات دولت موقت این کشور دیدار و گفتگو کند. او تاکید کرده که اروپا باید رویکرد خود را در قبال سوریه تغییر دهد و تحریم‌ها را با توجه به تحولات اخیر مورد بازنگری قرار دهد. ایتالیا آمادگی خود را برای پیشنهاد سرمایه‌گذاری‌های خصوصی در بخش بهداشت و درمان سوریه اعلام کرده است.

سوریه پس از سرنگونی رژیم بشار اسد در ماه دسامبر گذشته، وارد دوره انتقالی شده است. گروه هیئت تحریر الشام به رهبری احمد شرع، که پیشتر به عنوان یک گروه تروریستی شناخته می‌شد، اکنون قدرت در پایتخت را در دست دارد.

جامعه جهانی نگران وضعیت حقوق اقلیت‌های قومی و مذهبی از جملە کردها، دروزی‌ها و علوی‌ها و زنان در سوریه است و خواستار انتقال قدرت مسالمت‌آمیز و فراگیر در این کشور شده است. سازمان ملل و کشورهای غربی تلاش می‌کنند تا از طریق گفتگو و همکاری با مقامات جدید سوریه، به ثبات و صلح پایدار در این کشور کمک کنند.