خانه‌نشینی نزدیک به ۶ میلیون فارغ‌التحصیل دانشگاه در ایران
۱۳۹۴ اردیبهشت ۲۷, یکشنبه
کورش پرند، معاون وزیر تعاون، کار و رفاه، در روزهای اخیر باز هم درباره وضعیت بازار کار و بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی ایران در نشست‌های گوناگون سخن گفته است.
به گزارش "اقتصاد نیوز" روز یکشنبه (۲۷ اردیبهشت / ۱۷ مه)، کورش پرند، معاون وزیر تعاون، کار و رفاه، گفته است که هم اکنون ۱۰ میلیون و ۲۰۰ هزار دانشجو و فارغ‌التحصیل در ایران وجود دارند که پنج میلیون و ۷۰۰ هزار نفر آنان "غیرفعال هستند و هیچ نقشی در تولید و ارزش افزوده اقتصادی ندارند".
به گفته پرند، همچنین حدود چهار و نیم میلیون دانشجو نیز به زودی از دانشگاه فارغ‌التحصیل می‌شوند که روشن نیست بتوانند وارد بازار کار شوند.
خبرگزاری مهر می‌نویسد که در دهه‌های گذشته تصور خانواده‌های ایرانی این بود که تحصیلات دانشگاهی می‌تواند تضمینی برای ورود به بازار کار باشد. بدین خاطر تا سال‌ها هدف بسیاری از جوانان ورود به دانشگاه و تحصیلات تا مدارج عالی بود. مهر می‌افزاید که در دهه‌های گذشته دانشگاه‌های غیردولتی نیز تاسیس شدند و دولت هم "به ایجاد جو تحصیلات دانشگاهی در کشور دامن می‌زد"، بدون آنکه برنامه‌ای برای دوره پس از فارغ‌التحصیلی جوانان داشته باشد. به نوشته مهر، امروز کشور به جایی رسیده که نمی‌داند با انبوه جوانان فارغ‌التحصیل دانشگاهی با درخواست‌های متفاوت شغلی چه کند.
نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان بالاتر از متوسط کشوری
به گزارش ایرنا، کورش پرند، معاون وزیر تعاون، کار و رفاه، شامگاه چهارشنبه (۲۳ اردیهشت / ۱۳ مه) همچنین در سفر به شهر کرد در جمع خبرنگاران گفته که نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی ایران بالاتر از متوسط کشوری است و به ۱۸/۹ درصد می‌رسد.
او گفته که این میزان در میان فارغ‌التحصیلان زن ۳۱/۳ درصد و در میان مردان ۱۲/۹ درصد است. یعنی بیکاری در میان زنان تحصیلکرده دو و نیم برابر مردان است.
"نبود مهارت و تخصص" از دلایل بیکاری
معاون وزیر تعاون، کار و رفاه علت مواجه بودن جامعه با مشکل فارغ التحصیلان بیکار را نبود تناسب میان شمار دانشجویان و نیز رشته‌های تحصیلی دانشگاه‌ها با نیاز بازار کار دانسته است.
پرند اشاره کرده به اینکه افراد به ویژه در آینده هر چه سطح تحصیلات‌شان بالاتر باشد با مشکل بیشتر برای یافتن کار روبرو می‌شوند. به گفته رئیس سازمان فنی و حرفه‌ای کشور، در حال حاضر از یک میلیون و ۵۰۰ هزار دانشجوی کشور ۶۶ درصد در مقطع کارشناسی و ۳۳ درصد در مقطع کاردانی تحصیل می‌کنند که کمتر از ۱۵ درصد آنان تکنسین هستند.
او افزوده است که در حال حاضر برای فارغ‌التحصیلان مقطع دیپلم و فوق دیپلم شغل وجود دارد، اما برای فارغ‌التحصیلان سایر مقاطع تحصیلی یافتن شغل متناسب با تحصیلات با محدودیت همراه است.
پرند همچنین "کاربردی و علمی نبودن" آموزش برخی رشتهها را علت دشواری برای فارغ‌التحصیلان آن رشتهها برای یافتن کار عنوان کرده است. او گفته که بیشترین آمار بیکاری مربوط به فارغ‌التحصیلان رشته‌های علوم رایانه، شیلات، جنگلداری و محیط زیست است.
پرند همچنین اعلام کرده که برای مقابله با مشکل بیکاری فارغ‌التحصیلان، طرح "ارتقاء شایستگی حرفه‌ای دانشجویان و دانش‌آموختگان با رویکرد رفع نیاز بازار کار" در آخرین نشست شورای اشتغال به تصویب رسیده است.
آمار بالای بیکاری دختران فارغ‌التحصیل
با توجه به آمار ارائه شده توسط معاون وزیر کار، از هر سه زن تحصیل کرده یک زن بیکار است. ماه گذشته نیز سهیلا جلودارزاده، مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت در امور بانوان و خانواده، گفته بود که "زنان ۶۴ درصد فارغ‌التحصیلان در سراسر ایران را تشکیل می‌دهند، اما تنها درصد ناچیزی از آنان مشغول کار می‌شوند".
"اقتصاد نیوز" با استناد به نظر کارشناسان به چند عامل که موجب بالاتر بودن نرخ بیکاری زنان نسبت به مردان در ایران است، اشاره کرده است. به نوشته این سایت اقتصادی، در کنار مشکلات ساختاری اقتصاد از جمله "رکود حاکم بر بازار کار و تحریم‌ها که ایجاد اشتغال و ورود افراد به بازار کار را با مشکل جدی روبرو کرده"، برخی عوامل فرهنگی حاکم بر جامعه موجب کاهش سهم زنان از بازار کار شده است.
"اقتصاد نیوز" می‌نویسد که فرهنگ مردسالار اکثریت قریب به اتفاق سیاست‌گذاران در ایران از دلایل مهم دور کردن زنان از بازار کار است، چون معیار این سیاست‌گذاران نه شایسته‌سالاری بلکه جنسیت است. در نتیجه از نظر این سیاستمداران اولویت استخدام با مردان است.
به گفته علی جمالی قمی، رئیس امور آمار، برنامه‌ریزی و تامین نیروی انسانی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، در پی آزمون استخدامی پیش رو در ایران که در خرداد ماه برگزار می‌شود ۸ هزار نفر جذب بازار کار خواهند شد. اما سایت "فرارو" ۱۹ فروردین (۸ آوریل) نوشت که در این آزمون در عمل به زنان فرصتی بسیار ناچیز برای اشتغال در پست‌های دولتی داده شده است.
سایت "فرارو" از دستورالعمل جدید دولت در آزمون خرداد ماه خبر داد و نوشت که از میان ۲۸۰۰ نفر، ۲۲۸۴ شغل مختص مردان، ۵۰۰ شغل به صورت مشترک میان مردان و زنان و تنها ۱۶ شغل مختص زنان است.
همچنین خبرگزاری مهر در گزارشی که مهر ماه گذشته درباره تقاضای بالای زنان برای اشتغال منتشر کرده بود از جمله دلایل "خانه‌نشینی زنان جویای کار" را رقابت ناعادلانه جویندگان کار و بازار کار مردسالارانه ایران دانسته بود. همچنین هنگامی که زنان وارد بازار کار شوند فرهنگ مردسالار به طور معمول مانع ورود آنان به مشاغل مدیریتی می‌شود.
"اقتصاد نیوز" به سویه دیگر این فرهنگ، یعنی عملکرد زنان نیز اشاره کرده است. برخی از زنان تحصیلکرده و کارآ خود تصمیم به خانه‌نشینی می‌گیرند، چون یا همسرشان مخالف کار کردن آنان است یا نیاز مالی ندارند یا محیط جامعه را ناامن می‌دانند یا پس از فرزندآوری ترجیح می‌دهند تمام وقت خود را صرف نگهداری از فرزندان خود کنند.
فعالان اقتصادی و فعالان زن ایران گفته‌اند که سیاست‌گذاری‌های دولت ۸ ساله رئيس جمهور سابق احمدی‌نژاد موجب دو برابر شدن نرخ بیکاری زنان شد. در عین حال ناظران مسائل ایران می‌گویند که محدود کردن حضور زنان در عرصه‌های کار و سیاست در دوره رئيس جمهور کنونی، حسن روحانی هم ادامه یافته است.