«خانه سینمای ایران» زیر تیغ دولتی‌ها
۱۳۸۹ مرداد ۱۶, شنبه
احمدی‌نژاد در معرفی کابینه دولت دهم بار دیگر بر ضعف مدیران فرهنگی دولت پیشین خود تاکید کرد و گفت اولویت دولت جدید «عرصه فرهنگی» است. سخنانی که از همان ابتدا تردیدها و نگرانی‌ها را در میان هنرمندان و کارشناسان این عرصه را افزایش داد.
همزمان با تکیه زدن محمد حسینی به جای صفارهرندی بر مسند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمدرضا جعفری جلوه، معاونت سینمایی دولت نهم نیز جای خود را به جواد شمقدری، کارگردان سینما و سازنده فیلم‌های تبلیغاتی محمود احمدی‌نژاد در انتخابات نهم و دهم داد. تغییری که به باور کارشناسان، وضعیت آشفته سینمای ایران را آشفته‌تر نموده است.
فصل جدید برای «خانه سینما»
جواد شمقدری می‌گوید که "نیازمند فصلی جدید در فعالیت خانه سینما هستیم". به باور وی «نباید اجازه داد بعضی بسان یک حزب سیاسی خانه سینما را درگیر مشکلات ناشناخته و غیرضرور دنیای سیاست و جناح بازی‌های صاحبان قدرت کنند.»
این سخنان آقای شمقدری در واکنش به انتقادات اعضای خانه سینما نسبت به وضعیت صنفی و رفاهی هنرمندان و دست اندرکاران سینما بیان شده است.
امین تارخ، بازیگر سرشناس و سخنگو و عضو هیات مدیره "خانه سینمای" در مصاحبه با شبکه خبر صدا و سیمای ایران گفته است: «نشانه‌ای از عزم دولت برای حمایت از سینمای مستقل دیده نمی‌شود.»
وی افزود: «متاسفانه در سال گذشته ۳۸ درصد از بودجه مصوب خود را دریافت نکردیم و امسال نیز از مجموع ۸۰۰ میلیون تومانی که توافق شده تنها ۱۰۰ میلیون پرداخت شده است. این موضوع باعث شده تا خانه سینما در تامین هزینه‌های خود نیز دچار مشکل شود، حتی در پرداخت هزینه کارکنان خانه سینما!»
آقای تارخ با اشاره به سپری شدن پنج ماه از سال جدید وعدم پرداخت بودجه خانه سینما این پرسش را مطرح کرد که «دو حالت را فرض می‌کنیم، یا دارند و نمی دهند و یا حقیقتا ندارند و بودجه ما را نمی‌دهند. اگر حالت دوم درست است، چرا به ما اعلام نمی‌شود که بتوانیم تدبیری را در این زمینه بیندیشیم و از منابع مختلفی برای خود درآمدزایی کنیم.»
اما معاون سینمایی ارشاد مدعی است آمریکا و مخالفان حکومت در بیان این انتقادات نقش اصلی را دارند: «آمریکا و اذناب داخلی‌اش درصدد هستند جو بی‌اعتمادی و ناامنی را در کشور دامن بزنند. آنها این روزها تلاش می‌کنند با غوغاسالاری و هیاهوی رسانه‌ای تأثیرات قطعنامه‌های تحریم شورای امنیت را به رخ جهانیان و افکار عمومی بکشانند و چون دست‌شان خالی است و نظام قدرتمندانه به تدبیر امور داخلی و خارجی خود شتاب بیشتری داده است، آنها درصدد هستند از طریق بعضی تحرکات و بعضی اظهارنظرات، مصادیقی بر تأثیرات تحریم‌ها بر جامعه ایرانی ارائه دهند.»
در جستجوی «سینمای ولایی»
اما موضع گیری علیه "خانه سینما" به مسوولان دولتی محدود نمی‌شود. ابوالقاسم طالبی در نشست اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل از تشکل‌های حامی محمود احمدی‌نژاد گفت: «خانه سینما یک حزب سیاسی است که ۱۰ - ۱۵ نفر آن را می‌چرخانند و چهار هزار عضو آن هم هیچ نقشی ندارند و هنوز هم شمقدری نتوانسته کاری بکند، اگر بگوییم جریان برانداز در جایی هنوز دست نخورده همین جا است. »
ابوالقاسم طالبی فارغ التحصیل حقوق قضایی است. نخستین فعالیت وی در سینمای حرفه ای را سال ۱۳۷۱ با دستیاری کارگردان در فیلم "بر بال فرشتگان" به کارگردانی «جواد شمقدری» آغاز کرد.
وی در بخش دیگری از سخنانش تصریح کرد: «جعفری جلوه حدود ۱۰۰ نفر را وارد سینمای ایران کرد که بیشتر آنها هم فیلم اولی بودند، زمانی که جعفر پناهی را دستگیر کردند ۸۰ نفر از همین‌ها نامه نوشتند و خواستار آزادی او شدند این یعنی جریانی وارد سینمای کشور شد که بعدها از آن استفاده سوء کردند.»
آقای طالبی با اشاره به جریانی که به گفته وی به تازگی در حال تقویت شدن در سینمای کشور است افزود: «یکی دو سال است که سینمای ما به سمت ولایی شدن می‌رود و این خوب است.»
"سینما"؛ همچنان معترض
این روزها صدای اعتراض هنرمندان و سینماگران ایران بیش از هر زمان دیگری شنیده می‌شود. امین تارخ سیاست‌های سینمایی دولت را نامشخص و نامناسب می‌داند.
وی از سینمای مستقل دفاع می‌کند و اجرای برنامه توسعه چهارم را راه حل مشکلات می‌داند: «استقرار نظام صنفی سینمایی در برنامه چهارم توسعه پیش بینی شده و طبق آن دولت مکلف شده که حداکثر تا ظرف یکسال نظام سینمایی را نه تنها به رسمیت بشناسد، بلکه آنرا مستقر کند. اگر همین اصل از برنامه چهارم توسعه اجرایی شود به نظر من بخش عمده‌ای از مشکلات سینمای کشور حل شده و منجر به استقلال نظام صنفی خواهد شد.»
اما این اعتراضات تنها جنبه صنفی ندارد. سال گذشته همزمان با اعتراضات مردمی پس از انتخابات کارگردانان و هنرمندان سینما و تلویزیون نیز به انتقاد از حکومت پرداختند.
جشنواره بین‌المللی فیلم فجر با تحریم چهره‌های سرشناس با مشکلات و حاشیه‌های بسیاری برگزارشد و وزارت ارشاد مجبور شد داوران این جشنواره را از میان چهره‌های سیاسی، فرهنگی و سینمایی نسبتا گمنام انتخاب کند.
دستگیری جعفر پناهی، محمد رسول‌اف و تنی چند از فعالان عرصه سینمای ایران در روزهای پایانی سال گذشته انتقادات را علنی تر نمود. ده‌ها تن از دست‌اندرکاران سینما به حمایت از دستگیرشدگان پرداختند. همچنین عباس کیارستمی کارگردان بلندآوازه‌ی ایرانی، در نامه‌ای سرگشاده به مسوولان دولتی نسبت به افزایش فشار به سینماگران مستقل انتقاد کرد.
این انتقادات اکنون به دیگران نیز سرایت کرده است. کیومرث پواحمد کارگردان تلویزیونی در مصاحبه با خبرآنلاین با انتقاد از افزایش محدودیت‌ها گفت: «ما در کشور دایره‌ای درست کردیم که در آن "خودی و غیرخودی" را قرار دادیم؛ شاید ما غیرخودی هستیم!»
مهدی محسنی
تحریریه: مصطفی ملکان