حق‌آبه هیرمند؛ اعتراض و درگیری در پایانه مرزی میلک
۱۴۰۰ بهمن ۸, جمعه
روز جمعه هشتم بهمن، گروهی از مردم شهرهای زابل، زهک، هیرمند، نیمروز و هامون در شمال سیستان و بلوچستان در اعتراض به تعلیق دریافت حقابه هیرمند، در برابر پایانه مرزی میلک جمع شدند. این تجمع پایان آرامی نداشت و با حمله به کامیون‌های شهروندان افغان همراه بود.
خبرگزاری ایرنا نوشته که تجمع ساعت ۹ صبح شروع شد و دو ساعت ادامه یافت. به گزارش این خبرگزاری اما پس از پایان مسالمت آمیز تجمع، تعداد اندکی از مردم بومی میلک، شیشه‌های سه کامیون متعلق به اتباع افغانستان را که در پایانه مستقر بودند، شکستند که نیروهای انتظامی با ورود به محل جلوی آنها را گرفتند.
به کانال اینستاگرام دویچه وله فارسی بپیوندید
عصر پنجشنبه، فرمانداری هیرمند هرگونه تجمع در برابر پایانه مرزی میلک را غیرقانونی اعلام کرده بود.
تجمع دیگری نیز برای دریافت حقابه هیرمند در مقابل کنسولگری افغانستان در زاهدان برگزار شده است. به گزارش رسانه‌های داخلی، شرکت کنندگان با در دست داشتن پلاکاردهایی، خواستار اقدامی برای دریافت حقابه هیرمند بودند.
مجید میراحمدی، معاون امنیتی وزارت کشور ایران در واکنش به تجمعات اعتراضی مردم سیستان و بلوچستان گفت: «حق آبه ایران از رود هیرمند که حقی قانونی است از مسیر گفت وگوها در حال پیگیری است و هر گونه اقدامی خارج از این مسیر از جمله فراخوان و تجمعات نه تنها کمکی نمی کند، بلکه در روند تحقق این حق قانونی اخلال ایجاد خواهد کرد.»
میراحمدی تهدید کرده که با افراد خاطی برخورد خواهد شد.
هیرمند، ناجی زندگی و معاش مردم
براساس معاهده‌ای که سال ۱۳۵۱ به امضای دولت‌های وقت ایران و افغانستان رسیده، کابل موظف است ۸۲۰میلیون متر مکعب آب از ذخیره سد کجکی در ولایت هلمند را به عنوان حقابه ایران در نظر بگیرد؛ چیزی معادل ۲۴ مترمکعب آب در ثانیه.
رودخانه هیرمند از کوه‌های بابا یغما در مرکز افغانستان سرچشمه گرفته و پس از طی بیش از هزار کیلومتر به مرز ایران در منطقه سیستان می‌رسد. این رودخانه سرچشمه تالاب بین‌المللی هامون بود؛ تالابی که اکنون خشکیده و تبدیل به شوره‌زار شده است.
معضل حقابه مورد نظر ایران، به احداث سد کمال خان بر روی رود هیرمند باز می‌گردد. این سد که فروردین سال جاری از سوی اشرف غنی، رئیس جمهور پیشین افغانستان افتتاح شد، انتقال آب به ایران را ناممکن کرد.
محمد اشرف غنی، در مراسم افتتاحیه گفته بود که ذخیره آب کمال‌خان به انبار آب برای افغانستان و ایران تبدیل خواهد شد، اما آب افغانستان به ازای دریافت نفت روانه ایران می‌شود.
با وجود واکنش اعتراضی ایران به این سخنان و تاکید بر رژیم حقوقی به رسمیت شناخته شده، تصاویر هوایی نشان دادند که آب سد کمال خان پس از پر شدن سد، به سمت منطقه گودزره روانه شده و به یک بند خاکی ریخته است. ایران بر همین اساس هیاتی را برای گفت‌وگو با طالبان به افغانستان اعزام کرد.
اعتراض مردم سیستان و بلوچستان در حالی است که دو هفته قبل، معاون سفیر جمهوری اسلامی در کابل، از باز شدن دریچه‌های سد کمال‌خان و جاری شدن آب به سمت مرز ایران خبر داده بود. حسن کاظمی قمی، نماینده ویژه رئيس جمهور ایران در امور افغانستان حتی در یک پیام صوتی «از وفای به عهد مسئولان طالبان در رهاسازی حق‌آبه ایران» قدرددانی کرده بود.
کشاورزی، صنایع، معیشت و حتی آب آشامیدنی مردم سیستان و بلوچستان به رسیدن آب هیرمند و احیای دریاچه هامون وابسته است. مردم این استان امیدوارند که با دریافت حقابه هیرمند و بارش کافی باران، تالاب هامون فرصتی دوباره برای زنده شدن پیدا کند.