حاصل نشست سران سازمان اکو در تهران
۱۳۸۷ اسفند ۲۲, پنجشنبه
نشست سران سازمان همکاری اقتصادی اکو از چند جنبه اهمیت منطقه‌ای و بین‌المللی داشت. در کنار بحران مالی و اقتصادی، مسائل سیاسی نیز در مرکز توجه این نشست قرار گرفت. رهبران سازمان اکو با انتشار بیانیه ای مشترک به کار خود در تهران پایان دادند.
تمایل عضویت کشورهای دیگر در اکو
بر خلاف جلسه‌های پیشین، اینبار رهبران برخی از کشورهای عربی نیز در نشست سران اکو در تهران شركت كردند.
شیخ حمد بن خلیفه آل ثانی، امیر قطر، جلال طالبانی رئیس جمهور عراق، فاروق الشرع معاون رئیس جمهور سوریه، اکمل الدین احسان اوغلو، دبیر کل سازمان کنفرانس اسلامی و میگوئل جرونیمو دسکوتو بروکمن، رئیس مجمع عمومی سازمان ملل نیز جزو مهمانان ویژه دهمین اجلاس سران اکو در تهران بودند.
برخی از کارشناسان شرکت فعال کشورهای "غیرعضو" همسایه در نشست سران سازمان اکو را افزایش اهمیت این سازمان و تمایل کشورهای دیگر منطقه برای عضویت در سازمان اکو ارزیابی کرده اند.
موضوع‌های سیاسی در نشست اکو
رهبران اکو در سخنرانی‌های خود بیشتر به مسائل اقتصادی پرداختند.
الهام علی اف رئیس جمهوری آذربایجان، مسئله انرژی دریای خزر را طرح کرد. ترکمنستان به موضوع حمل و نقل و احداث خط راه آهن ایران- قزاقستان و روسیه پرداخت. حامد کرزای، رئیس جمهورافغانستان علاوه برموضوع کشت خشخاش، مسئله مبارزه علیه تروریسم و بازسازی کشورش را مطرح کرد. جلال طالبانی، رئیس جمهور عراق موضوع ثبات منطقه را عنوان کرد و رئیس جمهوری ترکیه نیز به مسئله مقابله با تروریسم در آسیای مرکزی پرداخت. ولی سخنرانان به یکی از موضوعات مهم سیاسی روز، یعنی "موضوع روابط ایران و آمریکا" اشاره‌ای نکردند.
لحن ملایم احمدی نژاد
محمود احمدی نژاد برخلاف سخنرانی‌های پیشین خود، به طور مستقیم از آمریکا انتقاد شدیدی نکرد. رئیس جمهور ایران با عنوان کردن موضوع بحران مالی جهان، نظام سرمایه داری را مسئول بروز تمامی بحران‌های جهان دانست و اعلام کرد: «نظام سرمایه داری در شرف فروپاشی است». کشورهای عضو سازمان اکو با توجه به تجربه نشست‌های پیشین، اینبار تلاش کردند مشکلات اقتصادی را بیشتر طرح کنند تا مسایل سیاسی .
علیرغم اختلافات سیاسی و رویکردهای مختلف اعضای سازمان اکو، اینبار سران این کشورها روی مسایل اقتصادی تشریک مساعی داشتند و نشست تهران نشان داد که اعضای اکو قصد دارند از مسائل "اختلاف برانگیز" دوری جویند.
پیشنهادهای احمدی نژاد به سران اکو
رئیس جمهوری ایران در جلسه افتتاحیه اجلاس سران اکو پس از تحویل گرفتن ریاست اجلاس از جمهوری آذربایجان، در سخنرانی خود هفت پیشنهاد مطرح کرد. پیشنهادهای سیاسی و اقتصادی احمدی نژاد در بیانیه مشترک کشورهای عضو اکو نیز به‌طورغیر مستقیم انعکاس یافته است. برای مثال طرح قبلی احمدی نژاد مبنی بر جایگزینی یورو به‌جای دلار مورد موافقت رهبران اکو قرار نگرفت. ولی به این مسئله در بیانیه مشترک غیر مستقیم اشاره شده است. در بیانیه مشترک آمده است: « استفاده از سایر ارزهای خارجی معتبر در مبادلات درون منطقه‌ای و تبدیل منابع ارزی خود به سایر ارزهای معتبر مورد بررسی قرار گرفت».
در طرح مسئله غزه نیز برخلاف خواست مقامات ایرانیز بدون اینکه از اسرائیل نامی ذکر گردد، کمک به مردم مسلمان غزه عنوان شده و در بیانیه مشترک اکو فقط به "همبستگی با ملت غزه در فلسطین" و"امکان دسترسی به کمک های انسانی" اشاره شده است.
تصمیمات اداری نشست اکو
برخی تصمیمات جدیدی نیز از سوی سران سازمان اکو اتخاذ شد. به جای خورشید انور دبیر کل کنونی سازمان اکو از کشور پاکستان، اینبار یحیی معروفی کاندیدای افغانستان انتخاب شد. مدت ریاست او ۴ سال خواهد بود. براساس توصیه‌های اجلاس شورای وزیران قرار شده است، دفتر نمایندگی اکو در آلماتی قزاقستان تاسیس یابد. همچنین تصمیم گرفته شد، اجلاسیه بعدی سران اکو در اسلام آباد پاکستان در سال ۲۰۱۰ برگزار شود.
حاصل نشست سازمان اکو
تابه‌حال سران کشورهای عضو سازمان اکو ۱۰ بار و شورای وزیران نیز ۱۸ بار گرد هم آمده‌اند. نمایندگان دائم سازمان اکو نیز تا به‌حال بیش از ۱۴۰ بار تشکیل جسله داده‌اند. برگزاری نشست‌های سران هر بار با صدور بیانیه مشترک به پایان می‌رسد. با توجه به بحران مالی دنیا و تاثیر فراوان آن بر کشورهای عضو اکو، کارشناسانی که از "فرصت شکوفایی این سازمان اقتصادی در دوران بحران مالی دنیا" صحبت می‌کردند، انتظار داشتند نشست تهران نقطه عطفی برای فعال‌تر شدن این سازمان گردد و برای مقابله با بحران مالی در کشورهای عضو برنامه های مشخص کوتاه مدت و درازمدت ارائه گردد. ولی نشست سران اکو آنگونه که در بیانیه آن نیز انعکاس یافته طرحی کلی پیرامون "معاملات پایاپای بین کشورهای عضو"، "ارز واحد" و "تاسیس و فعال شدن بانک توسعه و تجارت اکو" مطرح کرده است و اجرای بسیاری از مصوبات آن نیز به نشست های آتی اکو موکول شده است.
برخی دیگر از صاحبنظران حاصل نشست سران اکو را مثبت می‌دانند و آن را گامی مهم در جهت همگرائی کشورهای منطقه ارزیابی می‌کنند.