جوزپ بورل: هر یک روز تعویق توافق اتمی به زیان هر دو طرف است
۱۴۰۱ مرداد ۴, سه‌شنبه
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و نماینده این اتحادیه در مذاکرات هسته‌ای با ایران، مقاله‌ای در "فایننشال تایمز" نوشته که حاوی هشدار نسبت به نهایی نشدن توافق و خطر یک بحران هسته‌ای خطرناک است.
او می‌گوید: «من اکنون متنی روی میز گذاشته‌ام که با جزییات دقیق به رفع تحریم‌ها و گام‌های هسته‌ای مورد نیاز برای احیای برجام می‌پردازد. این متن بهترین معامله ممکن را نشان می‌دهد و من به عنوان تسهیل‌کننده گفت‌وگوها آن را شدنی می‌دانم.»
بورل ادامه می‌دهد که این یک توافق کامل نیست اما به همه نکات اساسی توجه کرده و سازش‌هایی را شامل می‌شود که با دشواری از سوی طرفین حاصل شده است: «حال باید تصمیماتی گرفت تا از این فرصت منحصر به فرد استفاده شود و پتانسیل بزرگ یک معامله از دست نرود.»
او تاکید می‌کند که هیچ بدیل موثر یا فراگیر دیگری را در دسترس نمی‌بیند.
این مقاله یک روز پس از مصاحبه مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با شبکه خبری سی‌ان‌ان منتشر شده است. رافائل گروسی در مصاحبه گفته بود: «واقعا نمی‌دانیم پس از قطع دوربین‌های نظارتی و کاهش دسترسی بازرسان آژانس، چه اتفاقی دارد در برنامه اتمی ایران می‌افتد.»
جوزپ بورل در فایننشال تایمز هشدار داده که رد توافق به معنای ورطه یک بحران هسته‌ای خطرناک خواهد بود که چشم‌اندازی جز افزایش انزوای ایران و مردم آن ندارد. او می‌نویسد: «این مسئولیت مشترک ماست که توافق را نهایی کنیم.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا یادآوری کرده که نگرانی‌هایی فراتر از موضوع هسته‌ای مثل حقوق بشر و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران وجود دارند که اروپا به طور مستمر در گفت‌وگوهای دوجانبه به آنها می‌پردازد.
او می‌نویسد گرچه برجام به این موارد توجه ندارد اما حسن آن پایان دادن به برنامه هسته‌ای و باز کردن راه برای نظارت و بازرسی‌های آژانس بود: «هر یک روز بدون توافق، منافع ملموس اقتصادی برای مردم ایران و نیز مزایای عدم اشاعه برای جهان را به عقب می‌اندازد. توافق سود اقتصادی و مالی قابل توجهی خواهد داشت و امنیت منطقه‌ای و جهانی را تقویت می‌کند. رد آن مایه زیان هر دو طرف خواهد بود.»
قدرت‌های غربی آخرین دور مذاکرات هسته‌ای در دوحه را نومیدکننده توصیف کرده‌اند. آمریکا می‌گوید، ایران خواسته‌هایی را مطرح کرده است که به برنامه هسته‌ای مربوط نمی‌شود و پیشرفت‌های نگران‌کننده‌ای در زمینه غنی‌سازی اورانیوم داشته است.
بورل در یادداشت خود بر این نظر است که دستیابی به توافق می‌تواند به مزایایی چون محدودیت شدید ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم، نظارت دقیق آژانس، پویایی و همکاری امنیتی بیشتر در منطقه و اعتمادسازی کمک شایانی کند.
او اشاره کرده که با نزدیک شدن انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا، برجام در واشنگتن از نظر سیاسی قطبی خواهد شد و هم‌زمان یادآور شده که در تهران هم پس از تجربه منفی سال‌های اخیر، دغدغه‌های جدی نسبت به اجرای کامل توافق وجود دارد: «با این حال، توافق روی میز نشان‌گر عزم همه طرفین برجام برای تضمین پایداری آن از جمله تعهد پرزیدنت بایدن و ضمانت‌های ایالات متحده است تا از اقدام بالقوه یکجانبه محافظت شود.»
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
مذاکرات احیای برجام در وین، از فروردین تا اسفند ۱۴۰۰ ادامه داشت و سپس متوقف شد. ایران و آمریکا، هر یک دیگری را مسئول معوق ماندن گفت‌وگوها و نهایی شدن امر می‌دانند. یکی از شروط تهران برای توافق، حدف سپاه پاسداران از فهرست گروه‌های تروریستی آمریکا بوده اما جو بایدن در سفر خاورمیانه‌ای خود صراحتا گفت، سپاه پاسداران را از فهرست گروه‌های تروریستی خارج نخواهد کرد حتی اگر مذاکرات برجام شکست بخورد.
آمریکا در مذاکرات احیای برجام به صورت غیرمستقیم حضور دارد.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا در سال ۲۰۱۸ به طور یکجانبه از برجام خارج شد. پس از آن آمریکا تحریم‌های جدیدی علیه ایران وضع کرد و تهران نیز در پاسخ تعهدات هسته‌ای خود را گام به گام زیرپا گذاشت.
ریچارد مور، رئیس سازمان اطلاعات بریتانیا اخیرا ابراز تردید کرده که رهبر جمهوری اسلامی که تصمیم‌گیرنده نهایی است، قصدی برای توافق بر سر احیای برجام داشته باشد.