جنجال «ویکی‌لیکس» در وبلاگ‌های فارسی:<br> «وضعیت ضدونقیض»
۱۳۸۹ آذر ۱۵, دوشنبه
روز بیست‌و‌دوم نوامبر ۲۰۱۰، توئیت کوتاهی در صفحه‌ی توئیتر ظاهر شد که به سرعت به سرخط خبرهای بسیاری از رسانه‌های برخواننده‌ی جهان تبدیل شد. شناسه‌ی کاربری "ویکی‌لیکس" در صفحه‌ی توئیتر خود نوشت:«افشاگری بعدی هفت‌بار بزرگ‌تر ازسیاهی‌های جنگ عراق خواهد بود. برای ماه‌ها زیر فشار شدید بودیم. هوای ما را داشته باشید.» این شناسه‌ی کاربری رسمی سازمان بین‌المللی «ویکی‌لیکس» است که سال ۲۰۰۶ در سوئد پایه‌گذاری شده است. «ویکی‌لیکس» سایتی است که مدارک محرمانه و حساس دولت‌ها را با نام مستعار منتشر می‌کند و منبع خبر را هم فاش نمی‌سازد.سایتی که مقر ثابتی ندارد و بنیان‌گذارش «جولیان آسانژ»، از طرفداران آزادی اطلاعات است و خود زمانی هکر بوده‌است.
شش روز بعد از این توئیت، «ویکی‌لیکس» و پنج روزنامه‌ی بزرگ و پرخواننده‌ی انگلیسی زبان از جمله «واشنگتن پست» و «گاردین» شروع به انتشار اطلاعاتی از ریز مکالمات و مکاتبات وزارت امورخارجه‌ی آمریکا با سفارت‌خانه‌های این کشور در سراسر جهان کردند. این اسناد ارزیابی‌ها و گزارش‌های نمایندگان آمریکا در ۲۴۷ نمایندگی دیپلماتیک این کشور در سرتاسر جهان را شامل می‌شوند و بازه زمانی ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۰ میلادی را در برمی‌گیرند. اکثر این اسناد به تحلیل دیپلماتیک موقعیت رهبران جهان اختصاص دارند، یا به بحث درباره‌ی مشکلات داخلی و خارجی حکومت‌های کشورهای دیگر، به‌ویژه کشورهایی که درگیر تنش سیاسی با آمریکا هستند، می‌پردازند و یا جنگ بر ضد تروریسم و جنجال‌های زندان گوانتانامو موضوع آنهاست.
یک ساعت قبل از آغاز افشای اسناد محرمانه ایالات متحده‌ی آمریکا، سرور وبسایت «ویکی‌لیکس» قطع شد. هرچند این وبسایت حالا در نشانی‌های دیگری قابل دسترسی است، اما موج خبری و واکنش‌ها و اتفاق‌هایی که در این چندهفته در پی انتشار اسناد محرمانه در «ویکی‌لیکس» به‌راه افتاده است، کم‌نظیراست.
رهبران سیاسی جهان، از رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا تا رئیس‌جمهور ایران، از سران کشورهای عربی تا حزب کمونیست چین و غیره همه ناچار به موضع‌گیری شده و «ویکی‌لیکس» را متهم یا سرزنش کرده‌اند. وبلاگ‌شهر فارسی هم مثل فضای وبلاگی بسیاری از زبان‌های دیگر، در این چندهفته تحت‌تاثیرافشای اسناد محرمانه «ویکی‌لیکس» که بسیاری از آنها درباره‌ی ایران است، قرار گرفته است.
«وضعیت ضد و نقیض دولت ایران»
وبلاگ «خانومچه» به واکنش مقام‌های جمهوری اسلامی ایران به اسناد منتشرشده توسط ویکلیکس پرداخته و روی "ضد و نقیض‌بودن" این واکنش تآکید کرده است. «خانومچه» می‌نویسد: « برسیم به مملکت گل و بلبل خودمون. از دیشب منتظر عکس‌العمل جمهوری اسلامی بودم. ویکی لیکس دولت ایران را در وضعیت عجیب و ضدّ و نقیضی قرار داده. از طرفی خیلی از اسناد منتشر شده میتونند آبی بر آسیاب ضد آمریکایی دولت ایران باشند و از طرف دیگر استقبال از انتشار این اسناد هم می‌تواند ایران را در هچل بزرگی بیندازد.
برای مثال در قسمتی از اسنادی که دیروز منتشر شده‌اند آمده است که ... گویا اسرائیل و برخی کشورهای عربی هم خواستار حمله‌ی آمریکا به ایران بوده‌اند. موضوع کوچکی نیست و ایران می‌توانست بهره‌برداری زیادی از این اخبار کند و مثلا تبلیغات گسترده‌ای بر علیه اسرائیل راه بیندازد. گرچه اینها نزده میرقصند و بهانه لازم ندارن!
نکته جالب اینجاست که آمریکا تبدیل شده به عامل ثبات دهنده در منطقه! یعنی تصور کنید اگر توازن قوا جور دیگری بود و آمریکا نمی‌توانست جلو اسرائیل و عربستان را بگیرد تا به حال چه به روز ایران آمده بود! (حالا باز می‌روند می‌گویند مرگ بر آمریکا!)
از طرف دیگر اگر ایران صحت اسناد ویکی لیکس را تائید یا از آن استقبال کند پای خودش هم به خاطر حمایت از تروریسم در افغانستان و عراق گیر است.»
نویسنده وبلاگ «حقوق‌دان پاریسی» به موضوع موثق بودن اسناد ویکلیکس پرداخته و می‌نویسد: «قابل اعتماد بودن یا چقدر قابل اعتماد بودن اطلاعات خام ویکی‌لیکس جای بحث مفصل دارد که از اهلش ساخته است. اما تنها چیزی که من غیرمتخصص از آن نتیجه می‌گیرم این است که تا چه حد هرکسی از آدم‌های ساده گرفته تا مردان سیاسی و مطبوعاتی پرونده‌شان زیربغل مقامان امنیتی است و تا چه اندازه هرکس و واقعا هرکس می‌تواند نقش خبرچین را بازی کند و نهایتا چقدر خود ما مردم ساده با خریدهای اینترنتی‌مان، سفرهایمان، حساب بانکی‌مان، وبلاگ، فیس‌بوک و تلفن‌های اسکایپی‌مان معصومانه به تکمیل پرونده‌هایمان کمک می‌کنیم.»
«ویکی‌لیکس» و مرزهای آزادی بیان
این روزها اعضای کنگره‌ی آمریکا در واکنش شدید به افشاگری‌های «ویکی‌لیکس»، خواهان آن شده‌اند که نام «ویکی‌لیکس» به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی شناخته شود و در لیست سیاه قرار گیرد. دولت آمریکا از این هم فراتر رفته است و دانلود اسناد «ویکی‌لیکس» را برای کارکنان وزارت امورخارجه آمریکا ممنوع اعلام کرده است. کاربری در «گوگل‌ریدر» در انتقاد از واکنش آمریکا به «ویکی‌لیکس» در صفحه‌ی خود می‌نویسد: «الهی شکر هنوز زنده‌ایم تا بفهمیم آزادی بیان از نوع آمریکایی مطابق بند اول قانون اساسی آنها چیست .وبسایت ویکی‌لیکس در آمریکا فیلتر شده و حتی هاست یک شرکت اینترنتی که مسئولیت انتقال پول‌های اهدایی افراد مختلف به این سازمان را داشت هم قطع شده است.»
«جولیان آسانژ»، موسس «ویکی‌لیکس»، به علت «جرایم جنسی» تحت تعقیب «اینترپل» است و کشورهای عضو موظفند که او را دستگیر و تحویل دهند. آسانژ پیش از این به این دلیل درسوئد بازجویی شده و این اتهام رد شده و حکم تعقیب قضایی نیز لغو شده است. نویسنده وبلاگ «کیبرد آزاد» در این‌باره در وبلاگش می‌نویسد: «البته کاملا قابل درکه که در کشوری مثل آمریکا آزادی بیان هست و به راحتی نمیشه حتی کسی که اسناد محرمانه دولتی گذاشته رو سایتش رو به جرم این‌کار تحت تعقیب بین‌المللی قرارداد. اما معلومه که به راحتی میشه آدم‌ها را متهم به «جرایم جنسی» کرد و حکم جلبشون را گرفت. این شک وقتی قوی‌تر میشه که این اتفاق درست بعد از افشای اسناد و مکالمات محرمانه کاخ سفید اتفاق بیفته. شاید هم آسانژ شانس آورده، احتمالا اگر سری بعد اسناد، مربوط به بانک‌های آمریکا رو افشا می‌کرد، الان به جرم «آدم‌خواری» تحت تعقیب بود.»
«ویکی‌لیکس» و طنزهای مینی‌مالیستی
در هر دوره‌ی وبلاگ‌نویسی ایرانی، ژانرهای متفاوتی مد روز و رایج‌تر بوده است. حالا یکی دو سالی است ژانر «مینی‌مال‌نویسی» و به خصوص مینی‌مال طنز، ژانر پرطرفدار و وبلاگ‌های مینی‌مالیستی از پرخواننده‌ترین وبلاگ‌های فارسی هستند. از وقتی جنجال‌های «ویکی‌لیکس» بالا گرفت، بسیاری از مینی‌مال‌نویس‌های وبلاگ‌شهر فارسی هم دراین‌باره نوشتند. جلال سمیعی، یکی از کسانی که سابقه طولانی در وبلاگ‌نویسی مینی‌مالیستی دارد، در یادداشت کوتاهی با تیتر «در سال‌های آینده...» در صفحه گوگل ریدر خود نوشت:«- اون زنه کی بود از خونه‌ات اومد بیرون؟ها؟ -توهم زدی؟! ویکی‌لیکس ننوشته که.»
وبلاگ طنز و مینی‌مال«زکی‌پدیا» هم نوشت که «سایت ایرانی زکی‌لیکس به مدیریت مخبرالدوله سرسعدی، اقدام به انتشار ۲۰۰۰۰ سندملی کرد.»
وبلاگ مینی‌مالیستی «ریزنوشت» هم در یک خط در وبلاگ پرخواننده‌اش نوشت:«کاش یک روزی ویکی‌لیکس افشا کنه که چقدر دوستت داشتم و بهت نگفتم...»
«ویکی‌لیکس» اعلام کرده است که هنوز هزاران سند محرمانه دیگر در اختیار دارد که به تدریج منتشر خواهد کرد. کاربری با شناسه‌ی «مستر بکس» در گوگل‌ریدر دراین‌باره می‌نویسد: «یک نفر برود از پشت دوتا بزند روی شانه‌ی این آقای جولیان آسانژ ویکی‌لیکس و در گوشش بگوید دکتر!هنوز نفهمیدی صلح و آرامش از حقیقت بهتر است؟»
فرناز سیفی
تحریریه: فرید وحیدی