جشن جهانی نوروز؛ افغانستان در انتظار یازده رئیس‌جمهور
۱۳۹۲ اسفند ۲۸, چهارشنبه
سازمان ملل متحد در سال ۱۳۸۸ نوروز را به عنوان میراث فرهنگی جهانی ثبت کرد. جشن جهانی نوروز از سال ۱۳۸۹هر سال در یکی از کشورهای منطقه برگزار می‌شود. سران کشورهای منطقه تا بحال در تهران، دوشنبه و عشق‌آباد برای تجلیل از نوروز گرد هم آمده‌اند. حامد کرزای رئیس جمهور افغانستان در مراسم نوروز سال پیش گفت که کشورش میزبانی جشن جهانی نورز در سال ۱۳۹۳ را بر عهده خواهد گرفت.
جشن جهانی نوروز هفتم فروردین ۱۳۹۳ در کاخ نوسازی شده پغمان برگزار خواهد شد. این کاخ در ۳۰ کیلومتری کابل قرار دارد. هزینه نوسازی پغمان ۱۵ میلیون دلار بوده است. دولت افغانستان بدون کمک نیروهای خارجی برگزاری مراسمی در سطح بین‌المللی را بر عهده گرفته است.
احتمال حمله شورشیان به محل مراسم نوروز
تهدید و حملات مخالفین نظامی در آستانه نوروز در افغانستان تشدید شدیه است. انفجار بمبی در یک مرکز خرید در استان فاریاب (۱۸ مارس/ ۲۷ اسفند) ۱۷ غیرنظامی را که برای خرید نوروزی آمده بودند کشت و بیش از ۵۰ تن را زخمی کرد. احمد فهیم‌قائم فرمانده پلیس استان میدان وردک افغانستان (۲۶ اسفند ۱۳۹۲) از کشف چند موشک خبر داد که ظاهرا شورشیان قصد پرتاب آن‌را به شهرستان پغمان یعنی محل برگزاری مراسم نوروز داشتند.
اما مسئولین دولت افغانستان در گفت و گو با دویچه وله تاکید کردند تدابیر لازم برای تامین امنیت مراسم نوروز جهانی اتخاد شده است. کبیر حقمل، سخنگوی وزارت "نشریات و معارف" که مسئولیت برگزاری نوروز جهانی را در کشور افغانستان بر عهده دارد، می‌گوید کمیسیونی تحت ریاست وزیر معارف برای تجلیل با شکوه از جشن نوروز فعالیت می‌کند و افغانستان بی‌صبرانه در انتظار سران کشورهای همسایه از جمله ایران، ترکیه، پاکستان، آذربایجان و دیگر کشورهای آسیای مرکزی است.
این مقام دولت افغانستان به دویچه وله می‌گوید: «کمیسیون عالی‌رتبه تحت ریاست وزارت کشور افغانستان با همکاری دیگر ارگان‌های امنیتی کشور نیز فعالیت می‌کند و نگرانی امنیتی وجود ندارد. نیروهای امنیتی افغانستان ۲ سال است که مسئولیت‌هایی را در سراسر افغانستان بر عهده گرفته‌اند و موفق بوده‌اند و پروژه نوروز را هم با موفقیت برگزار خواهند کرد. ما شاهد هیچ بی‌نظمی نبودیم و پروژه‌هایمان دقیقا پیش می‌رود.»
این مقام دولت افغانستان درباره برنامه کشورش در مراسم نوروز جهانی چنین توضیح می‌دهد: « در سال‌های اخیر بسیاری از کشورهای همسایه میزبان مردم افغانستان در مهاجرت بودند. این بار افغانستان میزبان سران این کشورهاست و ما برنامه‌ای در سطح عالی اجرا خواهیم کرد. برنامه‌های صوتی، تصویری، نمایشگاه‌های هنری و صنایع دستی و آن چیزی که به نوروز مرتبط است را عرضه خواهیم کرد.»
آیا طالبان با جشن نوروز مخالفند؟
به نظر وحید مژده تحلیل‌گرسیاسی ونویسنده مقیم کابل برگزاری نوروز جهانی و تامین امنیت آن یکی از چالش‌های پیش‌روی دولت افغانستان است. وی تاکید می‌کند: «تپه پغمان در نزدیکی کابل واقع است و من فکر نمی‌کنم که تهدید امنیتی خاصی باشد. ما نباید فراموش بکنیم که کشورما درگیر جنگ است و اطراف کابل امن نیست و درگیری‌هایی انجام می‌گیرد. اما کشف راکت‌ها در شهرستان پغمان نشان می‌دهد که نیروهای امنیتی افغانستان تدابیر لازم را دیده‌اند.»
به نظر این کارشناس انفجاری که در بازار نوروزی فاریاب اتفاق افتاد ارتباطی به گروه طالبان ندارد. وی در این رابطه تاکید می‌کند: «هرزمان از سوی طالبان انفجاری رخ دهد، آنها مسئولیت آن را بر عهده گرفته‌اند ولی در انفجار بازار نوروزی فاریاب چنین اتفاقی نیافتاد، بنابراین تا زمانی‌که مسئولیت این انفجار را به‌عهده نگرفته‌اند مشخص نیست که از سوی طالبان انجام گرفته باشد. گروه طالبان تاکنون درباره برگزاری نوروز جهانی هم چیزی نگفته و مخالفت خاصی هم ندارد.»
بالا رفتن وجهه جهانی افغانستان
در دوران حاكمیت طالبان برگزاری جشن نوروز ممنوع بود و مردم افغانستان از پنج سال حاكمیت این گروه به تلخی یاد می‌كنند. اما پس از سقوط طالبان نخستین روز سال تحت عنوان "نوروز" و "جشن دهقان" گرامی داشته می‌شود. وحید مژده می‌گوید: «در افغانستان بین علما بر سر جشن نوروز اختلاف است و این مسئله ارتباطی به طالبان ندارد. در همین کابل علما و روحانیونی هستند که جشن نوروز را جشن "مجوسی" می‌دانند.»
به گفته این تحلیل‌گرسیاسی با برگزاری جشن نوروز دولت افغانستان به جهانیان این پیام را می‌دهد که توانسته است در افغانستان بدون کمک نیروهای خارجی امنیت را برقرار کند و قادر است نشست‌های مهم بین‌المللی برگزار کند.»
این کارشناس مقیم کابل نتیجه می‌گیرد برگزاری نوروز جهانی در کشورش برای وجهه افغانستان در دنیا بسیارمهم است. وی تاکید می‌کند: «اما اگر در جریان برگزاری این جشن مشکلاتی بوجود بیاید چنین دستاوردی را دولت افغانستان نخواهد داشت، بنابراین این یک ریسک بزرگی است که دولت افغانستان می‌کند و این همه رئیس‌جمهور را دعوت می‌کند و اتکاء می‌کند به اطلاعات نیروهای امنیتی.»
به گفته وحید مژده حضور سران کشورهای همسایه درمراسم نوروز جهانی چالش بزرگی است و حتی آنها یک ساعت هم در این جشن شرکت کنند دستاورد بزرگی برای دولت افغانستان شمرده می‌شود.
دلیل برگزاری نوروز جهانی در ۷ فروردین
محمد صالح راسخ یلدرم، محقق و استاد دانشگاه بلخ می‌گوید در کشورهای آسیای میانه و جمهوری آذربایجان نوروز به مثابه جشن بهار تجلیل می‌شود، اما در افغانستان و ایران این جشن به منزله تحویل سال نو است.
وی تاکید می‌کند نوروز به عنوان یک "جشن ملی، مذهبی و تاریخی در میان ملت‌های افغانستان" برگزار می‌شود و به مدت ۴۰ روز طول می‌کشد.
استاد دانشگاه بلخ تاکید می‌کند: « نخستین روز جشن نوروزی در افغانستان همیشه از مزار شریف واقع در شمال افغانستان آغاز می‌شود. حتی طالبان هم نتوانستند جلوی برگزاری این مراسم در مزار شریف را بگیرند. طالبان وقتی مزار شریف را اشغال کردند، خواستند در ابتدا مانع برگزاری آن شوند اما موفق نشدند. امسال نیز سر و صداهایی شد که جشن نوروز از مزارشرف به کابل انتقال می‌یابد، ولی بعدا مشخص شد که این جشن مثل همیشه از مزار شریف آغاز خواهد شد و قرار است ۷ فروردین در نزدیکی کابل به صورت رسمی به شکل نوروز جهانی ادامه یابد.»
این استاد دانشگاه فکر می‌کند که برگزاری جشن نوروز جهانی تاثیری به روند صلح در افغانستان نخواهد داشت، اما به وحدت مردم افغانستان که نوروز را به مثابه یک جشن مشترک تجلیل می‌کنند، کمک خواهد کرد.
گرچه مقام‌های دولتی افغانستان اظهار امیدواری می‌کنند که "رهبران کشورهای حوزه نوروز" در پغمان افغانستان حضور خواهند یافت، اما با توجه به وضعیت دشوار امنیتی، روسای این کشورها و دیگر مهمانان خارجی تابحال رسما برای مشارکت و حضور در این مراسم اعلام آمادگی نکرده‌اند.