جان کری در آستانه اتمام مهلت مذاکرات: شکاف‌های عمیقی باقی است
۱۳۹۳ آذر ۲, یکشنبه
مذاکرات سه جانبه محمد جواد ظریف٬ وزیر امور خارجه ایران٬ جان کری٬ وزیر خارجه آمریکا٬ و کاترین اشتون٬ نماینده اتحادیه اروپا٬ روز شنبه (۲۲ نوامبر/ اول آذر) در حالی پایان یافت که همه طرف‌ها تلاش کردند تا اختلافات باقی مانده بر سر راه توافق نهایی اتمی را کاهش دهند. این تلاش‌ها به افزایش گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال تمدید مهلت مذاکرات دامن زده است.
آخرین دور مذاکرات اتمی میان نمایندگان ایران و گروه ۱+۵ که از روز سه‌شنبه (۱۸ نوامبر) آغاز شده تا دوشنبه (۲۴ نوامبر/ ۳ آذر - پایان مهلت توافق موقت ژنو) ادامه می‌یابد. شش قدرت جهانی (آمریکا٬ فرانسه٬ بریتانیا٬ چین٬ روسیه و آلمان) از زمان به نتیجه رسیدن توافق اولیه اتمی با ایران در نوامبر ۲۰۱۳ سرگرم مذاکره با تهران با هدف دستیابی به توافق جامع هستند.
جان کری روز شنبه اعلام کرد "شکاف‌های بزرگی" همچنان باقی است. در همین حال خبرگزاری فرانسه خبر داد که آمریکا هنوز امیدوار است که تا دوشنبه قرارداد نهایی منعقد شود اما در عین حال در حال بررسی گزینه‌های پیش رو است. به گزارش خبرگزاری فرانسه، تمرکز این بررسی‌ها همچنان بر دستیابی به قرارداد نهایی است اما بحث‌های داخلی و خارجی آمریکا شامل طیفی از گزینه‌ها برای پیدا کردن بهترین راه پیش رو است.
از سوی دیگر یک مقام اروپایی که نخواست نامش فاش شود در گفت‌وگو با رویترز احتمال دستیابی به توافق نهایی در روز دوشنبه را بسیار ضعیف خواند. وی گفت: «شانس دستیابی به توافق ظرف ۴۸ ساعت آینده بسیار کم است. احساس ما این است که ایران انعطاف‌پذیری زیادی ندارد.» به گفته وی پیشرفت "چشمگیری" بر سر مسایل اصلی - غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران و همچنین موضوع برداشته شدن تحریم‌ها علیه ایران - حاصل نشده است.
ایران خواستار رفع یکباره تمامی تحریم‌هاست. گفته می‌شود این کشور همچنین به این خواسته غرب که توافق نهایی برای ۲۰ سال لازم‌الاجرا بماند هم اعتراض دارد.
امکان دستیابی به یک چارچوب کلی
به گزارش رویترز، برخی دیپلمات‌ها دستیابی به "چارچوب توافق" را تا دوشنبه ممکن می‌دانند. ولی می‌گویند پس از آن دست کم چندین هفته وقت لازم است تا بر سر جزییات و چگونگی اجرای آنها توافق شود. بر همین اساس، برخی ادامه روند مذاکرات که تا کنون (از زمان توافق موقت ژنو) یک سال به طول انجامیده است را بر رها کردن آن و افزایش تنش‌ها ترجیح می‌دهند؛ ولی در همین حال هشدار می‌دهند که از سرگیری مذاکرات پس از روز دوشنبه می‌تواند روند مذاکرات را گرفتار حلقه تکرار کند. مهلت توافق موقت ژنو پیش از این یک بار تمدید شده است.
منابع دیپلماتیک روز جمعه خبر داده بودند که کری و ظریف در حال کار بر روی پیشنهادهای جدیدی هستند که هدف آن حل بن‌بست مذاکرات اتمی است. روز شنبه کری پیش از دیدار با همتای آلمانی خود٬ فرانک والتر اشتاین‌مایر٬ اظهار امیدواری کرد که مذاکرات "پیشرفت محسوسی" کنند.
روز شنبه کری همچنین با وزیران خارجه امارات متحده عربی٬ کویت٬ قطر، بحرین، ترکیه و کانادا تلفنی گفت‌وگو کرد. وزیر خارجه آمریکا افزون بر این با بنیامین نتانیاهو٬ نخست‌وزیر اسرائیل که بارها نظر منفی خود نسبت به مذاکرات با ایران را ابراز داشته، صحبت کرد.
هدف مذاکرات هسته‌ای محدود ساختن فعالیت‌های هسته‌ای ایران در ازای لغو تحریم‌ها علیه این کشور است. غرب و اسرائیل بر این باورند که ایران از فعالیت‌های اتمی خود اهداف تسلیحاتی دارد٬ ایران همواره این ادعا را رد کرده و فعالیت‌های هسته‌ای خود را صلح‌آمیز خوانده است.