تمایل سنای آمریکا به آگاهی بیشتر از نقش آژانس در برجام
۱۳۹۴ مرداد ۹, جمعه
خبرگزاری رویترز روز جمعه (۹ مرداد/ ۳۱ ژوئیه) از قول یک دیپلمات آگاه از مذاکرات هسته‌ای میان ایران و کشورهای ۱+۵ گزارش داد، اعضای کمیته روابط خارجی سنای آمریکا از یوکیا آمانو برای حضور در این کمیته دعوت کرده‌اند.
این منبع آگاه به رویترز گفته که در جریان دریافت دعوت‌نامه کمیته سنا توسط مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار گرفته و خبر دارد که آمانو این دعوت را "با نگاه مثبتی" بررسی می‌کند.
مطابق برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) که ایران و کشورهای غربی ۲۳ تیرماه در وین بر سر آن توافق کردند، اقدام‌های طرف مقابل "پس از راستی‌آزمایی اجرای اقدام‌های توافق شده توسط ایران" از سوی آژانس اجرایی می‌شود.
بیشتر بخوانید:توافق جامع هسته‌ای میان ایران و جامعه بین‌المللی
ابعاد احتمالا نظامی برنامه‌های ایران
اندکی پیش از اعلام رسمی توافق وین، مدیرکل آژانس و علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران بر سر "نقشه راهی" به توافق رسیدند که بر مبنای آن قرار است ابهام‌های فعالیت‌های هسته‌ای ایران در گذشته روشن شود.
یوکیا آمانو قرار است تا ۱۵ دسامبر درباره ابهام‌های برنامه هسته‌ای ایران از جمله "ابعاد احتمالا نظامی" آن گزارش دهد.
یکی از چالش‌های اصلی مذاکرات هسته‌ای بررسی همین جنبه از فعالیت‌های احتمالی ایران است که آژانس ارزیابی آن را مستلزم بازرسی برخی از مراکز، از جمله تاسیسات نظامی پارچین می‌داند.
جمهوری اسلامی بازدید بازرسان آژانس از مراکز نظامی و اعلام نشده را یکی از خطوط قرمز خود عنوان کرده اما ظاهرا صالحی و آمانو برای حل این مشکل به توافق‌هایی رسیده‌اند.
تاکنون متن کامل توافق‌نامه مدیرکل آژانس و صالحی محرمانه نگه داشته شده، گرچه رئیس سازمان انرژی اتمی این موضوع را به صراحت تکذیب اما تلویحا تائید کرده است.
بیشتر بخوانید: آمانو: توافق جداگانه در مورد سایت پارچین تهیه می‌شود
تائی محرمانه بودن تفاهم با آژانس
علی اکبر صالحی چهارم مرداد در یک گفت‌وگوی ویژه خبری در تلویزیون تاکید کرد که "اصل تفاهم‌نامه" با آژانس محرمانه نیست اما نحوه همکاری با آژانس در برخی موارد "موضوعی محرمانه" است.
دو روز پیش از سخنان صالخی خبرگزاری دولتی ایرنا، از قول رضا نجفی، نماینده دائم ایران در آژانس نوشته بود: «توافق ایران و آژانس جزئی از برجام نیست بلکه حاوی موضوعات فنی است و محرمانه بودن آن هم در مناسبات آژانس و سایر کشورها نکته جدیدی نیست»
آژانس پیشتر عدم انتشار متن قراردادهای پادمانی با کشورهای عضو را موضوعی عادی خوانده و اعلام کرده بود که با ایران نیز مانند دیگر اعضای این نهاد برخورد خواهد شد.
محرمانه ماندن تفاهم‌نامه میان ایران و آژانس حساسیت‌های زیادی میان نمایندگان جمهوری‌خواه کنگره آمریکا و اصول‌گرایان تندرو در مجلس شورای اسلامی به وجود آورده است.
بیشتر بخوانید: "درباره ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران گزارش می‌دهیم"
ظریف: حالا نوبت اسرائیل است
نجفی چند روز پیش درباره محرمانه ماندن "مفاد ترتیبات" به آژانس بین‌المللی هشدار داد و گفت: «افشای این ترتیبات محرمانه توسط هر طرفی که صورت گیرد به شدت بر اجرای آن تاثیر منفی خواهد گذاشت.»
ناظران نیز پیش‌بینی می‌کنند، چنان‌چه دبیرکل آژانس درباره جزئیات نحوه بررسی ابعاد احتمالا نظامی فعالیت‌های گذشته ایران به نمایندگان سنا اطلاعاتی منتقل کند، جلوگیری از رسانه‌ای شدن آن ممکن نخواهد بود.
هم اکنون نیز زمزمه‌هایی درباره این تفاهم‌ها، از جمله احتمال نمونه‌برداری از تاسیسات پارچین توسط ایران به گوش می‌رسد که ظاهرا سناتورهای آمریکایی در یک نشست غیرعلنی در جریان آن قرار گرفته‌اند.
همزمان با این تحولات، وزیر خارجه محمد جواد ظریف در یادداشتی که در روزنامه گاردین منتشر شد نوشت: «توافق وین یك سقف نیست، بلكه یك بنیان قوی و مستحكمی است که ما باید بر آن بنائی بنیان نهیم.»
به گزارش خبرآنلاین ظریف با بیان این که برنامه جامع اقدام مشترک "موقعیت ایران را به عنوان یك منطقه عاری از سلاح‌های هسته‌ای تثبیت نموده" می‌افزاید: «اینك زمان آن است كه این وضعیت را به كل منطقه خاورمیانه تعمیم دهیم.»
وزیر خارجه ایران، اسراییل را به عنوان کشور دارنده برنامه تسلیحات هسته‌ای تنها مانع ایجاد خاورمیانه بدون سلاح اتمی معرفی کرد و خواهان آن شد که "اكنون و در سایه توافق تاریخی هسته‌ای، [...] به سرعت به این چالش فوری و مستقیم بپردازیم".