تلاش ایران برای جلب همکاری شرکت‌های نفت و گاز روسیه
۱۳۹۱ شهریور ۱۳, دوشنبه
وزیر نفت جمهوری اسلامی به خبرگزاری "ریا نوستی" روسیه گفته که ایران در حال مذاکره با چندین شرکت روسی برای آغاز همکاری در حوزه‌ی نفت و گاز است. به گفته‌ی رستم قاسمی امکان چنین همکاری‌ای در حال حاضر وجود ندارد.
خبرگزاری ریا نوستی به نقل از رستم قاسمی می‌نویسد:«ما خوشحال خواهیم شد اگر روسیه به‌عنوان کشوری که از سال‌ها پیش با ایران روابط تنگاتنگی دارد و ما آن را دوست خود می‌دانیم و در بسیاری از مسايل سیاسی بین‌المللی دیدگاه‌های مشترکی با هم داریم، تصمیم به همکاری با ایران در حوزه نفت و گاز بگیرد».
قاسمی با اشاره به این‌که در حال‌حاضر پروژه‌ی مشترکی بین دو طرف در ایران وجود ندارد، ابراز امیدواری کرده که مذاکرات به نتیجه‌ی مثبتی بیانجامند.
تأثیر تحریم‌ها بر همکاری شرکت‌های روسی با ایران
شرکت‌هایی که در صنعت نفت و گاز ایران سرمایه‌گذاری کنند، از ورود به بازارهای ایالات متحده محروم می‌شوند. بسیاری از شرکت‌های روسی به همین دلیل در سال‌های اخیر همکاری با صنایع نفت و گاز ایران را متوقف کرده‌اند.
در سال ۲۰۱۰ شرکت "لوک اویل" (Lukoil) تحویل گازوئیل و بنزین به ایران را متوقف کرد و از فعالیت در میدان نفتی اناران (لرستان) کناره گرفت. این اتفاق برای ناظران چندان دور از انتظار نبود زیرا لوک اویل با شرکت آمریکایی "کونو فیلیپس" همکاری می‌کند.
شرکت نفتی "تات‌نفت" روسیه هم در سال ۲۰۰۵ تفاهم‌نامه‌ای با بنیاد مستضعفان جمهوری اسلامی منعقد کرد. شرکت "پارس‌تات" در پی امضای این تفاهم‌نامه تشکیل شد. این شرکت اما هیچ قراردادی برای استخراج نفت از دولت ایران دریافت نکرد.
رسانه‌های ایرانی در روزهای پایانی دسامبر ۲۰۱۱ از انعقاد یک قرارداد همکاری موقت بین شرکت ملی نفت ایران و "تات‌نفت" خبر دادند. قرار بود روس‌ها در میدان زاغه در خلیج فارس با ایران همکاری کنند. البته طرف روسی این خبر را تکذیب کرد.
"گازپروم نفت"، شرکت تابع کنسرن "گازپروم" روسیه نیز در سال ۲۰۰۹ برای توسعه‌ی میدان‌های نفتی آذر و چنگوله (لرستان) با طرف ایرانی تفاهم‌نامه همکاری امضا کرد. این همکاری اما هرگز آغاز نشد. در نهایت هم تهران از همکاری با "گازپروم نفت" منصرف شد.
ساخت پالایشگاه در آفریقا
در حالی که صنایع نفت و گاز ایران در پی تحریم‌های ایالات متحده با مشکلات فراوانی برای تأمین نیازهای خود روبه‌روست، از مذاکرات وزیر نفت دولت دهم و برخی از کشورهای آفریقایی برای ساخت پالایشگاه‌های کوچک در آفریقا خبر می‌رسد.
روزنامه مغرب، چاپ تهران، در شماره‌ی دوشنبه (۳ سپتامبر/ ۱۳ شهریور) به نقل از وزیر نفت دولت دهم نوشت که در حاشیه‌ی شانزدهمین اجلاس سران کشورهای غیر متعهد در تهران با "برخی از کشورهای شرکت‌کننده" مذاکراتی انجام شده است.
آن‌طور که این روزنامه به نقل از قاسمی می‌نویسد، بیشتر این مذاکرات در خصوص ساخت پالایشگاه‌های کوچک، صادرات نفت و گاز و همچنین صدور تجهیزات نفتی ساخت ایران بوده‌است. عربستان سعودی، آفریقای جنوبی، ونزوئلا، آنگولا، نیجریه، کویت، عراق، لیبی و هند، کشورهایی معرفی شده‌اند که قاسمی در جریان اجلاس "نم" با آن‌ها تبادل نظر کرده است.
در مورد جزئیات این مذاکرات خبری منتشر نشده، اما به نوشته‌ی روزنامه‌ی مغرب، «به نظر می‌رسد ساخت پالایشگاه‌های جدید در کشورهای آفریقایی را باید جدیدترین و شاید مهمترین دستاورد نفتی ایران در شانزدهمین اجلاس سران کشورهای جنبش عدم تعهد دانست».
پیشی‌گرفتن عراق از ایران در اپک
تحریم‌های بین‌المللی در عین‌حال بر میزان تولید نفت ایران نیز تأثیر گذاشته‌اند. عدم دسترسی به فن‌آوری مورد نیاز به فرسودگی تجهیزات انجامیده است. رستم قاسمی به خبرگزاری ریانوستی گفته است که دولت جمهوری اسلامی قصد دارد ۱۴ میلیارد دلار در صنایع نفت و گاز ایران سرمایه‌گذاری کند. این مبلغ از محل منابع "صندوق توسعه‌ی ملی" تأمین و در نوسازی تجهیزات و توسعه‌ی شرکت‌های نفتی ایران هزینه خواهد شد.
چندی پیش اعلام شد که عراق در میزان تولید نفت از ایران سبقت گرفته است. بنا بر اعلام وزارت نفت جمهوری اسلامی، ایران روزانه ۴ میلیون بشکه نفت استخراج می‌کند که نیمی از این میزان صادر می‌شود. رئیس سازمان بازاریابی نفت عراق اخیرا گفت که عراق در حال حاضر روزانه ۲ میلیون و ۵۶۵ هزار بشکه نفت صادر می‌کند که این میزان در سه دهه‌ی گذشته بی‌سابقه بوده است.
ایران با تحریم‌های بین‌المللی همچنین بخشی از بازارهای خود را هم از دست داده است. اتحادیه اروپا از اول ژوئیه واردات نفت از ایران را متوقف کرد. به‌گفته کارشناسان، اتحادیه اروپا آن‌قدر نفت ذخیره دارد که تا ۵/ ۴ سال از واردات نفت از ایران بی‌نیاز است.
بر اساس آئین‌نامه اتحادیه اروپا مصوب سال ۲۰۰۹، ۲۷ کشور عضو این اتحادیه باید به اندازه‌ی واردات دست‌کم ۹۰ روز نفت یا مصرف روزانه‌ی داخلی برای ۶۱ روز ذخایر اضطراری داشته باشند.
شبکه‌ی تلویزیونی الجزیره هم از کاهش واردات نفت ترکیه از ایران در ماه ژوئیه خبر می‌دهد. به‌گزارش این شبکه، ترکیه در مدت یادشده تنها ۴۸ هزار بشکه نفت از ایران وارد کرده است؛ این میزان از دسامبر ۲۰۰۹ بی‌سابقه بوده است.