تلاش آلمان برای ایفای نقش میانجی در حل بحران خاورمیانه

هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان روز چهارشنبه ۲۱ خرداد (۱۰ ژوئن) پس از پایان سفرش به اسرائیل برای دیدار و گفت‌وگو با همتای اردنی خود راهی امان شد. ماس و ایمن الصفدی همچنین در کنفرانس ویدویی مشترک با محمد اشتیه، نخست‌وزیر دولت فلسطین رایزنی کردند.

ماس در جریان سفر خود به اردن وعده داد که آلمان با ارسال ۲۳ هزار کیت آزمایش کرونا و ۳۲ دستگاه تست از این کشور در راه مقابله با پاندمی کرونا حمایت خواهد کرد. موضوع اصلی گفت‌وگوهای طرفین اما بحران خاورمیانه بود.

وزیر خارجه آلمان تأکید کرد که این کشور حاضر است، در دوران ریاست ادواری شورای اتحادیه اروپا که از اول ژوئیه آغاز می‌شود، نقش پررنگ‌تری در حل بحران خاورمیانه ایفا کند.

به گفته او آلمان بدون شک نقش میانجی را ایفا خواهد کرد، به ویژه در چارچوب فعالیت‌های اتحادیه اروپا و همچنین در شورای امنیت سازمان ملل. آلمان از ماه ژوئیه ریاست ادواری شورای امنیت را نیز بر عهده دارد.

ماس افزود، تصورش این است که آلمان در این نهادها بتواند نقش یک "دلال یا میانجی صادق" را بازی کند، از جمله در راه کشاندن اسرائیل و فلسطینیان به میز مذاکره.

محمد اشتیه، نخست‌وزیر دولت فلسطین از اینکه وزیر خارجه آلمان برخلاف معمول این بار به مناطق فلسطینی‌نشین سفر نکرده است، ابراز ناخرسندی کرد و گفت: "این نشانه‌ خوبی نیست". دولت آلمان پاندمی کرونا را علت سفر نکردن ماس به مناطق فلسطینی‌نشین عنوان کرده بود.

به باور اشتیه اما کرونا بهانه است و دولت اسرائیل مجوز دیدار در رام الله را صادر نکرده است. او همچنین از تلاش اسرائیل برای دیکته‌کردن سیاست‌های خود به ماس سخن گفته بود.

هایکو ماس در جریان سفر خود از رهبری فلسطین خواست، "پیشنهادهای مشخصی" ارائه دهد تا بتوان بر اساس آنها شرایط گفت‌وگو با اسرائیل را فراهم آورد.

او در این باره تصریح کرد: «طرح و برنامه سازمان ملل در این ارتباط روی میز است. اما به نظر من این سودمند خواهد بود، اگر طرف فلسطینی نیز پییشنهادهای مشخصی ارائه دهد که چگونه می‌توان باب گفت‌وگو را بار دیگر باز کرد».

فلسطینیان روز سه‌شنبه (۲۰ خرداد / ۹ ژوئن) طرح چهار و نیم صفحه‌ای خود را ارائه داده بودند تا موضع خود در قبال طرح ترامپ برای خاورمیانه را بیان کنند. در طرح فلسطینیان "تأسیس یک کشور مستقل و غیرنظامی فلسطین" پیشنهاد شده است.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

تأسیس کشور مستقل فلسطین در طرح ترامپ نیز منظور شده، اما بدون در نظر گرفتن اورشلیم شرقی به عنوان پایتخت و دره اردن در کرانه باختری که از لحاظ اقتصادی و استراتژیکی از اهمیت زیادی برخوردار است نیز در این طرح بخشی از اسرائيل خواهد بود.

هایکو ماس پیش از آنکه راهی اردن شود، با مقامات اسرائیل دیدار و گفت‌وگو کرد. او برنامه‌های اسرائیل برای الحاق اراضی فلسطینی را مورد انتقاد قرار داده و آن را مغایر با حقوق بین‌المللی دانست. او همچنین از لزوم از سرگیری مذاکرات دو طرف سخن گفت که شش سال پیش متوقف شده بود.

دولت جدید اسرائیل که سه هفته پیش سوگند یاد کرده، تصمیم ‌دارد بر اساس طرح ترامپ برای خاورمیانه تا ۳۰ درصد از سرزمین‌های اشغال شده فلسطینیان در کرانه باختری را ضمیمه خاک خود کند.

اولین اقدامات در این زمینه می‌تواند از یازدهم تیر (اول ژوئیه) آغاز شود، یعنی دقیقا در تاریخی که آلمان ریاست ادواری در شورای اتحادیه اروپا و شورای امنیت سازمان ملل را عهده‌دار می‌شود.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

مأموریت ماس در اسرائیل بدون شک دشوار بوده است. آلمان به دلیل گذشته تاریک خود و کشتار سازمان‌دهی شده میلیون‌ها یهودی، روابط ویژه‌ای با اسرائیل دارد و حفظ امنیت این کشور را بخشی از سیاست‌های کلی خود می‌داند.

دولت آلمان اما از سوی دیگر همواره و به صراحت از سیاست‌های شهرک‌سازی اسرائیل در سرزمین‌های فلسطینیان انتقاد کرده است و الحاق بخشی از سرزمین‌های اشغال شده آنها در کرانه باختری به خاک اسرائیل را نقض صریح قوانین بین‌المللی ارزیابی می‌کند.

کشورهای عضو اتحادیه اروپا سرگرم بحث و رایزنی در این باره هستند که آیا اسرائیل را در صورت الحاق اراضی اشغالی مورد تحریم قرار دهند یا نه.

به باور هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان، تا زمانی که تصمیم‌های نهایی گرفته نشده‌، این درست نیست که به سیاست‌های تهدیدآمیز متوسل شد.

ماس در دیدار و گفت‌وگو با همتای اسرائیلی خود "نگرانی‌های جدی و صادقانه" آلمان در مورد این برنامه را مطرح و تصریح کرد: "آلمان و اتحادیه اروپا بر این اعتقادیم که الحاق اراضی فلسطینی با حقوق بین‌المللی مطابقت ندارد".

اسرائیل در جنگ شش روزه سال ۱۹۶۷ کرانه غربی رود اردن و شرق اورشلیم (بیت‌المقدس) را تصرف کرد و از آن‌ زمان تا کنون برای اسکان شهروندان خود در اراضی اشغال‌شده شهرک‌ می‌سازد. فلسطینیان خواستار بازپس گیری سر‌زمین‌های خود هستند و شرق اورشلیم را پایتخت کشور آینده خود می‌دانند. اسرائیل بر خلاف اتحادیه اروپا شهرک‌سازی را ناقض هیچ قانونی نمی‌داند.