«تفکیک جنسیتی هم آسیب‌رسان و هم خشونت‌زاست»
۱۳۹۵ بهمن ۱۲, سه‌شنبه
به همت حلقه مطالعات مسائل اجتماعی زنان انجمن جامعه شناسی ایران نشستی با عنوان "منع خشونت علیه زنان" به منظور بررسی خشونت علیه زنان از خانواده تا جامعه در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.
در این نشست کورش محمدی، رئیس انجمن آسیب‌شناسی ایران، و عالیه شکربیگی، رئیس گروه خانواده انجمن جامعه‌شناسی، به بررسی ابعاد و زوایای گوناگون خشونت علیه زنان در سطح جامعه و در خانواده پرداختند.
به گزارش روز سه‌شنبه (۱۲ بهمن ماه / ۳۱ ژانویه) "خبرآنلاین" عالیه شکربیگی سخنان خود را با طرح این پرسش آغاز کرد که مگر آرزوها، خواسته‌ها و بیم و امیدهای زنان در خانواده و جامعه ایران چیست که همچنان مورد آزار و اذیت در سطوح خرد، میانه و کلان هستند؟
بیشتر بخوانید: صافی گلپایگانی: تفکیک جنسیتی شرط اساسی سلامت جامعه است
مصداق‌های خشونت علیه زنان
شکربیگی در ادامه گفت: «باید به این بپردازیم كه اساسا خشونت چگونه و تحت چه شرایطی علیه ارزش‌های انسانی و بالاخص زنان ساخته و پرداخته می‌شود؟ مصداق‌های خشونت در خانه و اجتماع علیه زنان چیست؟ قابل ذکر است هر جا زبان خشونت کاربرد دارد، زبان حق‌مداری حضورش کمرنگ است و یا اساسا حضور ندارد.»
سازمان‌های حقوق بشری و سازمان ملل متحد هر گونه اقدامی را که منجر به آسیب جسمی، جنسی یا روانی زنان بشود خشونت علیه زنان تعریف می‌کنند و اعمالی مانند تهدید به انجام این کارها، و سلب آزادی زنان در خانه و محیط اجتماعی را از مصداق‌های آن می‌دانند.
رئیس گروه خانواده انجمن جامعه‌شناسی می‌گوید باید دید مصداق‌های خشونت در خانه و اجتماع علیه زنان چیست و باید دانست "ابزارها و ویژگی‌های خشونت در خانه و اجتماع چیست و چگونه خشونت‌گر علیه قربانی خود وارد عمل می شود؟" او افزود در نهایت باید به این مسئله پرداخت که خشونت با چه راهکارهایی کنترل می‌شود.
بیشتر بخوانید: نرخ مشارکت اقتصادی زنان ایرانی تنها ۱۳ درصد است
احکام شرعی و خشونت
کورش محمدی، سخنران بعدی این نشست، در ابتدای سخنانش گفت: «خشونت مقوله‌ای است که به درستی با آن روبرو نشده‌ایم! ما بایستی خشونت را در ساختار اجتماعی ایران بررسی کنیم تا بتوانیم حرکتی درست انجام دهیم.»
او با بیان این که ما در چارچوب‌های فکری اعتقادی مشخصی در ایران حرکت می‌کنیم، به طرح این پرسش پرداخت که آیا این اعتقاد و چارچوب فکری به ما اجازه می‌دهد که در این باره صحبت کنیم؟
رئیس انجمن آسیب‌شناسی افزود: «آیا نگاه اسلام به زنان نگاه تبعیض‌آمیز بوده و خشونت را تجویز كرده است؟ قرائت‌های متفاوتی در این خصوص شده اما با نگاهی به دوران اولیه اسلام می‌توان تا حدودی به واقعیت پی برد که اینچنین نبوده است.»
صرف نظر از این که وضعیت زنان در دوران اولیه اسلام چگونه بوده، قوانین موجود در جمهوری اسلامی ایران که به ادعای حکومت متکی بر احکام و قوانین شرعی تدوین شده‌اند از نظر بسیاری از کارشناسان از خشونت‌آمیز‌ترین قوانین علیه زنان محسوب می‌شوند.
بیشتر بخوانید: روز جهانی منع خشونت علیه زنان و خشونت‌های ناشی از نابرابری
جامعه مردسالار
محدودیت‌هایی که در جمهوری اسلامی برای زنان در نوع پوشش، حضور در مکان‌های عمومی و فعالیت‌های ورزشی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، و تبعیض‌هایی جنسیتی که حتی در محیط‌های آموزشی نیز اعمال می‌شود، در تعریف‌های بین‌المللی مصداق خشونت علیه زنان تلقی می‌شوند.
کورش محمدی معتقد است: «جامعه امروز ما همچنان تحت تاثیر نظام مردسالاری است، نگاه‌ها چندان تغییر نکرده و مصداق این ادعا، نگاه‌های موجود به مسائل زنان است. این سابقه هنوز از بین نرفته و خشونت را تقویت می‌کند.»
او یکی از معضلات این حوزه را نقض در سیستم آموزشی می‌داند و خاطر نشان می‌کند که "جامعه به زن مرحله مواجه شدن با بحران را آموزش نمی‌دهد اما وحشت را آموزش می‌دهد!"
این آسیب‌شناس اجتماعی در ادامه گفت: «نگاه مردسالارانه خطای مردان را نمی‌بیند، اما کافی است زنی خطا کند تا دودمانش بر باد رود و ما بایستی برای رفع ریشه‌های خشونت به اصلاح نظام تربیتی ورود کنیم.»
او با انتقاد از این که به رغم شمار قابل توجه زنان تحصیل‌کرده تنها دو درصد "مناصب عالی" در اختیار آنان است گفت: «مسئله مهم دیگری که می‌توانم به آن اشاره کنم، تفکیک جنسیتی است که این مسئله هم به نوعی آسیب‌رسان و خشونت‌زاست. همچنین مسئله منزلت اجتماعی زن نیز در حوزه مطالعات خشونت مهم است که با توجه با نظام کارفرمایی و نگاه کارفرمایان، می‌تواند به نوعی منجر به خشونت علیه زنان شود.»
آرزوی بلندپروازانه دولت
دولت یازدهم از مدت‌ها پیش تدوین لایحه‌ای تحت عنوان "تأمین امنیت زنان علیه خشونت" را در دستور کار دارد که هنوز آماده و به مجلس ارائه نشده است.
با تهیه این لایحه و به فرض تصویب آن در مجلس نیز بسیاری از محدودیت‌ها و خشونت‌ها علیه زنان در جمهوری اسلامی به سادگی برطرف نمی‌شود.
در بسیاری از مواردی که حقوق زنان پایمال می‌شود و در واقع در معرض خشونت قرار می‌گیرد، این کارها با اتکا به احکام شرعی و قوانین قضائی انجام می‌شود که تغییر آنها از حیطه قدرت دولت خارج است.
ظاهرا با توجه به همین واقعیت است که شهیندخت مولاوردی، معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهور، ۱۵ دی ماه در همایش "رفع خشونت علیه زنان، چالش‌ها و راهکارهای آن" اعتراف کرد: «رفع خشونت علیه زنان بسیار بلندپروازانه است اما آرزو می‌کنیم این اتفاق به وقوع بپیوندد.»