تعداد معتادان خیابانی تا ۱۰ برابر شده است
۱۳۹۴ دی ۹, چهارشنبه
تعداد معتادان خیابانی در ایران ۸ تا ۱۰ برابر شده است. جمعیت معتادان در حال حاضر حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر است که ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزار نفر از آنان معتادان "متجاهر" هستند. تهران حدود ۱۵ هزار معتاد متجاهر دارد.
سعید صفاتیان، رئیس کارگروه "کاهش تقاضای اعتیاد" در مجمع تشخیص مصلحت نظام گفته است تعداد معتادان متجاهر تهران در حالی به حدود ۱۵ هزار نفر رسیده که این میزان در سال ۱۳۸۵ به کل کشور تعلق داشت. به گفته او تعداد معتادان خیابانی در حال حاضر ۸ تا ۱۰ برابر شده است.
او به خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفته است که تعداد معتادان متجاهر کشور به حدود ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزار نفر رسیده و این تعداد را "وحشتناک" خوانده است. به گفته صفاتیان در ایران یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر معتاد هستند.
معتاد متجاهر به آن دسته از معتادانی گفته میشود که برای مخفی داشتن اعتیاد خود هیچ تلاشی نمی‌کنند.
میزان استفاده از مواد مخدر و افزایش اعتیاد به ویژه در میان جوانان و زنان، نگرانی‌هایی در میان مقامات جمهوری اسلامی پیش آورده است. چندی پیش نیروی انتظامی با همکاری شهرداری تهران اقدام به جمع‌آوری و اسکان معتادان متجاهر در منطقه ۱۲ تهران کرد. اغلب کارشناسان این طرح‌های ضربتی را موقت و ناکارآمد می‌دانند و معتقدند این افراد پس از مدتی بار دیگر به خیابان‌ها برمی‌گردند.
برخی ساکنان منطقه ۱۲ شهرداری تهران ماه گذشته، با چوب و چماق به پاتوق معتادان کارتن‌خواب در پارک هرندی حمله کردند و آنها را مورد ضرب و شتم قرار دادند. پلیس ایران به گفته ناظران، تنها نظاره‌گر این درگیری بود، در حینی که چادرهای معتادان توسط جمعیت خشمگین به آتش کشیده می‌شد.
بیشتر بخوانید: حمایت نایب رئیس شورای شهر تهران از حمله عده‌ای به کارتنخوابها
اندکی بعد از این رویداد، سردار مرتضی طلایی، نایب رئیس شورای شهر و رئیس پلیس سابق تهران از حمله به کارتنخوابها دفاع کرد و گفت مردم این منطقه دوست ندارند شاهد حضور چنین اشخاصی در محل زندگی خود باشند.
علت گسترش اعتیاد
رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد تصریح کرده که در حوزه درمان اعتیاد "ضعف مدیریتی" و "کمبود مدیران متخصص"وجود دارد. به گفته او در شهرداری و سایر نهادها مدیران متخصص نتوانسته‌اند برنامه مناسبی برای این معضل پیدا کنند و همچنین برنامه‌های پیش‌بینی شده در قانون برای جلوگیری از افزایش اعتیاد اجرا نشده است.
او همچنین تاکید کرده که دستگاه‌های مربوط، باید نظارت بر معتادان ترک‌کرده را بر عهده بگیرند اما هنوز مشخص نیست این مسئولیت با چه نهاد یا سازمانی است. به گفته او به همین دلیل هیچ تضمینی برای عدم بازگشت دوباره معتادان به اعتیاد وجود ندارد.
در سال ۱۳۸۹ قانونی در زمینه مبارزه با مواد مخدرتدوین و در مجمع تشخیص مصلحت نظام مورد تائید قرار گرفت و طی آن مقرر شد که معتادان بی‌بضاعت تحت پوشش بیمه درمانی قرار گیرند. به گفته رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد، این قانون علیرغم تصویب و ابلاغ اجرایی نشده است.
خودداری وزارت رفاه از بیمه معتادان
بر اساس تبصره ماده ۱۵ قانون مبارزه با مواد مخدر، وزارت رفاه موظف شده بود معتادان را تحت پوشش بیمه قرار دهد و حتی در سال های ۱۳۹۲-۹۳ حدود ۳۰ میلیارد تومان بودجه برای این موضوع در نظر گرفته شده بود. اما تنها ۲۰ درصد از این بودجه برای معتادان هزینه میشود.
بیشتر بخوانید: جمع‌آوری زنان معتاد و کارتن‌خواب تهران؛ ابعاد یک معضل عمیق اجتماعی
بر اساس قوانین جمهوری اسلامی، راه‌اندازی مرکز درمان اعتیاد برعهده دانشگاه علوم پزشکی است و وزارت بهداشت مجوز تاسیس این مراکز را صادر می‌کند و همچنین وظیفه تامین نیروهای درمانگر و تجهیزات آنها را به عهده دارد. مددکاری معتادان نیز برعهده سازمان بهزیستی و وزارت رفاه است و این وزارتخانه در واحدی جداگانه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای به معتادان در حال درمان ارائه می‌پردهد.
شهرداری، کمیته امداد، سازمان بهزیستی و سازمان‌های مردم‌نهاد هم در زمینه اقدامات پس از ترخیص و خروج معتادان بهبودیافته، وظایفی را برعهده دارند. استانداری نیز به عنوان رئیس شورای هماهنگی باید امکاناتی را که از تمامی دستگاه‌های دولتی و غیردولتی می‌گیرد برای تجهیز این مراکز به کار برد.
با وجود مشخص بودن وظایف دستگاه‌های رنگارنگ، رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد، همکاری دستگاه‌های دولتی را مناسب نمی‌داند و ناهماهنگی میان آنها را باعث افزایش اعتیاد و شمار افراد کارتن‌خواب می‌داند. او حتی تاکید کرده که دستگاه‌های دولتی در کمک گرفتن از سازمان‌های مردم‌نهاد ضعیف عمل کرده‌اند.
افزایش زنان کارتن‌خواب
همایون هاشمی، رئیس سازمان بهزیستی، چندی پیش به رسانه‌های جمعی گفت که تنها در سال ۱۳۹۴ بیش از دو هزار کودک خیابان‌خواب شناسایی و اسکان داده شده‌اند. به گفته مسئولان دولتی، در حالی‌که در گذشته زنان کارتن‌خواب بیشتر شامل سالخوردگان بود، حال بی‌خانمانی در میان زنان جوان نیز گسترش یافته است. هم اینک تعداد زنان کارتن‌خواب حدود ۵ هزار نفر تخمین زده میشود.
بیشتر بخوانید: "کودکان را در شکم مادران کارتن‌خواب پیش‌خرید می‌کنند"
یک استاد دانشگاه ایران که چند شبی را میان کارتنخوابها سپری کرده در گزارشی تکان‌دهنده گفت: «وضع کارتنخوابها آنقدر بحرانی است که کودک را در شکم مادر و پیش از به دنیا آمدن به مبلغ یک میلیون و ۷۵۰ هزار تومان پیش‌خرید می‌کنند.»