تصویب کلیات قانون جدید، محدودیت بیشتر برای احزاب ایرانی
۱۳۹۳ تیر ۱۸, چهارشنبه
کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس برای مشخص کردن نحوه فعالیت احزاب و تشکل‌های سیاسی طرحی را آماده کرده که کلیات آن با موافقت اکثریت نمایندگان حاضر در نشست علنی روز چهارشنبه، ۱۸ تیرماه به تصویب رسید.
۳۳ سال از عمر قانون "فعالیت احزاب، جمعیت‌ها، انجمن‌های سیاسی و صنفی، انجمن‌های اسلامی، اقلیت‌های دینی شناخته شده و گروه‌های سیاسی" می‌گذرد. ضرورت تغییر این قانون از شش سال پیش در مرکز پژوهش‌های مجلس مطرح و بررسی شده است.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی مجلس (خانه ملت) مطابق ماده دوم این طرح "احزابی که قبل از لازم‌الاجرا شدن این قانون مجوز فعالیت دریافت کرده‌اند، موظفند ظرف یک سال از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این قانون وضعیت خود را با شرایط مندرج در این قانون تطبیق دهند".
شرط فعالیت، انطباق با موازین اسلامی
در نشست علنی روز چهارشنبه مجلس شورای اسلامی دو نماینده در مخالفت و دو نفر در موافقت با طرح پیشنهادی کمیسیون شوراها سخنرانی کردند.
محمد دهقان، عضو هیئت رئیسه مجلس و از موافقان طرح یاد شده گفت: «برخی برای تشکیل حزب موفق به اخذ پروانه تأسیس می‌شوند اما باید توجه داشت که حداقل باید ۳۰۰ نفر در مدت ۹ ماه در حزب عضو شوند تا حزب بتواند فعالیت رسمی خود را شروع کند.»
دهقان می‌گوید در قانون اساسی جمهوری اسلامی فعالیت احزاب به شرطی که "مخل قوانین اسلامی" نباشند آزاد اعلام شده است. او با اشاره به گذشت بیش از سه دهه از عمر قانون احزاب تغییر آن را اجتناب‌ناپذیر خواند.
مطابق اصل ۲۶ قانون اساسی: «احزاب، جمعیت‌ها، انجمن‌های سیاسی و صنفی و انجمن‌های اسلامی یا اقلیت‌های دینی شناخته‌شده آزادند، مشروط به این که اصول استقلال، آزادی، وحدت ملی، موازین اسلامی و اساس جمهوری اسلامی را نقض نکنند.»
مطابق این اصل هیچ شهروندی را نمی‌توان از عضویت در تشکل‌های سیاسی و صنفی منع یا به شرکت در آن‌ها مجبور کرد.
ایران "رکورددار احزاب بی‌خاصیت"
سعید حیدری‌طیب با اشاره به اصل ۲۶ قانون اساسی در مخالفت با ماده پنج طرح یادشده گفت: «این ماده برخی افراد را از عضویت در احزاب و یا تاسیس حزب محروم می‌کند. این موضوع مورد تائید افکار عمومی نیست و در مجامع بین‌المللی پذیرفته نمی‌شود.»
کمال‌الدین پیرموذن، دیگر نماینده مخالف طرح نیز ایران را رکورددار "احزاب بی‌خاصیت" در دنیا خوند و تصریح کرد: «در طرح ارائه شده شاهد دخالت نهاد قدرت در تاسیس احزاب خواهیم بود در حالی‌که قانون احزاب باید مصداق حق حاکمیت بر سرنوشت خود که خداوند اعطا کرده باشد.»
حميدرضا فولادگر، نماینده اصفهان در مجلس چندی پیش گفته بود حدود دو هزار و ۵۰۰ تشکل سیاسی در ایران وجود دارد اما فقط ۱۰ تا ۱۵ تای آن‌ها واقعا فعال هستند.
پیرموذن طرح پیشنهادی کمیسیون شوراها را "ابتر و محدودکننده حقوق شهروندی" خواند و نسبت به محدود کردن احزاب هشدار داد.
بر اساس ماده نخست طرحی که کلیات آن به تصویب رسید، حزب می‌تواند زیر عنوان‌های دیگری مانند گروه، جمعیت، انجمن، جامعه، مجمع و سازمان سیاسی فعالیت کند و این فعالیت در سطح ملی یا استانی باشد.
در قانون جدید احزاب، چنانچه به تصویب نهایی برسد، تاسیس هر گونه شعبه یا دفتر در خارج از کشور برای تشکل‌های سیاسی ممنوع خواهد شد.