تردید درباره تحقق پیشنهاد اروپا برای ایجاد ثبات در غزه
۱۳۹۳ مرداد ۱۶, پنجشنبهآلمان، فرانسه و بریتانیا روز چهارشنبه (۶ اوت / ۱۵ مرداد) مطرح کردند که اروپا میتواند برای یافتن راه حلی پایدار به منظور پایان دادن به جنگ غزه کمک کند.
آنها پیشنهاد کردند که هیأتی از سوی اتحادیه اروپا کنترل گذرگاه مرزی رفح را بر عهده بگیرد تا امکان بازگشایی آن فراهم شود. پیشنهاد دیگر آنها این بود که یک هیأت بینالمللی بر خلع سلاح گروههای رادیکال در غزه نظارت کند.
اما این پیشنهادها تا کنون با واکنش زیادی روبرو نشده و کارشناسان در مورد تحقق آن تردید دارند.
بیشتر بخوانید: مجموعه مطالب درباره بحران غزه
طرح اروپاییها برای کنترل رفح
طرح سه کشور اروپایی به طور مشخص این است که ماموران اروپایی پلیس و گمرک کنترل گذرگاه رفح در جنوب نوار غزه را به دست گیرند.
چند سال پیش نیز چنین ماموریتی وجود داشت. نخستین گروه بازرسان مرزی از سوی اروپا متشکل از ۹۰ نفر بود که در فاصله سالهای ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۷ در گذرگاه رفح خدمت کرد. ماموران پلیس و گمرک آلمان نیز در این ماموریت شرکت داشتند. با به قدرت رسیدن سازمان اسلامگرای حماس ماموریت بازرسان اروپایی پایان یافت.
گذرگاه مرزی رفح مدتهاست به سمت مصر بسته است چون مصر با حماس رابطه ندارد. اگر تصمیمگیرندگان در منطقه با طرح اروپا موافقت کنند، ماموران پلیس و گمرک از اروپا راهی رفح خواهند شد تا اشخاص و کالاها را در مرز کنترل کنند.
توضیح آلمان در مورد طرح کمکی اروپا
وزارت امور خارجه آلمان در توضیح طرح پیشنهادی اعلام کرد که افراد اعزامی از اروپا مسلح نخواهند بود، برای همین نیاز به شریکی قانونی و قابل اعتماد در محل وجود دارد. تشکیلات خودگردان فلسطین باید امنیت را تضمین کند و بدین ترتیب رئیس تشکیلات خودگردان، محمود عباس، باید نیروهای امنیتی خود را به غزه بفرستد.
وزارت امور خارجه آلمان همچنین اعلام کرد که این پیشنهاد به اسرائيل، مصر، تشکیلات خودگردان و آمریکا عرضه شده و در حال حاضر بحث دراین باره جاری است.
آلمان همچنین تاکید کرد که این طرح به هیچ وجه به معنای برنامه جدیدی برای برقراری صلح نیست، بلکه مفهوم آن حمایت از کوششهای میانجیگرانه موجود است.
اهداف طرح پیشنهادی
به گفته مبتکران این طرح، ماموریت هیأت اروپایی دو هدف را دنبال خواهد کرد: از سویی باید محاصره نوار غزه شکسته شود تا با گشایش اقتصادی وضعیت زندگی مردم غزه بهبود یابد. از سوی دیگر باید "وضعیت امنیتی در غزه تثبیت و به قاچاق اسلحه خاتمه داده شود".
برای هر دو طرف اسرائيل و فلسطینیان گشایش مرز در رفح و سپردن کنترل آن به اتحادیه اروپا میتواند گامی اولیه باشد. پس از آن یک هیئت بینالمللی میتواند بر خلع سلاح گروههای افراطی و تخریب تونلها از غزه به اسرائيل نظارت کند.
وزارت امور خارجه آلمان گفته است که طبق این طرح، اروپا نیز در بازسازی غزه فعالانه شرکت خواهد کرد و هم اکنون بحث درباره برگزاری کنفرانسی بینالمللی راجع به بازسازی غزه در جریان است.
واکنش اسرائيل
اسرائیل از پیشنهاد اروپاییها استقبال کرد و در عین حال خواستار آن شد که آلمان رهبری ماموریت اتحادیه اروپا در غزه را بر عهده گیرد. وزیر امور خارجه اسرائيل، آویگدور لیبرمن، به روزنامه آلمانی "بیلد" گفت: «آلمان و اتحادیه اروپا باید بازرسان را به غزه بفرستند تا مبادلات فلسطینیان با کشورهای همسایه را کنترل کنند. او افزود که آلمان به عنوان "رهبر سیاسی اروپا باید نقش مهمی در کشمکش غزه ایفا کند".
لیبرمن بیش از هرچیز بر لزوم جلوگیری از رساندن اسلحه قاچاق به سازمان حماس تاکید کرد و آن را شرط پیشبرد هدف نظامیزدایی در نوار غزه خواند.
نظر کارشناسان
اما از نظر کریستین براکل، کارشناس مسائل خاورمیانه، موضوع خلع سلاح سازمان حماس بغرنج و مشکلزاست. به گفته این کارشناس، ممکن است سازمان حماس حاضر باشد با کنترل گذرگاه رفح توسط اروپاییها موافقت کند، اما خلع سلاح این سازمان موضوعی دیگر است.
براکل هشدار داد: «این به معنای آن است که نیروهای پلیس باید در صورت لزوم انبارهای اسلحه حماس را تخلیه کنند و ببندند. این باعث میشود که اروپا بین دو جبهه گرفتار شود. حتی امکان آن هست که خطر جانی برای افراد درگیر در قضیه بوجود بیاید.»
براکل همچنین گفت شک دارد که مصر حاضر به بازگشایی گذرگاه مرزی رفح باشد. او افزود: «مصریها به قدر کافی مشکل دارند و به طور معمول هم حماس را متهم میکنند به اینکه از صحرای سینا به عنوان پناهگاه خود استفاده میکند.»
همچنین رئیس انجمن دوستی آلمان و اسرائيل، راینهولد روبه، در مصاحبه با رادیوی آلمانی "دویچلند فونک" با نظری مثبت درباره طرح پیشنهادی اروپاییها برای کمک به غزه سخن گفت. اما او ابراز تردید کرد که بتوان "تنها با ماموران گمرک و پلیس به تمامی این قضیه پایان داد".
به گفته کریستین براکل، کارشناس مسائل خاورمیانه، حوزه عمل اروپاییها در کشمکش غزه بسیار محدود است و آنها در هفتههای اخیر تنها نظارهگر اوجگیری بحران در این منطقه بودند بدون آنکه کاری از دستشان بربیاید. براکل معتقد است که بخصوص نقش آلمان "بسیار حاشیهای" است.
براکل گفت که وزیر امور خارجه آلمان برای مدتها تنها دو طرف درگیریهای غزه را به خویشتنداری و گفتوگو دعوت میکرد و حتی به اندازه وزیر امور خارجه فرانسه هم از عملکرد اسرائيل انتقاد نکرد و به جای آن بر حق اسرائيل برای دفاع از خود در برابر موشکهای حماس تاکید میکرد.
نظر شهروندان آلمانی در رابطه با کشمکش غزه
خواست وزیر امور خارجه اسرائيل برای اینکه آلمان نقش بیشتری در کشمکش غزه ایفا کند با تمایل شهروندان آلمانی همخوانی ندارد.
طبق نظرسنجیایکه فرستنده آلمانی ARD انجام داده و نتایج آن روز پنجشنبه در شهر کلن منتشر شده، ۶۹ درصد شهروندان آلمانی معتقدند که آلمان باید خود را از کشمکش غزه دور نگه دارد. ۱۰ درصد شهروندان معتقدند که آلمان باید بیشتر از فلسطینیان حمایت کند و ۶ درصد موافق حمایت بیشتر آلمان از اسرائیلاند.
اکثریت شهروندان آلمانی (۶۴ درصد) هم اسرائيل و هم سازمان حماس را مسئول جنگ غزه میدانند.