تجمع اعتراضی خانواده‌های قربانیان هواپیمای اوکراینی در تهران
۱۳۹۹ مهر ۲۹, سه‌شنبه
روز سه‌شنبه، ۲۹ مهر، هم‌زمان با مذاکرات هیات اوکراینی با مقام‌های وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در تهران در مورد نحوه پرداخت غرامت به خانواده قربانیان هواپیمای اوکراینی سرنگون‌شده و سایر موارد مرتبط، شماری از خانواده‌های این قربانیان در برابر محل مذاکرات، دست به تجمع و اعتراض زدند.
خانواده‌های کشته‌شدگان هواپیمای مسافربری خواستار محاکمه و مجازات عاملان سرنگونی هواپیمای اوکراینی هستند که سال پیش به هنگام بلندشدن از فرودگاه "امام خمینی" هدف دو موشک سپاه پاسداران قرار گرفت و سرنگون شد. بیش از ۱۷۰ تبعه ایران و ۵ کشور دیگر در این رویداد کشته شدند.
محسن بهاروند معاون حقوقی و بین المللی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی که در جمع خانواده های جانباختگان پرواز PS752 هواپیمایی اوکراین حاضر شده بود گفت که "جمهوری اسلامی هیچ گاه به دنبال پنهان کردن جزئیات سانحه هواپیمایی اوکراین و تضییع حقوق خانواده های جانباختگان نیست."
او گفت: «قول می‌دهم به مسئولان قضایی بگویم که با شما جلسه‌ای برگزار کنند تا به خواسته‌های شما گوش دهند.»
این اظهارات اما با واکنش منفی برخی از معترضان روبرو شد که نسبت به استقلال قوه قضائیه تردید داشتند. آنها فریاد می‌زدند: «قوه قضاییه ما استقلال ندارد، قوه مقننه و رییس‌جمهور هم اختیار ندارند.»
تلاش‌های متفاوت برای حقیقت‌یابی و پرداخت غرامت
هیات اعزامی از سوی اوکراین روز دوشنبه وارد تهران شد و یوهنی ینین، معاون وزیر خارجه اوکراین در پیامی ویدئویی اعلام کرد که دور دوم مذاکرات این کشور با ایران در مورد هواپیمای سرنگون شده را آغاز کرده است.
او در این پیام گفت که هدف از مذاکرات از جمله بررسی این موضوع است که سرنگونی هواپیمای مسافربری براثر خطای انسانی رخ‌داده یا دلیل دیگری داشته است.
اعضای هیات اوکراینی روز سه‌شنبه قبل از شروع مذاکرات در محل سقوط هواپیمای اوکراینی حضور یافتند و با نثار دسته‌گل خاطره جانباختگان آن سقوط را گرامی داشتند.
مذاکرات مجدد تهران با کیف در حالی آغاز شده که معاون وزیر خارجه اوکراین اشاره کرده بود دو طرف در این مرحله موضوع غرامت را مورد بحث قرار نخواهند داد.
این مذاکرات چهار روز بعد از آن شروع می‌شود که یک دفتر حقوقی مستقر در واشنگتن با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که به وکالت از طرف تعدادی از بستگان قربانیان پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین که تابعیت آمریکایی داشتند شکایتی علیه حکومت جمهوری اسلامی به رهبری علی خامنه‌ای و سپاه پاسداران به فرماندهی حسین سلامی ثبت کرده است.
بر پایه این بیانیه که جمعه ۱۶ اکتبر (۲۵ مهر) صادر شده، شکایت بازماندگان قربانیان در دادگاه فدرال حوزه واشنگتن دی‌سی به ثبت رسیده و شاکیان امیدوارند "این پرونده قدمی تاثیرگذار در جهت دادخواهی و پاسخگویی عوامل و آمرین این جنایت باشد".
پیشتر نیز هماهنگی‌هایی میان ۵ کشوری که اتباعشان در میان جانباختگان هواپیمای سرنگون شده بوده‌اند صورت گرفته است. به موازات تلاش‌های خانواده جانباختگان ایرانی این حادثه، دولت کانادا نیز اعلام کرده است که دو شکایت جمعی که از سوی دو شرکت وکالتی اقامه شده است، به وزارت امور خارجه ایران تحویل داده شده است.
هواپیمای مسافربری اوکراینی بامداد ۱۸ دی ماه ۹۸ اندکی پس از برخاستن از فرودگاه تهران به دلیل اصابت دو موشک پدافند هوایی سپاه پاسداران سرنگون شد و تمام ۱۷۶ سرنشین آن جان باختند.
سرنگونی هواپیمای اوکراینی چند ساعت پس از آن رخ داد که نیروهای سپاه پاسداران به تلافی کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده وقت نیروی قدس سپاه در حمله پهپادی نیروهای آمریکایی، تعدادی موشک به سمت دو پایگاه نیروهای آمریکایی و متحدانش در عراق پرتاب کردند.
امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه، با یک تاخیر سه روزه در یک گفت‌وگوی تلویزیونی مسئولیت این خطای فاجعه‌بار را بر عهده گرفت و گفت مامور سامانه پدافند هوایی سپاه هواپیمای مسافربری اوکراینی را "اشتباها موشک کروز تشخیص داده" و به سمت آن شلیک کرده است.