تاثیر احتمالی انتخابات ایران بر افغانستان
۱۳۸۸ خرداد ۲۲, جمعهرحیم: دقیقا نمی توانم به شما بگویم که ارزیابیهای خبرگزاری رویترز بر چه اساسی بنا یافته است. شاید نظرخواهیهایی صورت گرفته باشد. در شرایط موجود مناسبات بین افغانستان و ایران خوب است و بههر صورت در رابطه با جنگ علیه تروریسم، ایران در گذشته و در موقع مناسب کمکهای بسیاری به ایالات متحده آمریکا کرده است. اما برای توسعهی روابط میان ایالات متحده آمریکا و ایران احتمالا تغییراتی که در ریاست جمهوری ایران بهوجود بیاید، شاید سودمند باشد.
از نظر شما در صورت برقرارشدن رابطهی ایران و آمریکا چه زمینههای همکاریای میتواند در افغانستان وجود داشته باشد؟
مشکل عمدهی موجود، مشکل لجستیکی برای نیروهای متحدین و ناتو در افغانستان است. راهی که معمولا مورد استفاده قرار میگیرد معبر خیبر از طریق پاکستان بود که مورد حملهی شورشیها قرار گرفته و اکثرا انتقالات از طریق پاکستان با دشواریهای بزرگی روبهروست. به خاطر این ایالات متحدهی آمریکا کوشش میکند یک بخش از تجهیزات غیرنظامی را از طریق روسیه و آسیای میانه به افغانستان انتقال بدهد. مشکل بزرگ دیگر بستهشدن پایگاه هوایی ماناس است که پایگاه تدارکاتی نظامی ایالات متحده آمریکا و متحدین در قرقیزقستان بوده است. بنابراین مسألهی لجستیک و تدارکات مسئلهی بسیار مهمی است که اگر تغییراتی در روابط ایالات متحده آمریکا با ایران پیدا شود، تسهیلات زیادی برای آمریکا در جنگ علیه ترور در افغانستان و پاکستان ایجاد میشود.
یعنی از نظر شما اگر فرضا میرحسین موسوی در ایران به ریاست جمهوری برسد ، امکان برقراری این همکاری لجستیکی بین ایران و آمریکا برای بهبود وضع افغانستان وجود دارد؟
شما میدانید که چند مسأله در روابط ایران و آمریکا مطرح است. اول این که در سیاست خارجی ایران حرف آخر را نه رییس جمهور، بلکه رهبر مذهبی میزند. بنابراین فکر نمیکنم تغییر یک رییس جمهور در ایران بتواند از خط تعیین شده توسط رهبر مذهبی جدا باشد. ثانیا آقای موسوی تا کنون هیچ پیشنهاد یا دیدگاه خاصی را در مورد معضل اساسی در رابطهی ایران و آمریکا، یعنی برنامهی اتمی ایران، ابراز نکردهاند تا بر مبنای آن قضاوت کنیم که آیا بهبودی در رابطهی آمریکا و ایران بهوجود میآید یا خیر.
خانم ثریا پاکزاد رییس سازمان حقوق زنان در هرات گفته که انتخاب شدن موسوی و بهبود وضعیت زنان در ایران میتواند بر وضعیت زنان در افغانستان هم تاثیر بگذارد. نظر شما دربارهی این تحلیل چیست؟
من زیاد تصور نمیکنم که تحولات ایران تاثیرات بسیار تعیین کننده در قسمت حقوق زنان داشته باشد. زنان در افغانستان مطابق قانون اساسی افغانستان دارای حقوقی هستند. مشکل کلان در افغانستان این است، حقوقی که از جانب دولت به زنان داده شده، در عمل پیاده نمیشود. تلاشهای زیاد خود زنان افغانستان ایجاب میکند که طبعا تغییراتی که در کشورهای همسایه و همکیش و همدین در قسمتهای حقوق زنان بوجود میآید به صورت غیرمستقیم و در بلندمدت تاثیرات بر مسألهی جنسیت نه تنها در افغانستان که همسایهی ایران است، بلکه در سایر کشورهای اسلامی نیز از خود بهجا میگذارد. اما عجالتا من تصور نمیکنم که تغییر فاحشی در حقوق زنان در افغانستان بهوجود بیاید.
آیا از نظر شما این امکان وجود ندارد که یک همکاری منطقهای بین فعالان جنبش زنان ایران و جنبش زنان در افغانستان بهوجود بیاید؟
چرا! راههای مختلف و امکانات متعددی وجود دارد که این نوع همکاریها بوجود بیایند. من دقیقا نمیدانم که سازمانهای زنان در هر دو کشور تا کجا تلاش کردهاند که این نوع روابط بوجود بیاید.
مصاحبهگر: پويا راستين
تحریریه: بهرام محیی