تابوشکنی در طراحی لباس عروس ایرانی

لباس‌های مدرن عروس با هویت ایرانی که با الهام از فلزکاری ترکمن‌ها طراحی شده‌اند. مریم قوامی‌پور طراح مد این لباس‌ها را طراحی کرده ست.

مریم قوامی‌پور فارغ‌التحصیل رشته‌ی طراحی پارچه و لباس از دانشگاه آزاد یزد است. این مجموعه لباس‌های عروس، موضوع تکمیل شده پایان‌نامه‌ اوست. او برای طراحی این لباس‌های مدرن عروس، چند ماه میان اقوام ترکمن در ایران زندگی کرده است.

در این مجموعه مفاهیم و عناصر سازنده‌‌ پوشاک و زیورآلات سنتی و تاریخی ترکمنی با عناصر و شاخصه‌های دنیای مدرن پیوند داده شدند و از هنرهای شیشه‌گری، فلزکاری و ... در ترکیب با صنعت پوشاک بهره گرفته شده است.

با رمزگذاری مضاعف از ترکیب و کنار هم قرار دادن سبک‌ها و تلفیق مواد سنتی و مدرن و گاها دارای پارادوکس، مجموعه آثار فوق شکل گرفت. بارزترین ویژگی این مجموعه را می‌توان طراحی پلورالیستی (تکثرگرا) که منجر به التقاط‌گرایی شدید طرح‌ها شد، تابوشکنی در کاربرد رنگ (به طور خاص)، فرم، فضا، تزئینات دانست.

این طراح مد درباره رویه طراحی لباس‌هایش به دویچه وله می‌گوید: «در شروع طراحی هر مجموعه‌ای اول یکسری سئوال در ذهن‌ من به‌وجود می‌آید. بعد دنبال پاسخ آن سئوال‌ها می‌گردم. مشاهداتم نتایجی که به دست می‌آورم و مستنداتی که از قبل مکتوب است، را کنارهم می‌گذارم و شروع می‌کنم به اتوود زدن. این رویه طراحی کردن من است».

مریم قوامی‌پور می‌گوید به فرهنگ و هنر بومی و فولکلور ایران به خصوص عشایر و اقوام ایران علاقه دارد. او در ابتدا بین اقوام ایرانی، تحقیق از لباس ترکن‌ها را انتخاب کرده است.

از مریم قوامی‌پور نظرش را درباره مد لباس در ایران با هویت ایرانی می‌پرسم. او می‌گوید: «ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که سال‌ها روی پوشش اسلامی خیلی کار شده و خیلی هم خوب است. ولی روی آن بُعدی که همه‌ی ما داریم، پوششی که در منزل‌مان است، پوششی که در میهمانی است، روی آن‌ کار نشد. این نوع پوشش در ۵۰ سال اخیر از غرب وارد شده است».

مریم قوامی‌پور: لباس عروسی که ما داریم، لباس عروسی‌ست که از اروپا آمده است. ما از خودمان چیزی نداریم. در صورتی که رنگ، فرم و ماتریالی که در لباس‌ها و زیورآلات اقوام بومی ما است، خیلی قشنگ‌تر و خیلی خیلی غنی‌تر است.

مریم قوامی‌پور: به همین دلیل من لباس‌ها را رنگی کار کردم. از فلز استفاده کردم، از سنگ استفاده کردم، از شاخص‌های شرقی مثل سنگ فیروزه یا عقیق یا فلز برنج و نقره و مروارید و ابریشم استفاده کردم که اصل بود. من این‌ها را در کار گنجاندم تا یک هویت ایرانی به آن بدهد.

با وجود الهام از لباس‌های سنتی هم‌چون لباس ترکمن‌ها در طراحی لباس‌های عروس مدرن، آیا می‌شد از پارچه‌های تماما سنتی نیز برای تولید این لباس‌ها استفاده کرد؟ این طراح مد می‌گوید عمدا این کار را نکرده است.

مریم قوامی‌پور: من تعمدا در کارها، تماما از پارچه‌های خیلی سنتی استفاده نکردم چون می‌خواستم بگویم که برای برگشت به سنت‌ها و استفاده و به روز کردن سنت‌ها، خیلی احتیاج نیست که برویم همان ماتریال را برداریم و بیاوریم.

او ادامه می‌دهد: من رفتم جایی که پارچه را سنتی می‌بافتند، عکس‌اش را گرفتم، با آن پارچه کار کردم. به‌عنوان قسمتی از لباس خیلی خوب است. ولی شما همه‌ی لباس را نمی‌توانید با آن کار کنید.

این طراح مد جوان ایرانی، می‌گوید پس از مجموعه لباس‌های عروس، در حال تهیه مجموعه‌ای با استفاده از دوخت‌ها و سوزن‌دوزی‌های خاص ایران از اقوام مختلف هم‌چون بلوچ و کرد و ترک‌ است.

کرم ابریشم

نمایی از فلزکاری اصیل ترکمن‌ها

اتودی از مریم قوامی‌پور

این گونه پژوهش و احیای سنت‌های گذشته را می‌توان جنبش اجتماعی دانست. جنبشی اجتماعی که هدفش حفظ سنت و فرهنگ گذشته است که رو به زوال یا به کلی متعلق به گذشته است.