بیماری افسردگی به روایت جودی فوستر • گالری نماهای فیلم
۱۳۹۰ خرداد ۳, سه‌شنبه
زندگی والتر بلاکس (مل گیبسون)، شخصیت اول فیلم سینمایی "بیبر"، به ظاهر کم و کسری ندارد. او کارخانه‌دار ثروتمند و موفقی است که با همسر و دو فرزندش زندگی آرام و بی‌دغدغه‌ای را می‌گذراند. تنها چیزی که این آرامش را بر هم می‌زند، "افسردگی" بیش از حد این مدیر سخت‌گیر است که با وجود همکاری و همراهی خانواده، درمان نمی‌‌پذیرد. به این دلیل ساده که والتر از روبرو شدن با علل افسردگی خود سرباز می‌زند و به‌جای درمان روان، به الکل پناه می‌برد؛ وضعیتی که برای همسرش (جودی فوستر) قابل تحمل نیست. این زن صبور و همراه، سرانجام، برای حفظ "روحیه‌ی بچه‌ها" از والتر می‌خواهد که خانه را ترک کند و: «تا وقتی عادی نشدی، برنگرد»! این مرد افسرده، ناگزیر به اتاق یک هتل دورافتاده نقل مکان می‌کند.
خودکشی، راهکاری سخت
تنهایی و اتاق بی‌روح هتل بر شدت افسردگی والتر می‌افزاید و او به فکر خودکشی می‌افتد. پیش از انجام آن، والتر با یک شیشه‌ی ویسکی گشتی در خیابا‌ن‌های خلوت شهر می‌زند، در عالم مستی سر از زباله‌‌دانی خانه‌ای در یکی از کوچه ـ پس‌کوچه‌های شهر در می‌آورد و در آن‌جا ناگهان با "فرشته‌ی نجات" خود روبرو می‌شود: یک خرس پشم‌‌آلود، که اعتماد به نفس والتر را به او باز می‌گرداند و از آن پس در همه‌ی مراسم و دیدارهای رسمی و غیررسمی، به جای او سخن می‌گوید و تصمیم می‌گیرد. این خرس ناجی که "بیبر" نام دارد، ناگهان به عضو جدایی‌ناپذیر بدن والتر تبدیل می‌شود و با واپس‌راندن علت ناراحتی‌های او به ژرفای روانش، زمینه‌ی موفقیت و کامیابی مجدد او را فراهم می‌آورد.
وجود خرسی چون "بیبر" به عنوان بخش عینی‌شده‌ی وجوه منفی شخصیت والتر، برای کارمندان و دوستان و آشنایان او هر چند شگفتی‌برانگیز است، ولی به هر‌حال پذیرفتنی است. این امر، اما برای همسر والتر، که ناگزیر است وقت عشق‌بازی‌های شبانه، حضور "بیبر" را هم بپذیرد، قابل تحمل نیست: «من فقط ترا می‌خواهم، نه این خرس را»!
جودی فوستر با این جمله، گره‌ی اصلی فیلم "بیبر" را که کنکاش در بیماری افسردگی و چگونگی برخورد انسان‌ها با آن است، بازگو می‌کند. او با زیرورو کردن ویژگی‌های شخصیتی قهرمانش که از نگریستن به ژرفای روان خود واهمه دارد، با دیدی روانشناسانه به این بیماری می‌نگرد و درمان آن را در بی‌اعتنایی، بی‌اهمیت جلوه دادن و واپس‌زدن علت آن، با توسل به بهانه‌ها و ترفند‌های گوناگون نمی‌داند. نسخه‌ی تصویری فوستر، در "برخورد قاطعانه" با علت بیماری که بازگشت به گذشته و بررسی آن را می‌طلبد، نمود می‌یابد. این "برخورد قاطعانه" برای والتر، به معنای قطع دست راست خود است...
تصویر سینمایی افسردگی
جودی فوستر برای به تصویر کشیدن سردرگمی و تاریکی روانی والتر، از نماهای دور، طولانی و رنگ‌های تیره سود برده است. بیشتر نماهای "بیبر" در مکان‌های بسته و نفس‌گیر و نورپردازی‌های ضعیف فیلم‌برداری شده، با این‌حال سرنوشت والتر عاقبتی تیره و تار ندارد و با پایانی خوش و امید‌بخش همراه است؛ هر چند این پایان خوش در فیلم‌نامه، به اندازه‌ی قابل قبولی تدارک دیده نشده است.
فیلم‌نامه‌نویس "بیبر"، کیل کیلن، برای پرداخت داستان‌های جنبی در فیلم نیز اهمیت ویژه‌ای قائل شده است؛ از جمله عشق میان پسر بزرگ والتر (آنتون یلچین)، و دوست دخترش (جنیفر لاورنس) که به دشواری در متن موضوع فیلم (بیماری افسردگی و نمودهای آن) می‌گنجند. بازی‌های درخشان هنرپیشه‌های مشهوری چون جودی فوستر، جنیفر لاورنس و مل گیبسون در فیلم توانسته تا حدی ضعف‌های فیلم‌نامه‌ی آن را بپوشاند. هرچند ماجرا‌های تازهای که درباره‌ی زندگی خصوصی مل گیبسون، در روزنامه‌ها منتشر شده (از جمله شکایت دوست دختر او به دلیل اعمال خشونت جنسی و داوری‌های منفی گیبسون در باره‌ی هم‌جنس‌خواهان...) به فروش و پخش فیلم لطمه زده است، تا جایی که کمپانی معروف پخش این فیلم (کنکورد)، چندی پیش تصمیم گرفت از نمایش این فیلم در آمریکا چشم بپوشد و اولین اکران‌های آن را در اروپا برنامه‌ریزی کند.
"بیبر"، چهارمین فیلم سینمایی جودی فوستر، بازیگر مشهور هالیوود است که از ۱۹ ماه مه در آلمان به نمایش در می‌آید. فوستر در سال ۱۹۸۸، با تهیه‌ی یک قسمت از سریال "این جعبه را باز نکن"، به جرگه‌ی کارگردانان سینما پیوست. او در سال ۱۹۹۱، فیلم "مرد کوچک" را تهیه کرد و در سال ۱۹۹۵ "خانه‌ای برای تعطیلات" را مقابل دوربین برد.
برای دیدن نماهای فیلم و پی‌بردن به داستان آن، روی نشانه‌ی » کلیک کنید: