بوی بد تهران؛ واکنش طبیعت به سال‌ها رها کردن زباله و فاضلاب
۱۳۹۸ آذر ۱۲, سه‌شنبه
"بویی شبیه تخم مرغ گندیده" سه روز است که بخش‌هایی از شهر تهران را فرا گرفته است. این دومین بار در یک سال گذشته است که چنین بوی نامطبوعی شهروندان تهرانی را آزار می‌دهد.
دی ماه گذشته نیز برای چندین ماه تهران درگیر بوی نامطبوع بود تا اینکه در اسفندماه آیت‌الله خامنه‌ای دستور داد که این بو تا پایان کار دولت دوازدهم یعنی سال ۱۴۰۰ رفع شود.
ظاهرا اما دستور ولی فقیه هم تاثیری در این بو نداشته است. حالا کمتر از یک سال بعد دوباره همان بو و این بار در مناطقی وسیع‌تر از شهر تهران مشام شهروندان را آزار می‌دهد.
این بار هم مثل سال گذشته هیچکس نمی‌داند دلیل این بو چیست؛ نه استانداری، نه سازمان محیط زیست و نه شورای شهر تهران و شهرداری.
وقتی هیچ مقام رسمی اطلاع دقیقی از منشأ این بو نمی‌دهد، بازار گمانه‌زنی داغ می‌شود: فاضلاب تهران، زباله‌های دفن‌نشده، تزریق ماده شیمیایی مرکاپتان به گاز شهری و البته مسائل امنیتی.
ناصر کرمی، کارشناس محیط زیست ضمن اینکه هیچکدام از این دلایل را رد نمی‌کند با این حال می‌گوید نمی‌تواند صددرصد هم بگوید که اینها منشآ این بوی بد است.
به عنوان مثال او مشکل انباشت زباله را مشکل بزرگی می‌داند و می‌گوید: «در منطقه کهریزک از ده‌ها سال پیش زباله انباشت می‌شده و این زباله به بخشی از بافت خاک تبدیل شده است. موقعی که باران می‌آید و فعل و انفعالات شیمیایی رخ می‌دهد، بحث تخمیر و آتش سوزی رخ می‌دهد، بحث آزادسازی گاز متان رخ می‌دهد و این می‌تواند چنین بویی را تولید کند.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
این کارشناس با این حال تاکید می‌کند که برایش سخت است قبول کند منشأ بوی بد تهران، انباشت زباله است چرا که اگر واقعا چنین بود می‌بایست مدت زمان انتشار بو خیلی بیشتر از چند روز و چند هفته باشد، نه اینکه مثل یک رخداد خاص فقط در دو مقطع زمانی منقطع رخ دهد.
آبی که فاضلاب می‌شود و فاضلابی که در طبیعت رها می‌شود
یکی دیگر از دلایل مطرح‌شده برای احتمال منشأ بوی بد، مشکل فاضلاب تهران است. ناصر کرمی در این باره می‌گوید: «مصرف سرانه آب در تهران دو برابر سرانه جهانی آن است یعنی شهر ۱۰ میلیونی تهران به اندازه یک شهر ۲۰ میلیونی آب مصرف می‌کند. این آب به فاضلاب تبدیل می‌شود و این فاضلاب تصفیه نشده و در جایی انباشت می‌شود. انباشت فاضلاب را طبیعت تا یک جایی تحمل می‌کند و بعد یک جایی شروع می‌کند به واکنش نشان دادن. این بوی بد می‌تواند واکنش طبیعت باشد به این که سالیان متمادی سیستم فاضلاب تهران را در خودش دفن کرده است.»
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
شهرک‌سازی در جنوب فرودگاه امام خمینی و لایه‌برداری از خاک نیز به نظر ناصر کرمی می‌تواند یکی از دلایل شیوع بوی بد در تهران باشد چرا که خاک‌برداری برای ساخت و ساز می‌تواند لایه‌هایی از فاضلاب را به سطح خاک بیاورد.
این که چرا نهادهای مسئول پاسخی برای این معضل پیدا نمی‌کنند، بر کسی معلوم نیست اما ناصر کرمی می‌گوید ابزار لازم برای تشخیص منشأ این بوی بد را در اختیار دارند: «سازمان محیط زیست، شهرداری تهران و وزارت بهداشت ابزارهای لازم را در اختیار دارند. ما اصلا نهادهایی داریم که کارشان همین است: پایش آلودگی‌های محیطی شهر تهران. آنها حتما می‌توانند منشا این بو را تشخیص دهند.»
بوی بد "امنیتی"
محسن هاشمی رییس شورای شهر تهران از قول یک مقام مسئول گفته مسآله بوی بد تهران می‌تواند قضیه "امنیتی" باشد.
این که چرا یک موضوع محیط زیستی می‌تواند امنیتی باشد از دید ناصر کرمی دلیلش همان است که افزایش قیمت بنزین یک ماجرای امنیتی شده است. این کارشناس اما در توضیح بیشتر این مسئله می‌گوید: «یکی از احتمالات این است که نوع سوخت گازوئیلی که الان در تهران توزیع می‌شود، برای این که هزینه کمتری بابتش بپردازند، گوگرد بسیار بیشتر از حد مجاز دارد. چون هرچه گوگرد از سوخت جدا شود تبدیل به سوخت پاک‌تر ولی گران‌تری می‌شود. و چون این مسئله صد در صد متوجه دولت و حاکمیت است، گفته می‌شود که اعلام آن وجه امنیتی دارد.»
همه این گمانه‌زنی‌ها برای منشأ بوی بد تهران اما در یک وجه مشترک است: واکنش طبیعت. ناصر کرمی می‌گوید: «وقتی شما سالیان سال فاضلاب را همینطور در طبیعت رها می‌کنید، زباله را مثل بشر اولیه در طبیعت رها می‌کنید و در حقیقت مشکل زباله را نه حل که از یک جا به جای دیگر منتقل می‌کنید، از یک جایی به بعد طبیعت شروع می‌کند به واکنش نشان دادن و این واکنش ممکن است زمانی بسیار سنگین و پرهزینه باشد.»
شاید حق با کسی باشد که محسن هاشمی، رییس شورای شهر تهران از قول او نقل کرده است: «گندی زدیم که بوی آن درآمده است.»