برندگان نوبل خواستار تحقیق درباره اعدام‌های ۶۷ در ایران شدند
۱۴۰۰ شهریور ۱۹, جمعه
۲۵ برنده جایزه نوبل از آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل خواسته‌اند که تحقیقات جدیدی را در مورد کشتار ۳۳ سال پیش هزاران زندانی سیاسی در ایران آغاز کند. این درخواست در ارتباط با رسیدن ابراهیم رئیسی به مقام ریاست جمهوری در ایران است. او یکی از اعضای هیئت رسیدگی به وضعیت زندانیان سیاسی موسوم به "هیئت مرگ" در جریان اعدام‌های دسته‌جمعی زندانیان سیاسی ایران در تابستان ۱۳۶۷ است.
آنها نوشته‌‌اند: «ما برندگان جایزه نوبل و امضاکنندگان این نامه، در سی و سومین سالگرد کشتار ۶۷ در همبستگی با بستگان و دوستان اعدام‌شدگان و مردم ایران بر ضرورت تاسیس کمیسیون بین‌المللی از سوی سازمان ملل متحد برای بررسی این جنایت عظیم تاکید می‌کنیم.»
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
از جمله امضا کنندگان نامه خوزه راموس هورتا، رئیس‌جمهور پیشین تیمور شرقی، برنده جایزه نوبل صلح در سال ۱۹۶۶ است که با اشاره به همین سابقه گفته حالا بیش از هر زمان دیگری تحقیق درباره نقش ابراهیم رئیسی در رابطه با کشتار زندانیان ضروری است.
یکی دیگر از امضاکنندگان ریچارد رابرتز، برنده نوبل پزشکی در سال ۱۹۹۳ و فعال حقوق بشر است که در بیانیه‌ی مشترک ۴۴ برنده‌ی جایزه‌ی نوبل در حمایت از جنبش سبز در سال ۱۳۸۸ مشارکت داشت.
او همچنین با نمایندگی بیش از ۱۰۰ برنده نوبل، در سال ۲۰۰۷ به لیبی سفر کرد تا از آزادی پنج پرستار بلغاری و یک پزشک فلسطینی که به آلوده کردن عمدی بیش از ۴۰۰ کودک به ویروس ایدز متهم شده بودند، کمک کند. او نیز درباره رئیسی گفته است: «آنچه اتفاق افتاده وحشتناک بوده و اکنون کسی که در آن سهیم بوده در موقعیت رهبری در ایران قرار دارد».
از دیگر برندگانی که این نامه را امضا کرده‌اند دیوید وینلند برنده نوبل فیزیک در سال ۲۰۱۲، بری بریش برنده نوبل فیزیک در سال ۲۰۱۷، رندی شکمن برنده نوبل فیزیولوژی و پزشکی در سال ۲۰۱۳، الویر هارت برنده نوبل اقتصاد در سال ۲۰۱۶ وله سوینکا برنده نوبل ادبیات در سال ۱۹۸۶ و هاروی آلتر برنده نوبل فیزیولوژی و پزشکی در سال ۲۰۲۰ هستند.
این نامه تازه‌ترین تلاش مدافعان حقوق بشر برای متقاعد کردن سازمان ملل متحد به منظور راه اندازی یک کمیسیون تحقیق است. سازمان ملل متحد از سال ۲۰۰۶ تاکنون ۳۳ بار از جمله در غزه ، لیبی و سوریه از این ابزار استفاده کرده است.
بیش از ۴۰ مقام سابق سازمان ملل متحد، از جمله مری رابینسون، رئیس سابق سازمان دفاع از حقوق بشر در ماه مه خواستار چنین تحقیقاتی شدند. هفت مقام ارشد سازمان ملل متحد نیز در سال گذشته گفته بودند که با توجه به عدم پاسخگویی ایران به سوالات آنها در مورد این اعدام‌ها، از جمله محل قبرها و درخواست گواهی مرگ، خواستار تشکیل کمیسیون خواهند شد.
پیش از نامه برندگان نوبل، در تیر ماه سال‌جاری نیز جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران، خواستار تحقیقات مستقل درباره اعدام هزاران زندانی سیاسی در سال ۶۷ و نقش ابراهیم رئیسی در این اعدام‌ها شده بود. از دیگر اعضای هیئت مرگ مصطفی پورمحمدی، حسینعلی نیری و مرتضی اشراقی هستند.به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
تخمین زده می شود که در پایان جنگ ایران و عراق ۵۰۰۰ زندانی سیاسی، عمدتاً مرتبط با "سازمان مجاهدین خلق" و منتقدان چپ حکومت ایران در ۳۲ شهر ایران در عرض چند هفته اعدام شدند. فتوای این کشتار را آیت‌الله خمینی، رهبر پیشین جمهوری اسلامی داد.