برنامه عظیم اصلاحات نظامی در روسیه

ولادیسلاو پوتیلین، معاون رئیس کمیسیون دولتی صنایع نظامی روسیه روز سه‌شنبه در مسکو گفت، از سال آینده‌ی میلادی نیروهای نظامی روسیه بیش از ۴۰۰ نوع سلاح جدید دریافت خواهند کرد. دولت روسیه به رهبری نخست‌وزیر ولادیمیر پوتین قصد دارد حجمی بالغ بر ۴ بیلیون روبل، برابر با ۱۰۱ میلیارد یورو هزینه‌‌ی تجهیزات نظامی جدید کند.

بر اساس این طرح نوسازی، قرار است ۴۸ فروند هواپیمای جنگنده، ۶۰ فروند هلیکوپتر، ۱۴ ناو جنگی، ۶ فروند هواپیمای بدون سرنشین کاوشگر، ۳۰۰ فروند تانک و ۲هزار خودروی نظامی به تجهیزات نظامی ارتش روسیه افزوده شوند. علاوه بر این ۷۰ موشک راهبردی اتمی و نیز ۳۰ فروند سامانه‌ی موشکی از نوع "ایسکاندر" برای نیروهای نظامی روسیه خریداری خواهند شد.

سامانه‌ی موشکی ایسکاندر بخشی از تدارک ارتش روسیه برای مقابله با سپر دفاع موشکی غرب است. به گزارش روزنامه‌ی "زوددویچه سایتونگ"، دیمیتری مدودیف، رئیس جمهوری روسیه تهدید کرده است، در صورتی که ایالات متحده‌آمریکا همچنان قصد داشته باشد بخشی از سپر دفاع موشکی را در لهستان و چک مستقر سازد، روسیه این موشک‌ها را در منطقه‌ی روسی کالینین‌گراد (کونیزگبرگ) مستقر خواهد کرد. نهایت برد موشک زمین به زمین "ایسکاندر" ۴۰۰ کیلومتر است و هدف خود را با یک اختلاف ده متری مورد اصابت قرار می‌دهد.

ارتش روسیه در حال دگرگونی

پس از جنگ پنج‌روزه‌‌ی روسیه با کشور همجوار گرجستان که در آن سامانه‌‌ی موشکی "ایسکاندر" بکار گرفته شدند، آناتولی سرجوکف، وزیر دفاع روسیه از اصلاحات گسترده‌ در ارتش روسیه خبر داد. وی اوایل ماه دسامبر اعلام کرد، دولت روسیه قصد دارد شمار سربازان را به نصف کاهش دهد.

به گزارش خبرگزاری آلمان، نیروهای نظامی این امپراتوری چنان اصلاحاتی را تجربه می‌کنند که نمونه‌اش را در ۱۵۰ سال پیش تجربه کردند. فرمانده‌ی ستاد ارتش روسیه، ژنرال نیکلای ماکاروف درباره هدف این اصلاحات می‌گوید: «ما به واحدهای فشرده‌ی سیار با قدرت ضربه‌زنی بالا نیاز داریم که بتوانند بطور مستقل وارد عمل بشوند».

در واقع هدف این اصلاحات نظامی، کاهش شمار سربازان به یک میلیون نفر، کوتاه کردن زنجیره‌ی فرماندهی و مدرنیزه کردن تجهیزات رزمی است. قرار است تا سال ۲۰۱۲ میلادی شمار افسران نصف شده و به ۱۶۰ هزار نفر برسد. ولی این برنامه ناآرامی‌هایی را در میان واحدهای نظامی به همراه آورده است.

نقطه قدرت و ضعف ارتش روسیه

اگر چه جنگ پنج‌روزه با گرجستان به پیروزی نظامی روسیه منتهی شد، ولی هم‌زمان نقاط ضعف ارتش روسیه را عیان ساخت. در پی آن نخستین اقدام دولت روسیه افزایش ۲۷ درصدی بودجه‌ی نظامی این کشور بود که به ۵۰ میلیارد دلار رسید. بودجه‌ی نظامی ایالات متحده‌ی آمریکا ۱۵ برابر بیشتر است.

به نظر کارشناسان، چهار پنجم سلاح‌های روسی فرسوده‌‌اند و از دور خارج شده‌اند. این در مورد جت‌های جنگنده‌نیز صدق می‌کند که مدت ۳۰ سال است بکار گرفته می‌شوند و تکنولوژی‌آن تغییر نکرده است.

مارگارت کلاین، از بنیاد پژوهش‌های علمی و سیاسی در برلین که وضعیت ارتش روسیه را بررسی کرده، می‌گوید، از جمله نیازهای مبرم مسکو، مجهز بودن به جنگ الکترونیک است که سرمایه‌گذاری کلانی باید برای آن صورت گیرد.

تانک‌های روسی بدون دستگاه‌های دید در شب، بدون دوربین‌های عکاسی حرارتی و سامانه‌های مدرن راه‌یاب، شب‌ها در خاک گرجستان "عملا کور" بوده‌اند. علاوه بر این، افسران روسی برای برقراری ارتباط از تلفن‌های همراه شخصی خود استفاده می‌کردند. از این رو، روسیه باید در ساخت و تکمیل سیستم GPS روسی بنام Glonass سرمایه‌گذاری زیادی بکند.

بدین منظور ولادیمیر پوتین تأکید دارد، باید منابع مالی لازم در اختیار ارتش قرار گیرد و بر روی کیفیت سلاح‌های جدید توجه جدی شود. ولی در صنایع تسلیحاتی روسیه فساد و ارتشاء مالی حاکم است. بنا به گفته‌ی دادستانی ارتش، فقط در سال ۲۰۰۸، در اثر رشوه‌خواری حدود ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون روبل (برابر با ۵۵ میلیون یورو) خسارت وارد آمده است. از نظر کارشناس آلمانی کلاین، در اغلب موارد سفارش‌هایی که صنایع نظامی می‌دهد بر اساس معیارهای کیفی و مؤثر نیست. به همین دلیل سلاح‌ها از نظر کیفی و کمی نقص دارند.

نبود یک راهبرد نظامی

ویکتور اوسِروف، رئیس کمیسیون دفاعی و امنیتی شورای فدراسیون به گلایه می‌گوید: «در میان نیروهای نظامی بسیاری احساس تردید و دودلی دارند. در این اصلاحات یک خط راهبردی روشن را نمی‌توان تشخیص داد».

در شرایطی که اقتصاد روسیه نیز از بحران مالی جهانی در امان نیست، برای مثال هنوز مشخص نیست، منابع مالی تأمین اجتماعی نظامیانی که باید بازنشسته بشوند، از کدام محل باید تأمین گردد. یا اینکه هنوز مشخص نیست منبع مالی تامین هزینه‌ی کل این اصلاحات کدام است. دولت پوتین بارها تصریح کرده است، به نظامیانی که سنوات خدمت طولانی داشته‌اند، به هنگام اخراج یک آپارتمان مسکونی خواهد داد.

به گزارش خبرگزاری آلمان، منتقدانی مانند کارشناس نظامی "پاول فلگن‌هاوئر" معتقدند، طرح‌های اصلاحی که حتا هزینه‌های اجتماعی مانند درمان پزشکی را نیز محاسبه می‌کنند، چندان قابل اعتماد نیستند. بسیاری اونیفورم‌پوشان به شکایت می‌گویند که وزیر دفاع روسیه آناتولی سرجوکوف به عنوان یک فرد غیرنظامی، اطلاعی از دستگاه نظامی یک قدرت جهانی ندارد. این نظامیان در رابطه با کاهش پرسنل نظامی، سرجوکوف را متهم می‌کنند، در برابر ناتو و ابرقدرت آمریکا تسلیم شده است.

پرسنل ارتس روسیه از سوی دیگر معتقدند که طرح‌های اصلاحی ارتش به‌منزله‌ی اعتراف به ضعف است. آنها نگران هستند که در رابطه با مقاومت روسیه نسبت به استقرار سپر دفاع موشکی آمریکا در اروپای شرقی، روسیه نتواند به قدر کافی قدرت ارعاب از خود نشان دهد.

آزمایش ناموفق موشکی

در این میان، ارتش روسیه روز سه‌شنبه (۲۳ دسامبر) یک موشک اتمی موسوم به "بولاوا" که از دریا هدایت می‌شد، در شمال غربی کشور مورد آزمایش قرار داد. این آزمایش، که یک روز پس از اعلام برنامه اصلاحی ارتش اجرا شد، شکست خورد. همین امر نشان می‌دهد که صنایع تسلیحاتی روسیه تا چه اندازه آسیب‌پذیر است.

به گفته‌ی یک سخنگوی نیروی دریایی روسیه، کوتاه پس از آن که یک زیردریایی در آب‌‌‌های دریای سفید تکمه‌ی استارت را زد، موشک "بولاوا" در هوا منفجر شد و از بین رفت. در طی سال‌های گذشته بارها آزمایش بر روی موشک "بولاوا" با شکست مواجه شده است.

این‌که چه زمان این موشک راهبردی اتمی آماده خواهد شد، از قرار معلوم بدلیل مشکلات عدیده‌ای که وجود دارد، مشخص نیست. موشک "بولاوا" دارای بردی حدود ۱۰ هزار کیلومتر است و قادر است شش کلاهک هسته‌ای را حمل کند. گفته می‌شود این موشک می‌تواند هر نوع پدافند موشکی را دور بزند.