آمارهای شش‌ماهه ابتدایی سال جاری میلادی وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه نشان می‌دهد که این کشور هر ماه به طور متوسط ۴ میلیارد دلار درآمد از ورود گردشگران خارجی کسب کرده است؛ رقمی که با فروش ماهانه نفت ایران در سال جاری خورشیدی برابری می‌کند.
در مقام مقایسه، درآمد گردشگری خارجی ترکیه، تقریبا ۱۰ برابر ایران است.
ترکیه سال گذشته بیش از ۵۴ میلیارد دلار درآمد از ورود ۵۷ میلیون گردشگر خارجی داشت که معادل ۱.۵ برابر مجموع درآمدهای صادرات نفت، محصولات نفتی و گاز ایران بود.
ترکیه در نظر دارد در سال جاری درآمدهای توریستی خود را به ۶۰ میلیارد دلار برساند و در تلاش است این رقم تا چهار سال آینده از ۱۰۰ میلیارد دلار عبور کند؛ رقم عظیمی که معادل یک چهارم کل تولید ناخالص داخلی ایران است.
دولت آنکارا برای رسیدن به این هدف، زیرساخت‌های ترانزیتی خود را نیز همپای امکانات رفاهی، تفریحی، مراکز خرید به همراه حفظ و مرمت اصولی آثار باستانی بهبود بخشیده است. درست زمانی که خبرهای فزاینده‌ای از نابودی آثار باستانی ایران توسط گلسنگ‌ها و قارچ‌ها یا خبرهایی از مرمت آثار تاریخی و باستانی با استفاده از "ایزوگام و سیمان" منتشر می‌شود، ترکیه طی دو دهه گذشته ۸ میلیارد لیره (با متوسط نرخ ارز طی دوره یادشده، معادل سه میلیارد دلار) فقط برای مرمت اصولی بناهای تاریخی با مشارکت کارشناسان خارجی هزینه کرده است.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
در مجموع ترکیه در حوزه گردشگری خود تا ابتدای سال جاری میلادی ۹۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده و حدود ۱.۵ میلیون شغل در حوزه گردشگری ایجاد کرده است.
نتیجه اینکه، این کشور چهارمین مقصد توریستی جهان در سال گذشته بود و امسال نیز انتظار می‌رود میزبان ۶۰ میلیون گردشگر خارجی باشد.
بیشتر بخوانید: چرا سفر ایرانیان به ترکیه جهشی ۶۰ درصدی داشته است؟
در حالی که نیمی از هواپیماهای ایران زمین‌گیر است، شرکت "ترکیش‌ایرلاینز" سال گذشته بیش از ۸۳ میلیون مسافر را جابه‌جا کرد و عنوان "بهترین شرکت هواپیمایی اروپا" را از آن خود کرد. این شرکت همچنین از لحاظ ترانزیت بار، مقام چهارم دنیا را در اختیار دارد و به بیش از ۱۳۰ کشور جهان خدمات ارائه می‌کند.
آمارهای رسمی ترکیه نشان می‌دهد، در نیمه ابتدایی امسال ۷۰ درصد گردشگران خارجی از طریق خطوط هوایی به این کشور سفر کرده‌اند.
در حالی که ایران بنابر آمارهای بانک جهانی، بدترین شاخص لجستیک منطقه را بعد از افغانستان دارد، ترکیه در سال گذشته ۱۰۰ میلیارد دلار صادرات خدمات داشت که ۴۰ درصد آن مربوط به بخش لجستیک بود. درآمد خدمات لجستیک ترکیه برای خارجی‌ها در سال گذشته نیز از کل درآمد صادرات نفت ایران بیشتر بود.
کشورهای همسایه ایران
در حالی که جمهوری اسلامی به "گروگان‌گیری خارجی‌ها" برای مبادله زندانی‌های وابسته به جمهوری اسلامی در خارج یا گرفتن امتیازات سیاسی و اقتصادی شهرت دارد، نباید انتظار ورود گردشگر و درآمد توریستی چندانی داشته باشد.
همچنین روابط خصمانه جمهوری اسلامی با کشورهای منطقه و غرب راه را برای ورود گردشگران بیشتر بسته است.
این موضوع در ترکیه نیز سابقه دارد. ترکیه بعد از بهبود روابط با عربستان شاهد رشد ۱۸ برابری ورود گردشگران عربستانی به این کشور شد و در نیمه ابتدایی امسال به خاطر انتقادات تند از اسرائیل در جنگ غزه، باعث شد ورود گردشگران اسرائیلی به این کشور ۱۰ برابر کمتر شود.
با توجه به همه‌گیری کرونا و بهبود سریع حوزه گردشگری جهان از سال ۲۰۲۲ به این سو، بایستی منتظر سال‌های پیش رو بود تا دید چشم‌انداز رشد جذب توریست در کشورهای منطقه چگونه خواهد بود. با این حال، سال گذشته ورود گردشگران خارجی به گرجستان با رشدی ۲۷ درصدی به هفت میلیون نفر رسید و در مورد جمهوری آذربایجان و ارمنستان هر کدام با رشدی ۳۰ درصدی، بیش از ۲ میلیون گردشگر خارجی جذب کردند. دولت باکو در تلاش است تا دو سال آینده این رقم را دو برابر کند.
بیشتر بخوانید: رکود در ایران و رونق چشمگیر گردشگری و فروش مسکن در ترکیه
شتاب رشد جذب گردشگر خارجی در کشورهای همسایه جنوب ایران نیز دست کمی از منطقه قفقاز ندارد. قطر و عمان در سال گذشته به ترتیب ۴ میلیون و سه میلیون گردشگر خارجی جذب کردند و امارات به همراه عربستان نیز سال گذشته هر کدام پذیرای ۱۸ میلیون گردشگر خارجی بودند.
ایران نیز سال گذشته میزبان ۵.۹ میلیون گردشگر خارجی بود که رشد قابل توجه ۲۱ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۲ دارد، اما هنوز بسیار کمتر از دوران پیش از همه‌گیری کرونا است.
جذب گردشگر خارجی در ایران نیز عمدتا متکی بر شهروندان فقیر کشورهای همسایه است که از طریق زمینی برای مداوا و یا زیارت اماکن مذهبی به ایران می‌روند و پول چندانی خرج نمی‌کنند.
در نقطه مقابل، شهروندان روسیه، آلمان، بریتانیا، بلغارستان و لهستان به همراه ایرانی‌ها، اتباع عراق و عربستان، در صدر توریست‌های خارجی ترکیه هستند.
آمارهای وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه نشان می‌دهد که در نیمه ابتدایی امسال نزدیک یک و نیم میلیون گردشگر ایرانی به این کشور سفر کرده که ۴۵ درصد بیشتر از دور مشابه سال گذشته است و ایرانی‌ها در جایگاه چهارم گردشگران خارجی ترکیه قرار دارند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
در رابطه با وضعیت صنعت توریسم جهان، آخرین گزارش سازمان جهانی گردشگری نشان می‌دهد که در سه ماهه ابتدایی سال جاری میلادی ۲۸۵ میلیون گردشگر خارجی به کشورهای جهان سفر کرده‌اند که نسبت به دور مشابه سال گذشته ۲۰ درصد رشد داشته و تقریبا به سطح دوران پیش از کرونا نزدیک شده است.
درآمدهای گردشگری خارجی نیز در همین دوره حدود ۱.۷ تریلیون دلار بوده و سهم صنعت توریسم خارجی از اقتصاد جهانی نیز ۳ درصد، معادل ۳.۳ تریلیون دلار بوده است.
وضعیت گردشگری ایران
آمارهای رسمی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که خرداد امسال منتشر شد، نشان می‌دهد که در دو سال ابتدایی دولت سیزدهم، مجموعا ۸.۷ میلیارد دلار درآمد از محل ورود گردشگر خارجی کسب شده است؛ به عبارتی هر سال کمتر از پنج میلیارد دلار.
علی‌اصغر شالبافیان، معاون گردشگری این وزارتخانه نیز تعداد گردشگران ورودی در سال ۱۴۰۲ را نزدیک به ۶.۴ میلیون نفر اعلام کرده است. آمارهای سازمان جهانی گردشگری نیز نشان می‌دهد، در سال گذشته میلادی ۵.۹ میلیون گردشگر خارجی وارد ایران شده‌اند.
این آمارها نشان می‌دهد که جذب گردشگر خارجی در ترکیه ۱۰ برابر ایران است.
فروردین امسال اتاق بازرگانی ایران نیز گزارشی عمومی از وضعیت جذب گردشگران خارجی در کشور منتشر کرد و با هشدار نسبت به وضعیت بد جذب گردشگر خارجی در ایران گفت، طبق برنامه هفتم توسعه جذب سالانه ۱۵ میلیون گردشگر برنامه‌ریزی شده است، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که زیرساخت‌های کافی در کشور برای جذب همین تعداد گردشگر نیز وجود ندارد.
این گزارش با تیتر "صنعت گردشگری در دوراهی توسعه یا نابودی" می‌افزاید، در صورت عدم حمایت مناسب، این صنعت به جای توسعه اقتصادی و ایجاد اشتغال به سمت رکود و نابودی خواهد رفت: «با وجود منابع طبیعی و اماکن تاریخی متعدد، به دلایل مختلف از جمله مسائل سیاسی و اقتصادی، ایران‌هراسی و عدم وجود زیرساخت‌هایی همچون هتل، پرواز و حمل و نقل، پتانسیل این منبع مهم ارزآوری و اشتغال‌زایی مغفول مانده است».