بر سر داده‌های موبایل آنگلا مرکل چه خواهد آمد؟
۱۴۰۰ آبان ۱۷, دوشنبه
در صحنه سیاسی برلین رازی سرگشاده است که تلفن موبایل صدراعظم آنگلا مرکل بخش اساسی امور حکمرانی او بوده است. اگر بخواهیم کمی غلوآمیز بگوییم: صدراعظم در سال‌های آخر مسئولیت از طریق پیامک SMS حکومت می‌کرده است.
این امر البته در روزگار امروز امر غریبی نیست. اما دقیقا این خطر را در خود نهفته دارد که مرکل با یک اسمارت‌فون بدون رمزگذاری مراوده می‌کرده است. و حتا در سال ۲۰۱۳ مشخص شد که آژانس امنیت ملی آمریکا (NSA) موبایل صدراعظم را تحت شنود و مراقبت داشته است.
به کانال تلگرام دویچه وله فارسی بپیوندید
حال دوران صدراعظمی آنگلا مرکل به پایان رسیده است. او تا چند هفته دیگر نه صدراعظم، بلکه یک شهروند (تقریبا) عادی خواهد بود. اما بر سر موبایل او چه خواهد آمد؟ بر روی این دستگاه پیامک‌ها، ایمیل‌ها و مکاتبات او با رهبران کشورها ضبط شده‌اند که بخشی از آنها اطلاعات بسیار حساسی هستند. آیا او این گنجینه داده‌ها را با خود به خانه خواهد برد؟
مقررات تصویب‌شده در سال ۲۰۰۱
اداره صدارت اعظم آلمان به این پرسش پاسخی گنگ با ادبیاتی بسیار اداری داده است. یک سخنگوی این اداره در پاسخ به این پرسش شبکه ان‌تی‌وی گفته است که در اداره صدارت اعظم، اطلاعات "تا جایی که مضمون آنها مرتبط با امور جاری اداری باشند (...) به شکلی متناسب، بر اساس مقررات در پرونده‌هایی ثبت و بایگانی خواهند شد". فرق هم نمی‌کند که "صدراعظم تلفن کرده، شخصا با کسی صحبت کرده و یا با پیامک SMS مکاتبه کرده باشد".
اما این دقیقا به چه معناست؟ در صفحه اینترنتی وزارت کشور آلمان دست‌کم توضیحی در مورد "مقررات ثبت" داده شده است. با بیانی کوتاه: این در واقع مقرراتی است برای تمام وزارت‌خانه‌ها برای ثبت پرونده‌ای مکاتبات دیجیتال؛ مقرراتی که به نوشته وزارت کشور آلمان از ۱۱ ژوئیه ۲۰۰۱ بدین سو به‌روزرسانی نشده‌اند.
اما مسئله اینجاست که این "مقررات ثبت" از قرار معلوم در مورد موبایل سیاستمداران کارکرد نداشته است و اطلاعات به دلایل مختلف از جمله اراده سیاسی از بین رفته‌اند. برای مثال مواردی در گذشته همچون مورد آندراس شویر، وزیر راه و ترابری (از حزب سوسیال مسیحی) و یا مورد اورزولا فن در لاین، وزیر دفاع وقت آلمان (از حزب دموکرات مسیحی) این مسئله را عیان کرده‌اند. همچنین این موضوع در مورد کمیسیون تحقیق ماجرای جنجالی عوارض اتوبان و یا جنجال دریافت پول در قبال مشورت از سوی سیاستمداران ارشد هم صدق می‌کند که مهم‌ترین داده‌های دو وزیر نامبرده در این زمینه‌ها چنان پاک شده بودند که بازیابی آنها میسر نبود.
"به نوعی استراتژی ابهام"
کنستانتین فون نوتس، سیاستمدار حزب سبزها و کارشناس امور دیجیتال است. او پاسخ اداره صدارت اعظم آلمان را این گونه ارزیابی می‌کند: «من معتقدم که در این پاسخ می‌توان نوعی استراتژی ابهام و وضعیتی را دید که مقررات روشنی در این زمینه وجود ندارد.» او می‌گوید، این مسئله‌ای است که اپوزیسیون سبز مدت‌ها نسبت به آن تذکر داده بود.
نکته مسئله‌ساز این است که در این اینحا امور خصوصی و حرفه‌ای تداخل پیدا کرده و دیگر تفکیک‌پذیر نیستند. به همین دلیل فون نوتس می‌گوید: «برای اعضای دولت راهی نیست، جز آن‌که دو موبایل داشته باشند. یکی برای ارتباطات خصوصی و دیگری برای ارتباطات اداری. این را می‌توان با مقررات حقوقی مشخص کرد.»
به کانال اینستاگرام دویچه وله فارسی بپیوندید
از سوی دیگر، برای تصمیم‌های مرتبط کشوری روند شفافی را باید در نظر گرفت: «این امر زمانی میسر است که این قبیل مکاتبات مکتوب و ذخیره شوند.» سیاستمدار حزب سبزها می‌افزاید که آلمان خواهی نخواهی "در حوزه امنیت اطلاعات دیجیتال مشکلات جدی دارد".
فون نوتس در رابطه با موبایل مرکل خواستار آن است که "داده‌های مرتبطی که خصلت خصوصی ندارند، باید حفظ بشوند و بمانند، باید بتوان به آنها دسترسی داشت و ثبت پرونده‌ای شوند، و البته این امر داوطلبانه اتفاق نخواهد افتاد".