بدهی خارجی کمرشکن دوبی و نگرانی همسایگان
۱۳۸۸ آذر ۶, جمعه
دوبی به دلیل سرمایه‌گذاری سنگین در طرح‌های عظیم ساختمانی، پس از بحران مالی جهانی دستخوش بحرانی عمیق‌تر از همه همسایگان خود شد. اجرای بخش عمده پروژه‌های بزرگ ساختمانی از پائیز سال ۲۰۰۸ میلادی به تعویق افتاد و صدها هزار نیروی کار خارجی با از دست دادن فرصت اشتغال این شیخ نشین را ترک کردند.
تلاش برای حفظ اعتبار
اولین نشانه‌های عمیق شدن بحران زمانی آشکار شد که در پایان سال ۲۰۰۸ دولت دوبی ناچار شد برای بازپرداخت بدهی‌های خارجی شرکت‌های آب، برق و مخابرات کمک‌های مالی زیادی در اختیار آنها قرار دهد. هدف این کمک‌ها آن بود که امیرنشین دوبی اعتبار خود را در بازارهای مالی جهانی حفظ کند.
در آستانه سال ۲۰۰۹ میلادی، هنگامی که بازار ساختمان دستخوش رکود شده و نرخ مستغلات تا ۴۰ درصد پائین آمده بود، کمک‌های دولتی بر بازار اثر نهاد و نشانه‌های خوش‌بینی به آینده تاحدودی آشکار شد. از جمله، بازار مسکن اندکی تکان خورد. مستغلات ۳۰ درصد تولید ناخالص ملی دوبی را تشکیل می‌دهد. به این دلیل، تحرک در این بخش سبب می‌شد که بازار مصرف داخلی نیز اندکی تکان بخورد.
در ماه سپتامبر امسال، امیر دوبی، فاز نخست متروی دوبی را نیز در مراسمی پرشکوه افتتاح کرد. او با این کار می‌خواست به جهان نشان دهد که امیرنشین کوچکش در اوج بحران مالی بین‌المللی می‌تواند همچنان راه شکوفایی را بپیماید.
خوش‌بینی، محور سیاست دوبی
حفظ خوش‌بینی نسبت به اقتصاد اصولا به محور سیاست دولت دوبی تبدیل شده است. اخیرا مرکز آمار دوبی اعلام کرد که اقتصاد این امیرنشین در سه ماهه نخست سال ۲۰۱۰ میلادی بین ۲ تا ۳ درصد خواهد بود. در گزارش اداره آمار همچنین آمده است که از سال ۲۰۱۱ ضریب رشد اقتصادی دوبی به ۴ تا ۵ درصد خواهد رسید.
خبر ناتوانی شرکت‌های دولتی "دوبی ورلد" و "النخیل" اما این روزها نه تنها سیاست تبلیغاتی دولت را زیر سئوال برده، بلکه به نگرانی بازارهای مالی آسیا و اروپا دامن زده است. در دو دهه اخیر، سرمایه‌های سنگینی از سراسر جهان به اقتصاد ساختمانی دوبی تزریق شده است و بحران اقتصادی این امیرنشین تنها دامن خلیج فارس را نخواهد گرفت.
۸۰ میلیارد دلار بدهی خارجی
میزان بدهی‌های خارجی امارات متحده عربی در حال حاضر ۸۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود. ۵۹ میلیارد دلار از این بدهی بردوش شرکت "دوبی ورلد" است. دوبی ورلد مجری اصلی طرح‌های عظیمی مثل جزیره نخل جمیره، مرکز خرید امارات و هتل آتلانتیس است.
نخل جمیره که هتل هفت‌ستاره آتلانتیس و بزرگترین آکواریوم جهان نیز در آن قرار دارد، در ماه نوامبر سال گذشته افتتاح شد. دو هفته پس از برگزاری این مراسم پر ریخت‌وپاش بود که نخستین نشانه‌های سرایت بحران مالی جهانی به دوبی آشکار شد.
دوبی ورلد باید بخش عظیمی از بدهی‌های خارجی خود را روز ۱۴ دسامبر امسال بپردازد. در کنار این شرکت، النخیل هم ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار بدهی خارجی دارد. دولت دوبی از بستانکاران دو شرکت خواسته است که مهلت بازپرداخت بدهی‌ها را دست کم تا پایان ماه مه سال آینده به تعویق بیاندازند.
دولت دوبی امیدوار است که با استفاده از این مهلت بتواند ساختارهای دو شرکت عظیم ساختمانی خود را به گونه‌ای اصلاح کند که آنها قادر به ادامه کار باشند. اما روشن نیست که دو شرکت منابع مالی بازپرداخت بدهی‌ها را، تا ماه مه سال ۲۰۱۰، از چه راهی تامین خواهند کرد.
گزارشگر اقتصادی دویچه وله به نقل از "ادوارد فوئرتس" کارشناس مرکز تحقیقات خلیج در دوبی می‌نویسد: «اکنون اعتماد زیادی شکسته است. علاوه بر این، نگرانی در زمینه سرایت بحران به ابوظبی، قطر و حتی عربستان سعودی تشدید شده است».
جواد طالعی
تحریریه: داود خدابخش