بالا گرفتن بحث در باره خشونت علیه زنان در ترکیه

رسانه‌های ترکیه پس از انتشار خبر قتل پیپا باکا در روزهای شنبه و یکشنبه (۱۲ و ۱۳ آوریل) با بهت‌زدگی از خود واکنش نشان دادند. عنوان درشت روزنامه عامه پسند “ملیت“ با رنگهای پرچم ایتالیا بر زمینه سیاه چاپ شده و عبارت بود از “درد ما عظیم است“.

رجب طیب اردوان، نخست وزیر ترکیه هم به خانواده مقتول تسلیت گفت. بعضی از ترکها فکر می‌کنند که قرار است با این کار نام و تصویر ترکیه در خارج از این کشور از آلودگی نجات پیدا کند. یک خبرنگار ترک بنام میرگون کاباس از همکارانش انتقاد کرده، می‌گوید: “روزنامه “حریت“ از قول مادر مقتول نوشته که چنین چیزی ممکن بود در کشورهای دیگر هم اتفاق بیافتد. به نظر من این طوری سعی می‌کنند که از بار مسئله بکاهند، در موضع دفاعی بروند و بدین خاطر از گفته مادر مقتول هم استفاده می‌کنند.“

نگاه به زنان

در این میان در ترکیه بحثی دیگر شروع شده است: این بحث که طرز فکرهایی معین در ترکیه ممکن است موجب رخ دادن چنین جنایاتی شوند. در این مورد عروس یومول، جامعه‌شناس ترک می‌گوید: “اگر به برنامه‌های تلویزیون و کتابهای‌مان و فرهنگ عامه نگاه کنیم، می‌بینیم که زنان کشورهای دیگر را به چشم کسانی نگاه می‌کنند که برایشان عفت و خویشتنداری زیاد مهم نیست و برای همین راحت به دست می‌آیند. بدین خاطر است که وقتی مورد قتلی مثل این پیش می‌آید، فکر نمی‌کنند که جنایتی صورت گرفته است.“

اما در برابر، اومیت کوجاساکال، حقوقدان، به اصلاح قوانین جزایی در ترکیه اشاره می‌کند که بوسیله آن به تازگی بر شدت مجازات اعمال خشونت‌آمیز علیه زنان افزوده شده است. وی می‌گوید: “در روزنامه‌ای خواندم که “حال اتحادیه اروپا راجع به ما چه فکری خواهد کرد؟“ نمی‌فهمم! مگر قرار است جامعه ما به طور دسته جمعی احساس گناه داشته باشد؟ نه، این عملی است که از یک فرد بیرحم سر زده است. نه شما و نه من گناهکار نیستیم.“

اما به نظر روانشناس ترک ناظم سرین این شیوه تفکر ساده‌نگری است. سرین می‌گوید: “ما می‌دانیم که در ترکیه چه افکاری راجع به زنان وجود دارد. فقط ضرب‌المثلهای‌مان را ببینید، مثلا آنجا که می‌گوید: “زنها را یا باید کتک زد، یا حامله کرد.“

آمار خشونت

آمار هم اعمال خشونت علیه زنان در ترکیه را تصدیق می‌کنند. پژوهشها نشان می‌دهند که دست کم یک زن از هر سه زن یا حتی یک زن از هر دو زن قربانی خشونت بوده است. استدلالی که اغلب شنیده می‌شود، این است که در ترکیه بیش از جاهای دیگر دنیا تجاوز وجود ندارد. اما این موضوع می‌تواند ناشی از آن هم باشد که در ترکیه به ندرت از موارد تجاوز شکایت می‌کنند. شهردار بوستانیچی، شهری واقع در شرق آناتولی، که خود زن است، در مصاحبه با خبرگزاری‌ای در ترکیه گفت که عدم مراجعه زنانی که مورد تجاوز قرار گرفته‌اند به مراکز پلیس و دادستانی به خاطر آن است که در این مراکز مردها نشسته‌اند.

به گفته لونت کورکوت، از اعضای شاخه ترکیه سازمان عفو بین‌الملل، مردانی که در مراکز پلیس و دادستانی ترکیه هستند، در بسیاری از موارد خشونتی را که علیه زنان اعمال می‌شود، جدی نمی‌گیرند. بسیار دیده شده است که زنانی که قربانی خشونت بوده‌اند و به پلیس مراجعه کرده‌اند، دوباره به وسیله پلیس به خانه خود بازگردانده شده‌اند. بسیاری از شهروندان ترکیه، چه زن و چه مرد، خوشحال‌‌اند که بحث در باره خشونت علیه زنان بالا گرفته است. اما آنها افسوس می‌خورند از اینکه قتل وحشیانه یک شهروند خارجی موجب باز شدن این بحث در ترکیه شده است.