بازتاب نشست تهران در مطبوعات آلمان؛ "دشمنان در قالب دوست"
۱۴۰۱ تیر ۲۹, چهارشنبه
رسانه‌های آلمان روز چهارشنبه ۲۹ تیر (۲۰ ژوئیه) به ارزیابی از نشست موسوم به "سران آستانه" در تهران پرداختند. آنچه در بازتاب این نشست در مطبوعات آلمان به چشم می‌خورد، اشاره آنها به اختلاف منافع منطقه‌ای میان ایران، روسیه و ترکیه است و آنچه آنها را در صحنه بین‌المللی به هم نزدیک می‌کند؛ سه کشوری که نمایندگانشان در برابر دوربین‌ها با لبخندی دوستانه ظاهر شدند تا تلاش کنند به غرب بگویند "بدون شما" هم اقتصاد و سیاست ما می‌گذرد.
روزنامه "نویه سورشر" درباره این نشست می‌نویسد، نشست تهران را با نگاهی به روابط پیچیده روسای جمهور روسیه، ایران و ترکیه می‌توان "نشست دشمنان در قالب دوستان" نامید که بیان "روابط چندجانبه و بحرانی سه کشور با یکدیگر است".
این روزنامه به منافع مشترک و اختلافات ترکیه و روسیه پرداخته و نوشته است که دو کشور اگرچه سال‌هاست مناسباتی "دوستانه" با یکدیگر دارند، اما این مناسبات مانع از مواجهه سخت آنها در جنگ سوریه، لیبی، و قفقاز نشده است. این واقعیت که مسکو، آنکارا و تهران "نه تنها در سوریه بلکه در اوکراین نیز منافع متفاوتی در بخش انرژی و تسلیحات دارند، مناسبات آنها را پیچیده‌تر می‌کند. یک نمونه این که ترکیه به اوکراین برای جنگ با روسیه پهپادهای "بیرقدار" می‌دهد و بنابر منابع اطلاعاتی آمریکا، روسیه می‌خواهد از ایران برای جنگ با اوکراین پهپاد بخرد."
پوتین در انتظار اردوغان
تیتر گزارش وب‌سایت "اشپیگل" از نشست "سران آستانه" صحنه‌‌ای است که اردوغان در برابر دوربین رسانه‌ها پوتین را منتظر می‌گذارد. اشپیگل نوشته است، پوتین که از زمان آغاز جنگ کشورش علیه اوکراین برای اولین بار برای شرکت در نشست تهران محدوده کشورهای شوروی سابق را ترک کرده است، مجبور شد قبل از دست دادن با اردوغان در مقابل دوربین مطبوعات بین‌المللی منتظر او بماند و "با وجود این ترکیه از او طلب حمایت در سوریه را می‌کند."
این رسانه میافزاید، پوتین در میزبانی سیاستمداران غربی با "فاصله‌ای بسیار سر میز بلند" خود گفت‌وگو کرد. اما در سفر خود به تهران و در ملاقات با رئیسی و خامنه‌ای ظاهری بسیار صمیمانه به خود گرفت."
اشپیگل به اختلاف منافع سه کشور در سوریه پرداخته و می‌نویسد: «رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه نمی‌خواهد از اهداف خود در سوریه عقب‌نشینی کند و انتظار دارد روسیه و ایران در این زمینه از ترکیه حمایت کنند.»
این رسانه به اقدامات ترکیه در هفته‌های اخیر در شمال سوریه و مناطقی که این کشور در آنجا به اشغال خود درآورده و هشداری که روسیه و ایران به ترکیه نسبت به حمله دیگری در این منطقه داده‌اند پرداخته است. اشپیگل به پاسخ علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، اشاره کرده که گفته است، "امنیت ترکیه و مرزهای آن را امنیت خود می‌دانیم" و به اردوغان توصیه کرده است: «شما نیز امنیت سوریه را امنیت خود بدانید».
این رسانه همچنین با اشاره به خبر فروش پهپادهای ایران به روسیه، نوشته که پوتین به دنبال حمایت ایران از جنگ این کشور علیه اوکراین است. ایران ظاهری "بی‌طرف" به خود گرفته اما "سپماتی رهبر ایران با روسیه کاملا مشخص است".
متحد "تق و لق پوتین"
"فرانکورتر آلگماینه تسایتونگ" در ارزیابی خود از نشست پوتین، اردوغان و رئیسی در تهران نوشته است که این گردهمایی "ائتلاف ضدغربی نبود". به نوشته این روزنامه، منافع سه کشور برای چنین ائتلافی خیلی از هم فاصله دارد... حتی اگر پوتین به شدت به آن علاقمند باشد".
فرانکورتر آلگماینه میافزاید: «ترکیه، عضو ناتو و تامین‌کننده تسلیحات اوکراین است و اردوغان تنها کسی نیست که در پی منافع خود میان اردوگاه‌های مختلف است. ایران میزبان (نشست) نیز که در واقع دشمن سرسخت ایالات متحده است، همچنان علاقه‌مند به احیای توافق هسته‌ای با غرب است. در سوریه نیز این سه کشور به دنبال منافع متفاوتی هستند. اردوغان در همان آغاز متوجه این مسئله شد؛ زمانی که رهبر مذهبی ایران علنا به او درباره یک حمله جدید به شمال سوریه هشدار داد.»
این روزنامه به نپیوستن "کشورهای نوظهور و در حال توسعه" به سیاست اروپا و آمریکا در حمایت از اوکراین اشاره کرده و نوشته است: «اما این بدان معنا نیست که پوتین می‌تواند به حلقه‌ای از متحدان قابل اعتماد تکیه کند. فقط بلاروس به او وفادار است، در بقیه جهان قوانین "رئال پلیتیک" حاکم است که در مورد کرملین نیز صادق است».
فرانکفورتر آلگماینه در ادامه به تضاد منافع ایران و روسیه بر سر صارات نفت اشاره کرده است: «ایران و روسیه هر دو صادرکننده نفت هستند که آنها را به رقیبی در بازار آسیا تبدیل می‌کند؛ بازاری که اکنون به دلیل تحریم‌های غرب برای روسیه بسیار مهم شده است. هیچ اطمینانی وجود ندارد که پوتین بتواند در بازی بزرگ ژئوپلیتیکی که آغاز کرده است پیروز شود.»
تلاش برای نمایش مثلثی متحد
تاگس شاو (وب‌سایت کانال یک تلویزیون آلمان) برداشت خود از نشست "سران آستانه" را با تلاش پوتین برای نمایش "اتحاد در این مثلث" آغاز کرده است، "اتحادی" که به نوشته این رسانه وقتی پای سوریه به میان می‌آید بلافاصله محو می‌شود.
کارین زنس، تحلیلگر این رسانه، نوشته است که خیلی‌ها در غرب تصور می‌کنند این گردهمایی "سه پسر شرور" بود؛ "پوتین که به اوکراین تجاوز کرده، همتای او رئیسی و رهبرش خامنه‌ای که در پی ساخت بمب اتمی‌اند و اردوغان، متحد دشوار ناتو "؛ اما این که "میان آنها هماهنگی خالص وجود ندارد"، از همان ابتدا روشن بود.
این وب‌سایت نیز به اختلافات ترکیه با ایران و روسیه بر سر سوریه و سخنان خامنه‌ای در هشدار به ترکیه اشاره کرده و نوشته است که اردوغان عصر همان روز گله کرد: «ما مدام از شما دوستان می‌شنویم که به نگرانی‌های امنیتی ترکیه احترام می‌گذارید و من هم از این بابت سپاسگزارم. اما کلمات به تنهایی دردی را درمان نمی‌کنند. حفظ فاصله حداقل ۳۰ کیلومتری گروه‌های تروریستی پ‌ک‌ک و ی‌پ‌گ از مرز ترکیه شرطی است که از مدتی پیش روی توافق شده بود.»
تاگس شاو نوشته است، رئیس‌جمهور ترکیه با تاکید بر این شرط اصرار کرد که خود را برای حمله به شمال سوریه محق می‌داند، اما با این پاسخ پوتین روبرو شد که گفت: «من مطمئن هستم که کشورهای ما برای از بین بردن آخرین کانون‌های تروریسم بین‌المللی در خاک سوریه همکاری نزدیک‌تری خواهند داشت. حضور شبه‌نظامیان تروریستی داعش و دیگر گروه‌های افراطی در سوریه باید برای همیشه پایان یابد.»
با این حال برای پوتین که در میان کشورهای غربی منزوی شده، نمایش یک اتحاد در این نشست مهم بود و به همین دلیل نیز او اردوغان، یعنی عضو ناتو را "دوست محترم" خطاب کرد.
این رسانه به آنچه نشست برای ایران به همراه داشت هم پرداخته است: قراردادهای میلیاردی. تاگس شاو نوشته است: «پوتین خبر خوش سرمایه‌گذاری هنگفتی را برای تهران آورد. این که شرکت روسی گازپروم با ۴۰ میلیارد دلار می‌خواهد میادین گازی و نفتی ایران را توسعه دهد. اگرچه قرار است دیگر دلاری در میان نباشد. خامنه‌ای می‌خواهد پول آمریکا به آرامی از تجارت جهانی محو شود. ایران دیروز به صورت نمایشی روبل را برای دلالان ارز معرفی کرد». تحلیل تاگس شاو با این جمله به پایان می‌رسد: «پیامی که این سه تلاش کردند به غرب دهند واضح بود: ما بدون شما هم می‌توانیم.»