به رغم اینکه طی سال گذشته مرزهای ایران و ترکیه بسته بودند، شهروندان ایران خرید خانه از این کشور را به شدت افزایش داده‌اند.
شهروندان بیش از ۱۰۰ کشور طی سال گذشته کلا ۴۱ هزار و ۲۹۸ خانه در ترکیه خریداری کرده‌اند که تقریبا یک پنجم آنها ایرانی بودند.
تازه‌ترین گزارش مرکز آمار ترکیه که پنجشنبه ۲۵ دی‌ماه (۱۴ ژانویه) منتشر شده نشان می‌دهد که ایرانی‌ها برای اولین بار صدرنشین خرید مسکن در میان خارجی‌ها در این کشور شده‌اند.
اوج‌گیری خرید خانه ایرانی‌ها در ترکیه عوامل زیادی دارد. مهمترین علت آن دریافت شهروندی ترکیه است، چرا که اواسط پارسال دولت ترکیه اعلام کرد از سال ۲۰۱۷ به این سو، نزدیک هفت هزار خارجی از بیش از صد کشور به خاطر خرید مسکن در ترکیه، موفق به گرفتن حق شهروندی شدند که ایرانی‌ها صدرنشین بودند. در این دوره ۱۴۷۵ نفر ایرانی، ۸۴۲ نفر عراقی و ۸۱۲ نفر افغانی به‌خاطر خرید مسکن حق شهروندی ترکیه را دریافت کردند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
علت دیگر اوج‌گیری خرید مسکن توسط ایرانی‌ها در ترکیه می‌تواند به افت ارزش لیر و تورم مهار شده مسکن برگردد. هر دلار آمریکا ابتدای سال ۲۰۱۸ کمتر از چهار لیر بود، اما در ابتدای سال ۲۰۲۰ به ۵.۳ لیر رسید و هم اکنون به ۷.۴ لیر معامله می‌شود.
شتاب تورم بخش مسکن طی دو سال گذشته در ترکیه نسبت به رشد نرخ ارز بسیار اندک بود.
از طرفی به رغم افت ارزش لیر و تورم کمتر در بخش مسکن، خرید و فروش املاک در ترکیه حتی به رغم شیوع کرونا از رونق نیفتاده است.
برای نمونه گزارش مرکز آمار ترکیه نشان می‌دهد طی سال گذشته میلادی ۱.۵ میلیون مسکن در ترکیه خرید و فروش شده که نسبت به سالهای قبل آن نه تنها کاهش نیافته، بلکه بیش از ۱۵ درصد نیز افزایش داشته است.
بدین ترتیب، بازار مسکن ترکیه به رغم افت ارزش لیر و شیوع کرونا، در رکود نبوده است.
این در حالی است که معاملات مسکن در ایران طی ۹ ماه سال جاری خورشیدی نسبت به دور مشابه پارسال و سال ۹۷ نوسانهای چشمگیر داشته است.
آمارهای بانک مرکزی ایران نشان می‌دهد تعداد معاملات مسکن در ۹ ماه سال ۹۹ در تهران حدود ۷۰ هزار واحد بوده که نسبت به دور مشابه پارسال ۴۳ درصد رشد داشته، اما نسبت به دور مشابه سال ۹۷ تقریبا نصف شده است.
همچنین متوسط قیمت مسکن برای هر متر مربع در تهران طی آذرماه ۹۸ حدود ۱۳.۵ میلیون تومان بود، اما در آذرماه امسال به ۲۷ میلیون تومان اوج گرفته که دو برابر شده است.
چنین رشدی در قیمت مسکن به همراه نوسانات شدید در شمار معاملات باعث می‌شود بازار مسکن ایران حوزه‌ای جذاب برای سرمایه‌گذاری نباشد.
بازار مسکن ترکیه برای خارجی‌ها
ترکیه از سپتامبر ۲۰۱۸، شروط اعطای حق شهروندی به شرط سرمایه‌گذاری در بازار املاک کشور را آسانتر کرد و ۲۵۰ هزار دلار سرمایه‌گذاری جهت دریافت حق شهروندی در نظر گرفته شد که چهار برابر کمتر از قبل بود.
دویچه وله را در اینستاگرام دنبال کنید
جزئیات آمارهای سالانه نیز نشان می‌دهد از این تاریخ به بعد، آهنگ رشد خرید خانه توسط خارجی‌ها، خصوصا ایرانی‌ها که با خروج آمریکا از برجام نیز مواجه شده بودند، رشد چشمگیری داشته است.
البته تنها اعطای شهروندی ترکیه دلیل اصلی اوج‌گیری فروش مسکن به خارجی‌ها نیست. در میان خریداران عمده خارجی مسکن در ترکیه شهروندان آلمان، روسیه و عربستان نیز دیده می‌شوند و مشتریان اصلی بازار مسکن ترکیه تنها ایران، عراق و افغانستان نیست.
آمار ترکیه نشان می‌دهد در سال ۲۰۱۷ کمی بیش از ۲۲ هزار مسکن به خارجی‌ها فروخته شده، اما در سال ۲۰۱۸ این رقم به ۴۰ هزار و در سال ۲۰۱۹ به ۴۶ هزار واحد اوج گرفت.
اما پارسال به خاطر شیوع کرونا، کل فروش مسکن به خارجی‌ها به ۴۱ هزار واحد کاهش یافت که حدود ۱۷ درصد آنها را ایرانی‌ها، ۱۶ درصد عراقی‌ها و ۷.۴ درصد روسها خریداری کردند.
شهروندان آلمان، کویت، یمن، بریتانیا، اردن و قزاقستان نیز هر کدام بیش از هزار واحد مسکن در ترکیه خریداری کرده‌اند.
بیشترین فروش مسکن در میان شهرها
گزارش مرکز آمار ترکیه نشان می‌دهد که تقریبا نیمی از خانه‌های فروخته شده به خارجی‌ها در شهر استانبول بوده است. استانبول قلب اقتصادی ترکیه است و تقریبا یک سوم تولید ناخالص داخلی ترکیه وابسته به همین شهر است.
همچنین تقریبا یک پنجم خانه‌های فروخته شده به خارجی‌ها در شهر توریستی و ساحلی آنتالیا بوده که سالانه پذیرای بیش از ۱۵ میلیون توریست خارجی است.
آنکارا، پایتخت کشور نیز سهمی کمتر از ۷ درصدی در جذب سرمایه‌های خارجی برای خرید مسکن داشته است.
ایرانی‌ها تا قبل از سال ۲۰۱۷ سالانه بطور متوسط حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ خانه از ترکیه خریداری می‌کردند، اما در سال ۲۰۱۸ این رقم به ۳ هزار و ۶۵۲ واحد و در سال ۲۰۱۹ به ۵ هزار و ۴۲۳ واحد و پارسال به ۷ هزار و ۱۸۹ واحد اوج گرفت.
ایرانی‌ها تنها شهروندان خارجی هستند که طی سال گذشته خرید مسکن آنها در ترکیه نسبت به سال ۲۰۱۹ رشد داشته است؛ این در حالی است که تقریبا طی یک سال گذشته به خاطر شیوع کرونا، مرزهای دو کشور بسته بوده است.
آمارهای رسمی ترکیه دقیقا مشخص نکرده شهروندان ایران چه تعداد خانه در کدام شهرها خریده‌اند و ارزش این خانه‌ها چه میزان بوده است.
ترکیه در نظر دارد فروش مسکن به خارجی‌ها در سال جاری میلادی را به ۵۰ تا ۶۰ هزار واحد برساند و به تبع آن، ۱۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در این بازار جذب کند.
* مطالب منتشر شده در صفحه "دیدگاه" الزاما بازتاب‌دهنده نظر دویچه‌وله فارسی نیست.