در حالی که جمهوری اسلامی درگیر پنهانکاری‌ها برای دور زدن تحریم‌ها، تخفیف‌های چشمگیر به مشتریان چینی و تغییر برند نفت ایران و فروش آن به پالایشگاه‌های کوچک و مستقل چینی تحت عنوان نفت عراق، امارات، عمان، مالزی و اندونزی است و در حالی که هر سال بدهی‌های شرکت ملی نفت ایران افزایش می‌یابد، کشورهای همسایه آن رکوردهای تاریخی درآمد نفت را ثبت می‌کنند.
همین ماه گذشته بود که یک محموله نفتی ایران با اسناد ساختگی به دنبال مشتری، تقریبا یک بار دور دنیا را گشت و نهایتا بعد از افشای منبع نفت، دوباره به آب‌های ایران و شرق آسیا بازگشت.
محموله ۷۰۰ هزار بشکه‌ای نفت ایران اواخر زمستان از بندر خارک ایران راهی مالزی شده و با تحویل به نفتکش دیگری با نام "آرک ۱"، تغییر مالکیت داده و به عنوان نفت مالزی از شرق آسیا تا قلب اروپا حمل شد. بعد از افشای منبع آن در ماه مه، دوباره از آب‌های کرواسی به مالزی برگشت.
گزارش شرکت دریانوردی "لیست لویدز" نشان می‌دهد که بعد از پنج ماه سرگردانی و طی مسافتی بیش از ۳۰ هزار کیلومتر، نهایتا محموله نفتی ایران نتوانست مشتری پیدا کند.
تنها هزینه اجازه نفتکشی با این حجم برای ۵ ماه حدود ۲.۵ میلیون دلار است.
سودهای کلان و تاریخی کشورهای نفتی همسایه ایران
آمارهای رسمی عربستان نشان می‌دهد که درآمد صادرات نفتی این کشور طی سه ماهه دوم امسال در مجموع نزدیک به ۹۰ درصد افزایش یافته و به بالای ۶۶ میلیارد دلار رسیده است. همچنین درآمد صادرات نفتی عربستان در نیمه ابتدایی امسال ۱۱۵ میلیارد دلار بوده است.
گزارش جدید شرکت ملی نفت عربستان، آرامکو، نیز نشان می‌دهد که سود خالص این شرکت در نیمه ابتدایی امسال ۸۸ میلیارد دلار بوده است.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
همچنین در حالی که ارزش هر سهم آرامکو در بازار بورس در ابتدای سال ۲۰۲۰ حدود ۸ دلار بود، اکنون به بالای ۱۰ دلار رسیده و آرامکو هم‌اکنون با ارزشی معادل ۲.۴ تریلیون دلار، بعد از شرکت اپل آمریکا، با ارزش‌ترین شرکت دنیا است.
سود سهام این شرکت در سه ماهه دوم امسال ۱۸ میلیارد دلار و برای سه ماهه سوم نیز به همین میزان خواهد بود.
چنین درآمدهای هنگفت و ارزش کلان شرکت آرامکو در حالی است که بر اساس آمارهای مرکز پژوهش‌های مجلس، بدهی شرکت ملی نفت ایران تا ابتدای سال گذشته خورشیدی از ۷۰ میلیارد دلار نیز فراتر رفته است.
از سال ۹۷، هر سال بدهی شرکت ملی نفت ایران ۱۰ میلیارد دلار افزایش یافته است.
از سوی دیگر، در حالی که کسری بودجه دولت ایران به رغم افزایش چشمگیر مالیات‌ها، حذف ارز ترجیهی برای کالاهای اساسی و افزایش چشمگیر قیمت نفت کماکان ادامه دارد، عربستان در سه ماهه دوم امسال ۲۰ میلیارد دلار درآمد بودجه‌ای اضافی داشته است.
تنها عربستان نیست که با درآمدهای سرشار نفتی اقتصاد خود را تقویت می‌کند.
آمارهای رسمی عراق نشان می‌دهد که درآمدهای صادرات نفت این کشور در نیمه ابتدایی ۲۰۲۲ میلادی از ۶۱ میلیارد دلار عبور کرده که دو برابر دور مشابه سال گذشته است.
حجم صادرات نفت و محصولات نفتی امارات نیز دست کمی از عراق ندارد و از طرفی امارات بزرگترین مرکز سوخت‌رسانی به کشتی‌ها در منطقه است و در تجارت محصولات نفتی دیگر کشورها نیز فعالانه مشارکت دارد. اقتصاد امارات همچنین بسیار متنوع است و تولید ناخالص داخلی این کشور ۱۰ میلیون نفره با قیمت‌های جاری، دو برابر اقتصاد ایران و حجم تجارت خارجی‌اش ۶.۵ برابر ایران است.
کویت نیز بیش از دو برابر ایران صادرات نفت و محصولات نفتی دارد و اگرچه آمارهای رسمی این کشور درباره درآمدهای نفتی منتشر نشده، اما بنابر گزارش اوپک، این کشور در سال گذشته میلادی با ۵۶ میلیارد دلار درآمد نفتی، تقریبا به اندازه امارات درآمد صادرات نفت و محصولات نفتی داشته است. این رقم برای ایران ۲۵ میلیارد دلار بوده است.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
قطر دیگر کشور منطقه است که سومین صادرکننده بزرگ گاز مایع جهان بعد از آمریکا و استرالیا است. این کشور در نیمه ابتدایی امسال نزدیک به ۵۵ میلیارد دلار صادرات منابع هیدروکربوری داشته که بخش اعظم آن گاز مایع است و نسبت به دور مشابه سال گذشته دو برابر شده است.
درآمدهای نفتی ایران
ایران کماکان طبق روال سال‌های گذشته از اعلام میزان صادرات نفت و درآمدهای نفتی به بهانه تحریم‌ها اجتناب می‌کند و مقامات ایران نیز آمارهای متناقضی از ۶۰ تا ۶۰۰ درصد افزایش در درآمدهای نفتی طی سال جاری خبر داده‌اند، بدون اینکه به رقم خاصی اشاره کنند.
با این حال، آخرین گزارش دیوان محاسبات بدون اشاره به رقم خاصی تنها گزارش داده که در دو ماهه ابتدایی سال جاری خورشیدی کمتر از ۱۵ درصد از درآمدهای صادرات نفت بودجه محقق شده است.
چین تنها مشتری نفتی ایران است و آمارهای رسمی گمرک چین نشان می‌دهد که در نیمه ابتدایی امسال تنها روزانه ۳۰ هزار بشکه نفت از ایران را مستقیما وارد کرده است.
آمارهای بین‌المللی و شرکت‌های ردیابی نفتکش‌ها نشان می‌دهد که میزان صادرات روزانه نفت ایران به چین در دور یاد شده بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ هزار بشکه در روز بوده است.
بدین ترتیب بخش اعظمی از صادرات نفت ایران به چین درگیر پروسه فرساینده و هزینه‌بر دور زدن تحریم‌ها، از جمله تغییر مالکیت نفت به کشوری دیگر، انتقال چندباره محموله‌ها از یک کشتی به کشتی دیگر برای گم کردن رد منبع نفت و همچنین هزینه دلال‌ها و تخفیف‌های چشمگیر شده است.
آخرین آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد که درآمد مجموع صادرات نفت خام، محصولات نفتی و گاز ایران در سال گذشته خورشیدی کمتر از ۳۸ میلیارد دلار بوده است.
آخرین گزارش اوپک و آژانس بین‌المللی انرژی
آخرین گزارش اوپک و آژانس بین‌المللی انرژی که چند روز پیش منتشر شد، نشان می‌دهد که به رغم رشد تولید نفت کشورهای همسایه ایران، خصوصا عربستان و امارات، تولید نفت روسیه، ایران و ونزوئلا در ماه ژوئیه افت کرده است.
آژانس افت تولید روزانه ایران را ۵۰ هزار بشکه و ونزوئلا را ۱۰۰ هزار بشکه نسبت به ماه ژوئن ارزیابی کرده است.
روسیه از زمان تحریم‌های غرب علیه این کشور به خاطر تهاجم به اوکراین، ۲.۲ میلیون بشکه صادرات نفت به بازارهای غربی را از دست داده و مجبور شده است دو سوم این میزان، نفت بیشتری به چین و خصوصا هند تحویل دهد.
گزارش‌های مختلف نشان می‌دهد که روسیه با تخفیف ۳۰ دلاری، عملا عرصه را برای نفت ایران و ونزوئلا تنگ کرده و چین خرید نفت از این کشورها را کاهش داده است.
افت خرید نفت ایران و ونزوئلا توسط تنها مشتری آنها، چین، به افت تولید نفت این کشورها منجر شده است.