ایران به هر قیمتی می‌خواهد جلوی تحریم‌های جدید را بگیرد

دویچه‌وله: آقای محمودی، سندی که ایران در اختیار آژانس گذاشته، سندی است که از سال ۲۰۰۵ آژانس آن را از ایران درخواست کرده بود. فکر می‌کنید چرا الان و در این موقعیت بخصوص، ایران راضی شد که این سند را در اختیار آژانس بگذارد؟

محمودی: البته قبل از این، محتوای این سند به اطلاع آژانس رسیده بود. منتها خود سند در اختیار آژانس قرار نگرفته بود و البته علت اصلی‌اش این است که ایران برداشت‌ حقوقی‌اش از تعهداتش براساس قرارداد منع اشاعه سلاحهای اتمی، متفاوت است از آن تعبیری که آژانس دارد و بعضی کشورهای دیگر. و البته این امر هم غیرمعمول نیست، یعنی چون مفاد این قرارداد از طرف کشورهای مختلف و به صورت مختلف تجزیه و تحلیل شده است، ایران هم نظرش این بود که در راس قراردادن این سند، جزو وظایف حقوقی‌اش نیست و کافی‌ست فقط محتوایش به اطلاع آژانس برسد. ظاهرا الان براساس این توافق جدید ایران با آژانس در یکی‌­ دو ماه گذشته و به‌عنوان یک قدم حسن‌نیت و نهایت همکاری، ایران تصمیم گرفته است اصل سند را هم در اختیار آژانس قرار بدهد. بنابراین من این را فقط نشانه‌‌ی این می‌دانم که ایران در برابر آن توافقاتی که دوماه پیش کرده است دارد وظیفه‌اش را انجام می‌دهد. ولی در موضع اصلی‌اش که همانا دسترسی محدود آژانس به تسلیحات و اسناد اتمی ایران باشد پابرجاست و این موضع هم، همانطور که گفتم، متفاوت از موضع بسیاری کشورهای دیگری که عضو همین پیمان هستند، نیست.

پس شما این کار را یک قدم مثبت از طرف ایران ارزیابی می‌کنید، یا آنطور که بعضی از کارشناسان گفته‌اند این یک تلاش دقیقه‌ی ۹۰ ایران است برای رفع تحریم‌های جدید؟

چون ایران دوماه پیش تعهد کرده بود که تا اواسط ماه نوامبر تمام اسناد مورد نیاز آژانس را در اختیارش بگذارد و این سند هم جزو اسناد اصلی‌ای بود که آژانس روی‌ آن اصرار داشته، و بخصوص نحوه‌ی دستیابی ایران به این سند و علت وجودی‌اش سوال‌برانگیز بوده، این است که ایران طبعا برای این که آژانس و بخصوص گزارش آقای البرداعی گزارشی مثبت باشد، هرکاری از دستش بربیاید می‌کند. و می‌شود گفت این در اختیارقراردادن سند هم در همان راستاست. برای اینکه اگر گزارش آقای البرداعی منفی باشد، طبیعی‌ست که عواقب جدی برای ایران خواهد داشت در داخل شورای امنیت. ولی اگر گزارش مثبت یا لااقل منفی نباشد و دوپهلو باشد، هنوز امکان این هست که از وضع تحریم‌های جدید جلوگیری بشود.

به نحوه‌ی دستیابی ایران به این سند اشاره کردید. ایران مدعی شده است که این طرح‌ها را بدون درخواست و در بازار سیاه به‌دست آورده است. چقدر این ادعا می‌تواند با واقعیت منطبق باشد؟

در نگاه اول پذیرفتن این ادعا مشکل است، برای اینکه یک سند بسیار مهمی‌ست، بسیار پربهاست و خیلی از کشورها و گروه‌ها دنبال چنین سندی هستند و چیزی نیست که برحسب اشتباه یا همین‌طوری به عنوان یکی از اسناد اضافی بر موارد دیگری که ایران مورد خاص‌اش بوده است به ایران داده شده باشد. ولی به نظر من نمی‌شود بطور مطلق هم این امکان را رد کرد که چون در بازار سیاه تهیه شده، چون در بازار قاچاقچی‌ها بوده، شاید آن کسانی که این اسناد را فروختند، از اهمیت همه‌ی آن اسنادی که به ایران فروختند و کاربرد این اسناد بطور دقیق مطلع نبوده‌اند. بنابراین به نظر من نباید قاطع ایران را محکوم کرد یا حرفش را درجا پذیرفت.

برخی از دیپلمات‌های غربی تحویل این اسناد را از جانب ایران بی‌اهمیت توصیف کرده‌اند. آیا این می‌تواند به این معنی باشد که این حرکت ایران تاثیر زیادی بر تصمیم آتی شورای امنیت نخواهد گذاشت؟

به نظر من این تعبیر درست نیست. بی‌اهمیت از این نظر گفتند که آژانس قبلا از محتوای این سند مطلع بوده است و بنابراین دادن این سند چیزی اضافه نمی‌کند. ولی مسئله این بوده که این یکی از خواسته‌های اصلی آژانس بوده که این سند را در اختیار داشته باشد. نه فقط دیده باشد بلکه در اختیار داشته باشد و به طور دقیق محتویاتش را تجزیه و تحلیل بکند. برای اینکه این امر می‌تواند در نتیجه‌گیری‌های نهایی آژانس موثر باشد و طبیعی‌ست اگر نتیجه‌ی تجزیه و تحلیل آژانس این باشد که با وجود این سند برنامه‌ی ایران برنامه‌ی نظامی و تولید هسته‌ای نبوده، طبعا سرنوشت این پرونده تغییر خواهد کرد. من گمانم این است که نهایتا وقتی گزارش آقای البرداعی داده بشود، اگر این گزارش همانطور که گفتم، مثبت باشد یا دوپهلو، احتمال این که شورای امنیت تحریم‌های جدیدی اعمال بکند بسیار ضعیف است در شرایط حاضر. ولی اگر گزارش حتا بطور غیرمستقیم منفی باشد و محکوم بکند و همکاری‌های ایران را ناکافی قلمداد بکند، امکان تحریم‌ها خیلی زیاد خواهد بود.

به نظر می‌رسد که در این روزهای آخر که به گزارش نهایی آقای البرداعی و همینطور جلسه‌ی آتی شورای امنیت مانده، ایران دارد تلاش‌هایی را می‌کند. یکی همین سند بوده، و دیگری دعوت از وزیر امور خارجه‌ی چین به ایران که در حقیقت محور مذاکرات، همین مسئله‌ی اتمی ایران است. آیا برداشت شما هم همین است که ایران دارد تلاش می‌کند پرونده‌ی هسته‌ای را به یک نقطه‌ی مثبت برساند؟

به نظر من اگر غیر از این بود، باعث تعجب بود. و این تلاش‌ها هم مربوط به روزهای اخیر نیست و در واقع از ماه مرداد به اینطرف این تلاش‌ها بطور جدی در کار بوده و ایران به هر قیمتی و به هر ترتیبی که بتواند، می‌خواهد جلوی اعمال تحریم‌های جدید را بگیرد و البته همانطور که گفتم این امر هم طبیعی‌‌ست. به همین دلیل همکاری‌اش را لااقل از دیدگاه خودش به حد اعلا رسانده است با آژانس و به نمایندگان آژانس هم اجازه‌ی کافی داده است که تاسیساتی را که می‌خواهند بروند ببینند و تمام آن اطلاعاتی که تا بحال برایشان امکان نداشته دسترسی داشته باشند، دستری پیدا بکنند و با افرادی که می‌خواستند مصاحبه بکنند و ایران همیشه مخالف بوده است با آن افراد هم مصاحبه بکنند. بنابراین در طول این دو ماه همکاری ایران شاید خیلی بیش از همکاری‌اش در دو­ سه سال گذشته بوده است. به همین دلیل هم من گمان می‌کنم نتیجه‌ی این همکاری‌ها در گزارش آقای البرداعی خیلی متفاوت باشد از گزارشهای قبلی.

مصاحبه‌گر: میترا شجاعی