«ایران باید اعتماد جامعه جهانی را جلب کند»
۱۳۸۹ اردیبهشت ۳۰, پنجشنبه
دکتر هوشنگ حسن‌یاری، استاد روابط بین‌الملل کالج سلطنتی کانادا در مصاحبه با دویچه‌وله می‌گوید که سوءظن جامعه بین‌المللی به جمهوری اسلامی جدی است و مسئولان ایرانی باید برای بیرون آوردن پرونده اتمی از بنبست کنونی، اعتمادآفرینی کنند.
دویچه‌وله: کشورهای غربی کوچکترین استقبالی از توافقنامه تهران نکرده‌اند، اما آقای آمانو اعلام کرده که منتظر دریافت پیام کتبی ایران است. ایشان از تلاش رهبران برزیل و ترکیه نیز قدردانی کرده است. آیا رییس آژانس این توافق را جدی‌تر از سایرین گرفته‌اند؟
هوشنگ حسن‌یاری: وظیفه آژانس این است که هر اقدام مثبتی را ارج بنهد. سال گذشته هم ایران پذیرفت که تبادل اورانیوم را انجام دهد اما آن را دنبال نکرد. در نتیجه وقتی امروز این را به صورت توافق دوجانبه و رسمی می‌گوید، مورد استقبال آژانس قرار می‌گیرد. اما موضوع گفت‌وگوهای کشورهای غربی محتوای سه قطعنامه قبلی و توقف غنی‌سازی اورانیوم است . بحث آژانس و کشورهای غربی در دو مسئله کاملا جداگانه است. بدبینی نسبت به توافق تهران، اگر انجام شود، مناسبتی ندارد.
تحلیلگرانی هستند که می‌گویند این نه یک توافق، بلکه اعلامیه‌ای سیاسی و تبلیغاتی بود. با توجه به ارائه پیش‌نویس قطعنامه چهارم و اصرار کشورهای غربی به تشدید مجازات‌ها علیه ایران، چه تصویری می‌توان از موقعیت فعلی ایران ارائه داد؟
مسئله اصلی عدم اعتماد به ایران است. سابقه همکاری ایران با شورای امنیت و آژانس منفی است. در گذشته ایران با امری توافق کرده اما سربزنگاه آن را نادیده گرفته است. بدبینی امروزه کشورهای غربی این است که ایران، صرفا برای خرید زمان و تعویق قطعنامه‌های تحریمی عمل می‌کند. توافق تهران در عین حال تنها چند بند مربوط به موضوع اصلی دارد و باقی آن تعارف و حواشی است. انجام همان بندهای محدود توافق تهران، می‌تواند به اعتماد آفرینی کمک کند. ایران باید با جلب اعتماد جامعه جهانی، پرونده‌ای را که اینک در بنبست قرار دارد، به مسیر مناسبی بیندازد. یعنی به تعلیق غنی‌سازی رضایت دهد و پرونده را از دست شورای امنیت به آژانس بازگرداند. تنها در این زمان است که می‌توان خوشبینی روشنی نسبت به تعامل ایران با جامعه جهانی داشت.
نظر دیگری هم هست که هدف اصلی توافق غیرمنتظره تهران، خنثی کردن خطر حمله نظامی اسراییل بوده است.
این بحث در نهایت چیزی را حل نمی‌کند. این بحث ممکن است یکی دوروز و چند هفته موضوع را در سایه قرار دهد اما مشکل اصلی در جای دیگر است. توجه کنید که موضوع گزینه نظامی از سوی اسراییل یا آمریکا مربوط به امروز و دیروز نیست و بحث آن مدت‌هاست مفتوح است. اگر هدف ایران این باشد که خطر حمله نظامی اسراییل را خنثی کند، باید ضمن اجرای توافق تهران، با سازمان ملل در زمینه تعلیق غنی‌سازی همکاری بیشتری کند. تنها در این صورت است که آمریکا و اسراییل بهانه‌ای برای توجیه حمله به ایران نخواهند داشت. در غیر این‌صورت تهدیدها همچنان باقی خواهند ماند.
مصاحبه‌گر: مهیندخت مصباح
تحریریه: بهمن مهرداد