اوباما همچون یک بوش باادب

برخی از تحلیل‌گران لیبرال آمریکایی پاسخ انتقادی آیت الله خامنه ای را به پیام نوروزی باراک اوباما دارای منطق و حساب شده ارزیابی می کنند. همزمان، محافظه کاران آمریکایی هشدار می دهند که رئیس جمهور آمریکا باید پیام نوروزی اش را با یک رشته اقدامات تحریمی قاطع همراه کند تا حکومت ایران از گردنکشی هسته ای انصراف حاصل نماید.

خط مشی دنیس راس

یکی از مفسران هفته نامه‌ی تایم در آمریکا می نویسد پاسخ فوری رهبر حکومت ایران به اوباما نشان می دهد که پیام نوروزی رئیس جمهور ایالات متحده به مردم و رهبران ایران را در تهران بسیار جدی گرفته اند. از همین رو، رهبری ایران تصمیم گرفت بلافاصله در روز بعد، در یک سخنرانی که به طور زنده از تلویزیون پخش شد، به نکات اوباما پاسخ دهد.

آیت الله خامنه ای بر این نکته تأکید کرد که مبنای قضاوت را باید بر اعمال گذاشت نه بر الفاظ زیبا. مفسر تایم می نویسد به نظر می رسد آیت الله، با دقت و در جزییات از طرز فکر درون کابینه‌ی اوباما در قبال ایران با خبر است. آقای خامنه ای درست بر همان سیاستی انگشت گذاشت که از سوی دنیس راس و همفکران او در کابینه‌ی اوباما دنبال می شود. طبق این سیاست، فشارها و تحریمات بیشتر است که باید پشتوانه‌ی دیپلماسی گفتگوی مستقیم باشد.

طبق نظریه‌ی دنیس راس که مشاور ارشد وزارت امورخارجه‌ی آمریکا در سیاست ایران است، ترغیب ایران به همکاری، از طریق دادن امتیازات و انگیزه‌های مادی و اقتصادی، زمانی مؤثر واقع می شود که با تهدید تحریمات بیشتر همراه باشد. در عین حال، وعده‌ی امتیازات و انگیزه‌های اقتصادی، متحدان اروپایی آمریکا را نیز متقاعد می کند که هدف تهاجم و براندازی نیست. در نتیجه، چنانچه حکومت ایران بازهم از همکاری سرباز زند، اروپاییان نمی توانند سرزنش را متوجه ایالات متحده سازند و به تحریمهای بیشتر گرایش نشان خواهند داد.

نبرد اراده‌‌ها

همزمان به روسیه نیز وعده داده می شود اگر جانب ایران را نگیرد، آمریکا نیز در برابر خواسته‌های روسیه نرمش نشان خواهد داد. تحلیگر تایم معتقد است آیت الله دست آمریکا را خوانده است. به هرحال نوعی گفتگوی غیرمستقیم میان آمریکا و ایران آغاز شده اما این نیز صحنه ای دیگر از «تئاتر نبرد اراده‌ها میان آمریکا و ایران» است.

برخی از ناظران، پاسخ سریع رهبر ایران را ناشی از این می دانند که پیام حساب شده و زیرکانه‌ی اوباما به طور بالقوه ممکن است در میان جناحهای درون حکومت اختلاف اندازد. به نظر می رسد که بخشی از جناحهای اقتصادی و حامیان آنها در حاکمیت ایران بی صبرانه منتظر از سرگیری معاملات اقتصادی‌ی سودآور با شرکتهای آمریکایی هستند. بخشی از هدف واکنش سریع رهبری، مصرف داخلی دارد تا یکپارچگی سیاسی حفظ گردد.

چهار عمل قاطع

تحلیل‌گر روزنامه‌ی آمریکایی سالت لیک تریبیون پاسخ رهبر ایران را دارای منطق می بیند و می‌نویسد، پیام اوباما، در لابلای سخنان شیرین و حباب‌های صابون درباره‌ی شکوه و عظمت فرهنگ ایرانی، مدعی است این کشور «جایگاه حقیقی اش را در میان جامعه‌ی ملل» زمانی پیدا می کند که از ترور و تسلیحات و «ظرفیت برای نابودی» انصراف حاصل کند. این تحلیلگر معتقد است اینها همان سخنان جورج بوش است منتها با ظرافت و لحن پوشیده تر. «به گوش ایرانی‌ها، اوباما طنین یک جورج بوش با ادب و نزاکت را دارد.»

از سوی دیگر، روزنامه‌ی محافظه کار و پرتیراژ دیلی نیوز در آمریکا می نویسد، «اوباما باید این حرفهای شیرین و دوست داشتنی را با چهار عمل قاطع همراه کند: تحریم جهانی فروش هرگونه تسلیحات به ایران؛ تحریم صدور بنزین به ایران؛ بایکوت کامل سیستم بانکی ایران در سطح جهانی؛ و ممنوع ساختن فروش هرگونه قطعات یدکی برای بازسازی صنعت نفت ایران.»

عبدی کلانتری ـ نیویورک