انعطاف احتمالی چین در تشدید تحریم‌ها علیه ایران
۱۳۸۸ بهمن ۲۲, پنجشنبه
نا به یک گزارش درونی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران غنی‌سازی اورانیوم را به دور از نظارت این آژانس آغاز کرده است. گزارش یادشده می‌گوید که ایران روز دوشنبه، ۲۱ بهمن، قبل از آن که ناظران آژانس به تاسیسات اتمی نطنز برسند، بازچینی سانتریفیوژهای این تاسیسات را آغاز کرده است. چینش جدید برای تولید اورانیوم از غنای ۵/ ۳ درصد به ۲۰ درصد است.
بر اساس گزارش غیرعلنی آژانس، در نطنز تا کنون یک خط تولید کوچک فعالیت داشته است. از این خط می‌توان برای تولید اورانیوم ۲۰ درصد هم استفاده کرد.
به گفته یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی، از ایران خواسته شده است که کار تولید اورانیوم با غلظت ۲۰ درصد را متوقف کند تا ناظران آژانس برای کنترل فعالیت‌های جدید در نطنز مکانیزم‌های جدیدی را به کار ببندند. تا کنون سیستم‌های ویدئویی مدار بسته و مهر و موم از جمله وسایل نصب‌شده در نطنز بوده‌اند تا از سوءاستفاده احتمالی از سانتریفیوژهای این مرکز برای کاربردهای غیرنظامی ممانعت شود.
احمدی‌نژاد: اولین محموله تولید شد
خبر مربوط به گزارش داخلی آژانس همان روزی انتشار یافت که محمود احمدی‌نژاد در سخنرانی به مناسبت سالگرد انقلاب اسلامی در ایران، از تولید اولین محموله اورانیوم با غلظت ۲۰ درصد در نطنز خبر داد. قرار است این محموله در تأسیسات اصفهان به میله‌های سوختی لازم جهت مصرف در رآکتور تحقیقاتی تهران تبدیل شود.
هم ناخالصی محسوس اورانیوم غنی‌شده ایران و هم دشواری تبدیل اورانیوم ۲۰ درصد به میله‌های سوخت از جمله نکاتی است که کارشناسان با استناد به آنها توانایی ایران را در تحقق ادعاهایش قابل تردید می‌دانند. شاید به همین سبب بود که احمدی‌نژاد در سخنرانی ۲۲ بهمن مجدداَ بر تمایل ایران به خرید یا تبادل سوخت اتمی با خارج تاکید کرد و آمریکا را هم از دایره همکاری در این زمینه مستثنی نکرد.
ماه نوامبر گذشته ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توافق کرد که نزدیک به ۷۰ درصد از اورانیوم ۵/ ۳ درصد غنی‌شده خود را تحویل دهد و در ازای آن سوخت اتمی مورد نیاز برای رآکتور پزشکی تهران دریافت کند. این رآکتور ایزتوپ‌های لازم برای مداوای برخی از بیماری‌ها را تولید می‌کند.
چندی پیش منوچهر متکی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی در ارتباط با توافق یادشده شرط‌های تازه‌ای را مطرح کرد که به زمان، مکان و مقدار اورانیوم قابل مبادله برمی‌گشت. در پی این رویکرد ایران، کشورهای غربی مجموعه تلاش‌های تازه‌ای را برای تشدید تحریم‌ها علیه ایران آغاز کردند.
در هفته‌های اخیر روسیه در زمینه اعمال فشار بیشتر بر ایران همراهی و هماهنگی بیشتری با کشورهای غربی عضو گروه ۱+۵ نشان می‌دهد. چین اما تا کنون با چنین سیاستی مخالف بوده است. ارزیابی عمومی تا کنون این بوده است که این کشور ازحق وتوی خود در شورای امنیت بر ضد تحریم‌ها و فشارهای جدید علیه ایران استفاده خواهد کرد.
معنای سکوت چین
با این همه، تصمیم ایران به غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۲۰ درصد باعث شده که موضع سرسختانه چین در مخالفت با تحریم‌ها و فشارهای یادشده با انعطاف‌هایی همراه شود. از زمان اعلام تصمیم ایران به تولید اورانیوم با غلظت ۲۰ درصد، چین در قبال تشدید تحریم‌ها سکوت اختیار کرده و صحبتی در مخالفت یا موافقت با آنها نمی‌کند. یک سخنگوی وزارت خارجه این کشورتنها به گفتن این جمله اکتفا کرده است که «پکن قصد دارد در ارتباط با قطعنامه جدید شورای امنیت در مورد ایران نقش سازنده‌ای ایفا کند».
"ین جانگ"، کارشناس آکادمی علوم چین که یک مرکز تحقیقاتی مهم دولتی به شمار می‌رود، به خبرگزاری رویترز گفته است: «سکوت چین به معنای آن است که این کشور به طور اصولی مخالفتی با قطعنامه جدید شورای امنیت در باره‌ی برنامه هسته‌ای ایران ندارد». به این ترتیب، چین احتمالاَ در برابر قطعنامه یادشده از حق وتوی خود استفاده نخواهد کرد، ولی همزمان اجازه هم نخواهد داد که تحریم‌ها علیه ایران سخت و فراگیر باشند.
ایران سومین تأمین‌کننده بزرگ نفت چین است و سرمایه‌گذاری‌های متفاوتی در رشته‌های گاز و نفت ایران انجام داده است. از همین رو رهبری چین بسیار حساس است که تحریم‌ها خللی در انتقال انرژی از ایران به این کشور ایجاد نکند.
FW/DK