انتخابات مصر، رقابتی که پیروز آن از پیش مشخص است
۱۳۹۷ فروردین ۶, دوشنبه
انتخابات ریاست جمهوری مصر از صبح دوشنبه ۶ فروردین (۲۶ مارس) آغاز شد. پیروز قطعی این انتخابات پیشاپیش معلوم است. هواداران سیسی او را مرد عمل می‌دانند، ولی سرکوب‌های فزاینده اعتبار او را بیش از پیش لرزان می‌کند.
در یک ویدئوی تبلیغاتی عبدالفتاح سیسی، رئیس جمهور کنونی، گفته می‌شود که جامعه مصر هنوز برای دمکراسی آماده نیست. با این همه او در نمایشی از دمکراسی، انتخاب مجدد خود را به رای گذاشته است. این چهارمین بار در تاریخ معاصر مصر است که رئیس جمهور در چهارچوب برگزاری یک انتخابات تعیین می‌شود و اولین بار در این چهار بار است که پیروز قطعی پیشاپیش مشخص است. فرایند این انتخابات سه روز به درازا می‌انجامد.
عبدالفتاح سیسی، وزیر دفاع دولت محمد مرسی، رئیس‌جمهور وابسته به اخوان‌المسلمین بود که او را سال ۲۰۱۳ در اقدامی شبه‌کودتایی برکنار کرد، به سرکوب هواداران این گروه دست زد و سپس در سال ۲۰۱۴ با کنار گذاشتن لباس نظامی در انتخاباتی بحث‌انگیز به ریاست جمهوری مصر رسید.
به این ترتیب تسلط غیرمستقیم ارتش که از دهه‌ها بر مصر جاری و ساری بود دوباره احیا شد. در چهار سال گذشته سیسی با اتکا به ارتش با مشت آهنین بر مصر حکومت کرد. او نه تنها با اخوان‌المسلمین و گروه‌های اسلام‌گرای افراطی که با اپوزیسیون میانه‌رو کشور هم با ابزارهای فشار و سرکوب رویارو شد.
نامزدهای جدی که در این دور از انتخابات می‌توانستند در برابر سیسی قد علم کنند، همگی با فشارهای مختلف به کنار رانده شده‌اند. دو نامزد، از جمله رئیس سابق ستاد نیروهای مسلح به زندان افتاد، یکی مجبور به پس‌گرفتن نامزدی خود شد و دو نامزد دیگر آماج تبلیغات و افتراپراکنی دوایر و رسانه‌های دولتی شدند. منتهی دست آخر برای آن‌که انتخابات جلوه‌ای از یک انتخابات رقابتی داشته باشد، موسی مصطفی موسی، نامزد "مخالفی" به میدان آمده است که بیشتر از خودش، برای سیسی تبلیغ می‌کند.
محبوبیتی که کاهش یافته است
همزمان وضعیت فوق‌العاده دوباره تمدید شده، بسیاری از سایت‌ها و بلاگ‌های منتقد مشمول فیلتر شده‌اند و مدیریت بسیاری از رسانه‌های دولتی و نیمه‌دولتی را وابستگان به نهادهای امنیتی در دست گرفته‌اند. هم این عوامل و هم محبوبیتی که شخص سیسی هنوز در میان بخش‌هایی از جامعه مصر دارد، احتمالا این بار هم پیروزی او را قطعی خواهد کرد.
سیسی در چهار سال گذشته خود را مرد پروژه‌های بزرگ نشان داده است. نیروگاه‌های بزرگ برق افتتاح کرده، وسیع‌سازی کانال سوئز را به جریان انداخته و ایجاد یک پایتخت جدید را کلید زده است. بخش قابل اعتنایی از جامعه مصر هنوز امیدوار است که این پروژه‌ها روزی به اشتغال و رفاه بیشتر برای مردم بینجامد و فقر و فاقه را کاهش دهد.
بیشتر بخوانید: مصر بزرگ‌ترین نیروگاه تولید انرژی خورشیدی جهان را می‌سازد
سیسی در عین حال برنامه‌هایی را عملی کرده است که چندان به مذاق لایه‌های فرودست جامعه خوش نیامده است. او یارانه‌ها را کاهش داده و نرخ برابری پول ملی مصر در برابر ارزهای خارجی را آزاد کرده است؛ اقداماتی که انفجار قیمت‌ها را در پی داشته و زندگی را برای بخش‌های یادشده جامعه دشوارتر کرده است.
با این همه بخش‌های بزرگی از جامعه مصر دلخوش به این است که کشور از ثبات و امنیتی نسبی برخوردار است و دشواری‌های یادشده در برابر وضعیت جنگی و آوارگی و کشتاری که در سوریه و یمن در جریان است قابل تحمل‌ترند. کم نیستند در میان مردم مصر که می‌گویند "اگر سیسی نبود و به بحران دوران مرسی پایان نداده بود، حالا مصر هم وضعیتی مانند سوریه می‌داشت".
این در حالی است که گروه‌های افراطی در صحرای سینا و جاهای دیگر مصر همچنان فعال‌اند و تبلیغات ارتش و نیروهای امنیتی که دائم از پیروزی بر این نیروها خبر می‌دهند چندان به مهار آنها نینجامیده است.
بیشتر بخوانید: انفجار بمب در اسکندریه دو کشته و چند زخمی بر جای گذاشت
در دی ماه سال گذشته انفجار یک بمب در یک مسجد در سینا سیصد نفر را به کام مرگ برد. در اثر همین درگیری‌ها هنوز هم صنعت گردشگری که رشته اقتصادی مهمی در مصر به شمار می‌رود، وضعیت عادی خود را بازنیافته و اقتصاد کشور کمتر نشانه‌هایی از رشد و رونق نشان می‌دهد.
بیشتر بخوانید: دست‌کم ۲۳۵ نفر در پی حمله به مسجدی در شبه جزیره سینا کشته شدند
مشارکتی بحث‌انگیز
در عین حال، بخش‌های تحصیل‌کرده و لیبرال‌تر جامعه مصر که خود قسما در ابتدا هوادار اقدامات سیسی بودند حالا به منتقد او بدل شده‌اند. از نظر آنها شدت سرکوب، نفی حق تجمعات و آزادی بیان و همه حقوقی که در پی سرنگونی حسنی مبارک در سال ۲۰۱۱ تحقق‌یافته تلقی می‌شدند، کارنامه سیسی را مخدوش کرده‌اند. از نظر این بخش از جامعه وضعیت مصر در قیاس با دوران مبارک قسما بدتر شده است.
کم نیستند روزنامه‌نگارانی که سر از زندان درآورده‌اند. گروه‌های مدافع حقوق بشر دائم از اعمال شکنجه در زندان‌های مصر خبر می‌دهند و از افزایش سرکوب و خودسری نیروهای امنیتی و انتظامی. روزنامه معروف ۲المصری الیوم" نوشته است که وضعیت کنونی مصر یادآور بازگشت به دوران حکومت کاملا پلیسی گذشته است.
بسیاری از نیروهای اپوزیسیون جامعه ۹۵ میلیون نفری مصر، پرجمیعت‌ترین کشور جهان عرب را به تحریم انتخابات فراخوانده‌اند. این‌که محبوبیت سیسی در قیاس با شروع به کارش در سال ۲۰۱۳ کاهش یافته کمتر جای تردید است. لذا چه سرخوردگی بخش‌هایی از جامعه و چه تاثیر احتمالی فراخوان تحریم اپوزیسیون، میزان مشارکت در انتخابات جاری را به مسئله‌ای کلیدی بدل کرده است.
سال ۲۰۱۴ دولت تحت تسلط سیسی اعلام کرد که ۴۶ درصد صاحبان حق رای در انتخابات شرکت کرده‌اند و بیش از ۹۶ درصد آنها به سیسی رای داده‌اند، رقمی که یادآور شبه‌انتخابات‌های دوران مبارک بود.