انباشت انتظارات اروپا از نخستين سفر اوباما
۱۳۸۸ فروردین ۱۱, سه‌شنبه
در روزهاى اخير مى‌توان در عرصه‌هاى سياسى اروپا كاهش اشتياق و انتظارهاى نخستينى را كه نسبت به اوباما وجود داشت مشاهده كرد. اگر اوباما پس از رسيدن به رياست جمهورى آمريكا به‌عنوان "منجى" از اقبال عمومی برخوردار شد و انتظارات بسيارى را برانگيخت، اين احساسات پيش از برگزارى نشست سران ۲۰ كشور صنعتى در لندن و با توجه به بحران اقتصادى و مالى در جهان، ناگهان تبديل به ترديد و خويشتن‌دارى شد. آيا اوباما قادر خواهد بود حجم گسترده‌ى انتظارات موجود را برآورده كند؟ گذشته از قدرت رهبرى آمريكا در عرصه‌ى جهانى، برآورده كردن چنين توقعى با توجه به ضعف‌هاى موجود چندان واقع‌بينانه به‌نظر نمى‌رسد.
بازارهاى سهام از نشست سران ۲۰ كشور صنعتى قطع اميد كرده‌اند و اروپا و آمريكا در تلاش براى دستيابى به راهكارى فراگير در بازارهاى بين‌المللى، فرسنگ‌ها با راه حل نهايى فاصله دارند. صنعت خودروسازى اروپا شاهد بود كه دولت اوباما از حمايت بى‌دريغ خود براى بازسازى و احياى شركت‌هاى كرايسلر و جى.ام عقب نشست و همواره بيشتر عقب‌نشينى مى‌كند. پيش‌تر رهبران اتحاديه‌ى اروپا و همچنين نخست‌وزير پيشين جمهورى چك، ميرک توپولانک، يادآورى كرده بودند كه سياستمداران آمريكا جهان را با نسخه‌هاى خود براى مبارزه با بحران اقتصادى جهان "به جهنم" خواهند فرستاد.
آلمان و فرانسه نيز به درخواست اوباما براى ارائه‌ى بسته‌هاى اقتصادى به‌منظور ايجاد پويايى اقتصادى روى خوشى نشان نداده‌اند، زيرا پس از آن مشكلات جديدى سر برخواهند آورد.
از خوش‌بينى افراطى تا عقلانيت مجهز
ظاهرا باور پیشین آمريكا به توان مالى دلار و آمادگى نسل‌هاى آينده‌ى اين كشور براى قبول بدهى‌هاى هزارميلياردى آينده بيش از اروپاست. آمادگى دولت جديد آمريكا براى كنترل و تنظيم بازارهاى اقتصادى نيز بيشتر دانش زبانى به نظر مى‌رسد تا شناخت واقعى از وضعيت فعلى. در عين حال، اعتبار سياست خارجى اوباما تأثيربرانگيز به نظر مى‌رسد. طى چند هفته پس از انتصاب اوباما به مقام خود، او نه تنها برچيدن زندان گوانتانامو را آغاز كرد، بلكه پيشنهاد گفت‌وگوهاى مستقيم با ايران را نيز مطرح كرد و منع مذاكره‌ى ناتو و روسيه را نيز لغو كرد.
در استراتژى جديد آمريكا در افغانستان نيز چرخش قابل توجهى به چشم مى‌خورد. اين گمان اشتباه كه در آنجا مى‌توان تنها به‌شيوه‌ى نظامى برنده‌ى جنگ شد، ديگر اعتبارى ندارد. اين موضوعى است كه اروپايى‌ها در ماه‌هاى گذشته به فهم آن اميد بسته بودند.
سفر اوباما به اروپا را بايد با تأمل و تا حدى خوش‌بينى نگريست. ديپلماسى آرام اوباما زمينه‌ى بيشترى را نسبت به عمل‌گرايى افسارگسيخته براى دستيابى به اهداف فراهم مى‌كند. معمارى جديد بناى اقتصادى جهان در مدتى كوتاه حاصل نمى‌شود.
اشتياق‌هاى غيرعقلانى و ناگهانى به سفر اوباما براساس رويكرد‌هاى جهانى قابل فهم است، اما عقلانيتى همراه با تأمين شرايط لازم در اين وضع راهگشاست.