افزایش تنش در بازار ارز در پی سخنان متناقض مسئولان
۱۳۹۱ مرداد ۱۸, چهارشنبه
تنها پس از گذشت چند روز از اعلام تغییر نرخ ارز مرجع، غلامرضا مصباحی مقدم، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی گفت: «هنوز تصمیم نهایی در این زمینه گرفته نشده، ولی نرخ مرجع برای کالاهای ضروری و اساسی همان ۱۲۲۶ تومان بدون تغییر خواهد بود. این کالاها شامل دارو و مواد غذایی مورد نیاز مردم است که البته معلوم نیست آیا مواد اولیه کارخانه‌ها هم جزء کالاهای ضروری به شمار برود یا نه.»
محمود بهمنی، رئیس بانک مرکزی ایران روز ۱۴ مرداد گفت که تعیین نرخ ارز مرجعی قطعی شده و طی ۱۰ روز آینده میزان آن نیز اعلام می‌شود. وی تصریح کرد که با توجه به شرایط تحریمی دولت مایل نیست که ارز خود را از دست بدهد.
اظهارات بهمنی به معنای افزایش نرخ رسمی دلار تلقی شد و بازار آزاد ارز به سرعت بدان واکنش نشان داد. در حالی‌که نرخ رسمی همچنان ۱۲۲۶ تومان است، دلار آمریکا در روز گذشته در بازارهای ارز تهران به مرز ۲۲۳۰ تومان رسید.
خبرگزاری ایسنا روز چهارشنبه (۸ اوت/۱۸ مرداد) خبر از کاهش محدود بهای سکه و دلار داد. بر اساس گزارش ایسنا در روز چهارشنبه هر دلار ۲۱۸۵ تومان، یورو ۲۷۲۰ تومان و پوند نیز ۳۴۰۰ تومان در بازار آزاد خرید و فروش می‌شود. در روز گذشته نیز سکه طرح قدیم در بازار ۷۸۶ هزار تومان و طرح جدید ۷۸۵ تومان به فروش رسید.
مصباحی‌مقدم: مردم به مدیریت دولت اطمینان ندارند
رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس تصریح کرد که «اطمینان مردم به مدیریت اقتصادی دولت کاهش یافته است» وپیامد آن تحمیل "شوک ارزی" به بازار بوده است.
مصباحی‌مقدم درباره بورس ارزی و صدور گواهی‌های ارزی از سوی دولت تصریح کرد: «این پیشنهاد به شرطی مطلوب است که بانک مرکزی نسبت به تامین ارز تعهد کامل داشته باشد.»
محمدرضا فرزین، دبیر ستاد هدفمندسازی یارانه‌ها نیز روز چهارشنبه گفت: «تا جایی که من اطلاع دارم، دولت تصمیمی برای تغییر نرخ ارز مرجع نگرفته است. دولت تصیمم دارد که بازار جدید ارزی در بورس راه‌اندازی کند.»
فرزین با اشاره به شایعات درباره افزایس نرخ ارز مرجع از ۱۲۲۶ تومان به ۱۶۰۰ تومان گفت: «بر اساس اطلاعات من دولت تصمیمی برای تغییر نرخ ارز مرجع ندارد.»
اظهارات متناقض مسئولان دولتی سبب شد تا برخی از سایت‌ها داخلی از انتشار بهای دلار و دیگر ارزهای خارجی خودداری کنند. اتحادیه طلا، جواهر و صرافان تهران که روزانه بهای سکه و دلار را بطور دقیق اعلام می‌کرد، در سایت خود نوشت: «با توجه به نوسان شدید قیمت دلار برای جلوگیری از هر گونه اشتباه به صورت موقت نرخ دلار نمایش داده نخواهد شد.»
به‌رغم کاهش بهای طلا در بازارهای جهانی، دلار و طلا در ایران همچنان سیر صعودی را طی می‌کنند. در روز گذشته و امروز بسیاری از صرافان تهران نرخ دلار را از تابلوهای خود حذف کردند.
دولت آشکارا عرضه دلار به بازار را کاهش داده است. حذف ارز مسافرتی و کاهش ارز زیارتی مردم را مجبور به تامین ارز مورد نیاز خود در بازار آزاد کرده است. سفته‌بازی در بازار ارز افزایش یافته و اظهارات متناقض مسئولان دولتی اوضاع را متشنج‌تر کرده است.
انتقاد از آشفتگی ارزی در ایران
مهدی غضنفری، وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران ضمن اشاره به این بی‌بند وباری ارزی گفت: «در شرایط فعلی یکی می‌گوید ارز سه نرخی است و دیگری می‌گوید بورس ارز در حال راه‌اندازی است و کسی دیگری هم اظهارنظر می‌کند که باید ارز تک‌نرخی شود و بانک مرکزی در این زمینه در حال تصمیم‌گیری است. مجموعه این اظهارنظرها باعث می‌شود که فعالان اقتصادی از آینده خود هیچ اطمینانی نداشته باشند. ضمن این که تمام این اظهارات تنها در حد ایده بوده و هیچ کدام قطعی و مصوب نشده‌اند.»
خطاب غضنفری آشکارا به مسئولانی نظیر محمدرضا فرزین و محمود بهمنی است که اولی از "راه‌اندازی بورس ارز" استقبال کرده و دومی نیز به عنوان رئیس بانک مرکزی از "تک‌نرخی شدن ارز مرجع" خبر داده بود.
مهدی تقوی‌عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در گفت‌وگویی با روزنامه جهان صنعت گفت: «در شرایط تحریم، صادرات نفت و به دنبال آن عرضه دلارهای نفتی به اقتصاد کشور کاهش می‌‌یابد و سبب افزایش نرخ ارز در بازار آزاد می‌شود.»
به گفته این کارشناس ایرانی، اقتصاد کشور به شدت به واردات وابسته است و «افزایش نرخ ارز مرجع موجب گرانی بیشتر کالاها می‌شود.» تقوی پیش‌بینی کرد که بازار زیربار "نرخ دستوری" نخواهد رفت و حذف سفته‌بازی و دلالی نیز ناممکن است.
بسیاری از کارشناسان اقتصادی بر این باورند که حجم بالای نقدینگی و رشد لگام‌گسیخته‌ی تورم و بیکاری با افزایش نرخ ارز مرجع بهبود نخواهد یافت و در آینده نزدیک بخش تولیدی ایران را با مشکلات بیشتری روبرو خواهد ساخت.