افزایش تلاش کشورهای اروپایی برای حفظ برجام
۱۳۹۶ مهر ۱۳, پنجشنبه
چهارمین نشست سالانه مجمع ایران و اروپا روز سه‌شنبه (۱۱ مهر/ ۳ اکتبر) با حضور سفیران بریتانیا، بلژیک، دانمارک، لهستان وهلند در تهران، شماری از مقام‌های ارشد مالی و بانکی ایران و هلگا اشمید معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در شهر زوریخ، پایتخت سوئیس کار خود را آغاز کرد.
به گزارش خبرگزاری رویترز هلگا اشمید در دومین روز از این نشست ضمن حمایت از توافق هسته‌ای میان ایران و شش قدرت جهانی (آمریکا، روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه و آلمان) تاکید کرد که کشورهای اروپایی برای حفظ این توافق "حداکثر تلاش" خود را خواهند کرد.
توافق هسته‌ای میان ایران و شش قدرت جهانی تیرماه سال ۹۴، پس از بیش از ۲۰ ماه مذاکره به امضاء رسید و از روزهای پایانی دی ماه همان سال در قالب برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به اجرا گذاشته شد.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا بارها برجام را "بدترین توافق تاریخ" این کشور خوانده است. دولت آمریکا باید هر ۹۰ روز گزارشی از پایبندی یا عدم پایبندی ایران به برجام را به کنگره ایالات متحده ارائه کند تا بر مبنای آن درباره ادامه لغو و تعلیق تحریم‌های هسته‌ای یا اعمال مجدد آنها تصمیم‌گیری شود.
در انتظار سخنرانی ترامپ
موعد ارائه گزارش بعدی دولت آمریکا درباره برجام ۱۵ اکتبر است. بنابر گزارش‌ها انتظار می‌رود دونالد ترامپ در سخنرانی ویژه هفته‌ی آینده خود (پنجشنبه ۱۲ اکتبر/ ۲۰ مهر) سیاست‌هایش در قبال جمهوری اسلامی و نظرش درباره روند اجرای توافق هسته‌ای را تشریح کند.
ترامپ از زمان ورود به کاخ سفید تا کنون دو بار پایبندی ایران به برجام را تائید کرده اما با توجه به سخنان اخیرش در مورد عدم پایبندی ایران به "روح توافق هسته‌ای" نگرانی‌هایی درباره موضع‌گیری هسته‌ی آینده او وجود دارد. ترامپ بدگمانی خود را با آزمایش‌های موشکی مناقشه‌برانگیز ایران و آنچه "نقش بی‌ثبات‌کننده" این کشور در منطقه خوانده می‌شود توجیه می‌کند.
بیشتر بخوانید: جیمز ماتیس: بهتر است آمریکا به برجام پایبند بماند
هلگا اشمید تاکید کرده که برجام یک توافق دو جانبه نیست بلکه توافقی چند جانبه است. عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای گروه ۱+۵ می‌گوید کشورهای اروپایی نیز در مورد نقش ایران در منطقه "نگرانی‌هایی" دارند اما این مسائل موضوع مذاکرات و توافق هسته‌ای نبوده‌اند.
تلاش سفیران اروپایی در آمریکا
رویترز در گزارش دیگری از نشستی با حضور سفیران بریتانیا، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا در واشینگتن با شماری از اعضای کنگره آمریکا و برخی مقام‌های ارشد دولت باراک اوباما در بعد از ظهر چهارشنبه خبر داد که هدف آن تشریح رویکرد این کشورها در حمایت از ادامه‌ی اجرای برجام گزارش شده است.
هلگا اشمید در کنفرانس مجمع ایران و اروپا در زوریخ با اشاره‌ای آشکار به مناقشه اتمی میان آمریکا و کره شمالی گفت: «جهان به یک بحران اتمی جدید نیازی ندارد و همین یکی هم زیادی است.» او افزود کاملا اطمینان دارد که جهان با بر هم خوردن برجام به مکان بهتر و امن‌تری تبدیل نخواهد شد.
نیکلاس هاپتون، سفیر بریتانیا در تهران در این کنفرانس ابراز امیدواری کرد که دونالد ترامپ بار دیگر توافق هسته‌ای را تائید کند و آمریکا همچنان به"نقش سازنده و مهم" خود در اجرای برجام ادامه دهد.
بیشتر بخوانید: برجام؛ جبهه مشترک اروپا و چین علیه ترامپ
درباره آینده برجام و رویکرد کاخ سفید نسبت به آن، سناریوهای مختلفی وجود دارد. چنان که دونالد ترامپ پایبندی ایران به برجام را تائید نکند کنگره ایالات متحده ۶۰ روز فرصت دارد درباره ادامه تعلیق تحریم‌ها یا اعمال مجدد آنها تصمیم بگیرد.
یکی از مشکلات ترامپ ظاهرا این است که او بارها وعده‌ی پاره کردن توافق هسته‌ای را داده اما تا کنون و به دلیل مخالفت برخی از اعضای کابینه نظیر وزیر خارجه رکس تیلرسون و شماری از نمایندگان ارشد کنگره از هر دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات با برهم زدن توافق، دو بار مجبور به تائید پایبندی ایران به برجام شده است.
خبرگزاری آسوشیتدپرس با استناد به سخنان برخی مقام‌های کاخ سفید احتمال می‌دهد که رئیس جمهوری آمریکا در سخنرانی هفته آینده خود اعلام کند که توافق هسته‌ای مانع ادامه اقدام‌های "بی‌ثبات‌کننده ایران در منطقه" نشده و جلوی توسعه برنامه‌های موشکی این کشور را نگرفته، به همین دلیل برجام دیگر تامین‌کننده منافع و امنیت ملی ایالات متحده نیست.
راه‌کاری برای حفظ وجهه ترامپ
این خبرگزاری همچنین از تلاش برخی دستیاران دونالد ترامپ برای یافتن راه‌کاری خبر داده که مطابق آن رئیس جمهوری آمریکا به خاطر حفظ وجهه خود مجبور نباشد هر ۹۰ روز یک‌بار برجام را تائید کند.
ترامپ بارها گفته که جمهوری اسلامی به روح برجام متعهد نیست. برخی منابع احتمال می‌دهند که او در سخنرانی هفته‌ی آینده خود اعلام کند که ایران به مفاد توافق هسته‌ای نیز پایبند نبوده است. این در حالی است که سازمان بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون پایبندی ایران به این توافق را تائید کرده است.
بیشتر بخوانید: ظریف: پیروی اروپا از آمریکا به معنای پایان برجام است
نیوزویک از قول یک منبع آگاه که نامش فاش نشده گزارش داده که بر هم زدن توافق هسته‌ای با ایران "در حال حاضر" در دستور کار کاخ سفید نیست. جیمز ماتیس وزیر دفاع آمریکا چند روز پیش گفته بود که به نظر او ادامه اجرای برجام به نفع آمریکاست.
تیلرسون وزیر خارجه آمریکا نیز به تازگی گفته است که پیشنهادهای مختلفی در مورد برجام به ترامپ ارائه کرده اما درباره جزئیات آن توضیح بیشتری نداد. او از جمله کسانی است که حدود سه ماه پیش موفق شدند رئیس جمهوری آمریکا را برای تائید پایبندی ایران به برجام متقاعد کنند.
گفته می‌شود تیلرسون و جوزف دانفورت، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا از جمله سیاست‌مدارانی هستند که همچنان ادامه اجرای برجام را در جهت منافع ایالات متحده ارزیابی می‌کنند. کشورهای اروپایی نیز ابراز نگرانی می‌کنند که بر هم خوردن توافق هسته‌ای ایران را به سوی از سرگیری غنی‌سازی اورانیوم سوق می‌دهد و تلاش‌های بین‌المللی برای جلوگیری از اشاعه‌ی سلاح‌های کشتار جمعی را تضعیف می‌کند.
نامه ۱۸۰ عضو کنگره به ترامپ
همزمان با این تحولات ۱۸۰ نفر از نمایندگان عضو حزب دموکرات در کنگره آمریکا روز چهارشنبه در نامه‌ای به دونالد ترامپ بر لزوم پایبندی به توافق هسته‌ای تاکید کرده‌اند.
به گزارش خبرگزاری ایسنا و به نقل از منابع خبری غربی، تد داچ، از نمایندگان ارشد حزب دموکرات و مخالفان سابق برجام گفته است: «برخی از ما با این توافق مخالف بودیم. اگرچه اکنون معتقدیم که این توافق باید اجرا شود.»
این نماینده کنگره می‌گوید با ادامه اجرای برجام آمریکا در زمینه توقف حرکت ایران به سمت سلاح هسته‌ای و نیز مقابله با اقدامات بی‌ثبات‌کننده این کشور "دست بالاتر" را خواهد داشت.
بیشتر بخوانید: تهدیدهای ترامپ علیه ایران؛ "زنگ خطری جدی برای روابط اقتصادی"
ترامپ و منتقدان برجام معتقدند که توافق هسته‌ای برای تامین این هدف‌ها ضعیف و محتاج بازنگری و مذاکره مجدد است. وزیر خارجه ایران چندی پیش در مصاحبه با نشریه نیویورک‌تایمز گفته بود که مذاکره مجدد به معنای بازگشت کامل به شرایط پیش از آغاز گفت‌وگوهای هسته‌ای خواهد بود.
محمد جواد ظریف می‌گوید این بازگشت از جمله به معنای بازگرداندن ۱۰ تن اورانیوم غنی شده ایران به کشور است که پس از برجام به روسیه ارسال شد. ظاهرا این میزان، ۹۸ درصد کل ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران بوده است.