افزایش انتقاد از عملی نشدن شعارهای دولت درباره سینما

«نمی‎شود برای یک فیلم مجوز صادر کنیم و بعد به خاطر مخالفت و سر و صدای یک گروه فشار آن مجوز را باطل کنیم.» این بخشی از سخنان وزیر ارشاد، علی جنتی در نشست تودیع و معارفه رئیس سازمان سینمایی در شهریور ۱۳۹۲ است.

جنتی هم در این نشست و هم در مناسبت‌های دیگر در واکنش به جلوگیری از اکران فیلم‌های مجوزداری مانند "عصبانی نیستم"، ساخته رضا درمیشیان وعده داده است: «ما پای مجوزهایی که می‌دهیم می‌ایستیم.»

روزنامه جام جم ششم شهریور ماه به نقل از خبرگزاری فارس نوشت: «با وجود هشدارهای قبلی، سازمان سینمایی به اکران سه فیلم "پاداش" (کمال تبریزی)، "خانه پدری" (کیانوش عیاری) و "عصبانی نیستم" چراغ سبز نشان داده است.»

توفیق مخالفان مجلس

کیانوش عیاری در این گزارش متهم شده که در فیلم خود "روایتی اغراق‌آمیز از تعصب و غیرت را از چند نسل گذشته تا کنون" ارائه می‌کند.

"خانه پدری" در سال ۸۹ ساخته شده و در آن خشونت علیه زنان در یک خانواده سنتی ایرانی به شکلی صریح و بی‌پرده به نمایش گذاشته می‌شود.

این فیلم سال گذشته با دریافت پروانه نمایش در سی و دومین جشنواره فیلم فجر شرکت داشت و قرار بود از چهارم دی‌ماه در چند سینمای تهران، اصفهان و مشهد به نمایش گذاشته شود.

با این همه نمایش فیلم به یک سالن سینما در تهران محدود ماند که همان هم پس از دو روز متوقف شد. پیش از آن نیز حوزه هنری‌ جلوی نمایش فیلم کیانوش عیاری در سینما آزادی را گرفت و شهرداری مانع اکران آن در سالن خانه هنرمندان شد.

یک روز پیش از نمایش "خانه پدری"، مرتضی آقاتهرانی، نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس به خبرگزاری فارس گفته بود: «در صحبت‌هایی که با مسئولین ارشاد داشتیم نگرانی کمیسیون فرهنگی به آن‌ها منتقل شد و نتیجه، عدم اکران این فیلم خواهد بود».‌

بیشتر بخوانید: مقابله مجلس با اکران فیلم "خانه پدری" و واکنش‌ها به آن

مجوز بی‌فایده‌ی اکران

مسئولان وزارت ارشاد در روزهای پس از توقف اکران "خانه پدری" از خود واکنشی نشان ندادند و دست‌کم به صورت آشکار درباره علت لغو نمایش آن چیزی نگفتند.

روز یک‌شنبه، هفتم دی‌ماه وزیر ارشاد با بیان این که "شورای پروانه نمایش، اجازه اکران این فیلم را تایید کرده" گفت، نظر شخصی او این است که به دلیل خشونتی که در صحنه‌ای از فیلم عیاری وجود دارد نمایش عمومی آن کار درستی نیست.

علی جنتی در جمع خبرنگاران گفت: «به دلیل خشونت فیلم ما اعلام کرده‌ایم که در حد محدود به صورت اکران‌های خصوصی مثل موزه سینما و شرایطی مثل حضور نیافتن افراد کمتر از ۱۶ سال خانه پدری نمایش داده شود.»

وزیر ارشاد به توقف اکران محدود "خانه پدری" اشاره‌ای نکرده، اما فرهاد توحیدی،‌رئیس هیئت مدیره خانه سینما ضمن گلایه از دخالت نهادهای خارج از قوه مجریه در امور سینمای از تشکیل یک جلسه اضطراری برای رسیدگی به این وضعیت خبر داده است.

عذرخواهی کم‌سابقه

رئیس هیئت مدیره بزرگترین نهاد صنفی سینماگران می‌گوید این جلسه پنجم دی‌ماه تشکیل شد و در روزهای آینده نیز جلسات دیگری برای بررسی راه‌های برون‌رفت از معضلاتی که در ماه‌های گذشته گریبان سینمای کشور را گرفته برگزار خواهد شد.

توحیدی به خبرگزاری ایسنا گفت: «تصور ما بر این است که دخالت نهادهایی خارج از قوه مجریه برای سینمای ما ایجاد مشکل می‌کند تا جایی که همچنان اعتبار پروانه نمایش، آینده سینمای ایران و امنیت شغلی سینماگران، از بحث‌های مهم سینمای ماست که با اقداماتی که خارج از حوزه‌های مدیریتی سینما انجام می‌شود، مخاطره‌آمیز شده است.»

حجت‌الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی، در اقدامی که میان مسئول جمهوری اسلامی کمتر سابقه دارد با انتشار متن کوتاهی "از همه کسانی که از فراهم نشدن زمینه‌های اکران فیلم خانه پدری آزرده خاطرند" پوزش خواست و برای سینمای ایران روزهای بهتری آرزو کرد.

خبرگزاری ایلنا، هشتم دی‌ماه در مطلبی زیر عنوان "عقب‌نشینی از اعمال قانون یا فشارهای غیرقابل کنترل" می‌پرسد، اگر قرار بود "وزارت ارشاد به‌جای دفاع از مجوزهای خود تن به هیاهو‌ها بدهد و مجری منویات اقلیتی خاص شود؛ چرا باید برای نمایش فیلمی مانند خانه پدری اطلاع‌رسانی گسترده صورت گیرد؟"

سکوت "وزیر راستگو"

در بخش دیگری از این گزارش این پرسش مطرح شده که کدام قدرت امکان مداخله‌ی افراد و گروه‌های غیرمتخصص در امر سینما را فراهم آورده است؟

پاسخ به این پرسش را اگر بسیاری از شهروندان هم ندانند، هم دست‌اندرکاران سینما می‌دانند و هم بهتر از آنها مسئولان دولتی که با گروه‌های فشار به خوبی آشنا هستند.

در کنار مخالفت‌های مجلس، "حوزه هنری"، از نهادهای وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی نیز با در اختیار داشتن شماری از مهمترین سینماهای کشور نقشی اساسی در جلوگیری از نمایش برخی فیلم‌ها بر عهده دارد.

مسئولان دولتی نه تنها برخلاف وعده‌های انتخاباتی و شعارهای قبلی از تصمیم‌های خود و حقوق شهروندان دفاع نمی‌کنند که اغلب از گفتن صریح واقعیت‌ها نیز خودداری می‌کنند.

این در حالی است که حسن روحانی به عنوان رئیس دولت "تدبیر و امید" بارها از دروغ‌پردازی‌های دولتمردان قبلی به شدت انتقاد کرده و کابینه خود را دولت راست‌گویان خوانده است.

وزیر ارشاد نیز در نخستین روزهایی که کار خود را آغاز کرد مدعی بود: «ما دولتمردان باید صداقت، امانتداری و راستگویی را که جزو ارزش‌های انقلابی است، ابتدا در وجود خود ارتقا دهیم تا بتوانیم در جامعه الگو باشیم. در این صورت است که صداقت، امانت و راستگویی در جامعه توسعه پیدا می‌کند.»