اعدام در ایران، موضوع نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل
۱۳۸۸ بهمن ۲۸, چهارشنبه
مسئله اعدامها در ایران مدت‌هاست که مورد انتقادها و اعتراض‌های جوامع حقوق بشری دنیا قرار دارد. با این حال حکومت ایران همچنان بر مجازات اعدام، حتی برای کسانی که پیش از رسیدن به سن بلوغ مرتکب جنایت شده‌اند، پاقشاری می‌کند. پس از حوادث عاشورا در ایران، مجازات اعدام به حربه ای علیه معترضان نیز تبدیل شده است.
مصاحبه ای با احسان نوروزی، خبرنگار دویچه وله که در محل نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل حضور داشت و بحث‌های این نشست در باره وضع حقوق بشر در ایران را دنبال کرده است.
دویچه وله: امروز خبر رسید که امیررضا عارفی هم به اعدام محکوم شد. پیش از آن هم آرش رحمانی‌پور و محمدعلی زمانی به اتهام آنچه حکومت ایران «توطئه برای براندازی نظام» می‌خواند، اعدام شده بودند. آیا در نشست بررسی دوره‌ای شورای حقوق بشر سازمان ملل، به مسئله اعدامها در ایران هم اشاره‌ای شد؟
احسان نوروزی:
بله، کشورهای غربی که عمدتا انتقادات گسترده‌ای نسبت به وضعیت حقوق بشر در ایران داشتند، به مسئله اعدامها در این کشور هم توجه ویژه‌ای داشتند؛ نرخ بالای اعدام در ایران و به‌خصوص اعدام معترضان پس از انتخابات که به اعتقاد این دسته از کشورها با هدف ارعاب مخالفان انجام شده و همین‌طور اعدام کسانی که در سنین نوجوانی، یعنی زیر ۱۸ سال، مرتکب جرم شده‌اند. بیشتر این انتقادها از سوی کشورهایی هم‌چون آمریکا، انگلیس، آلمان، فرانسه،استرالیا، کانادا و ... بیان شد. هیئت ایرانی هم در واکنش به این انتقادها، آنها را «اتهام» خواند.آیا هیئت ایرانی به سرپرستی آقای محمدجواد لاریجانی، غیر از این هم واکنشی به این انتقادها نشان دادند یا این‌که فقط با اتهام خواندن آن، از کنار این مسئله رد شدند؟
آقای رئیس ساداتی، معاون وزیر دادگستری ایران مسئولیت پاسخگویی به انتقادها پیرامون اعدامها را بر عهده داشت. وی تایید کرد که مجازات اعدام در ایران هم‌چون بسیاری از کشورها وجود دارد و این مجازات برای کسانی در نظر گرفته می‌شود که مرتکب شدیدترین جرایم شده‌اند. آقای لاریجانی هم در مصاحبه شب گذشته خود با سی‌ان‌ان به اشاره کردند که بیش از ۷۰ درصد مجازات‌های اعدام در ایران مربوط به کسانی است که مرتکب جرایمی هم‌چون قاچاق مواد مخدر شده‌اند. وی هم‌چنین گفت، برای کسانی که در سنین کمتر از ۱۸ سال مرتکب جرایمی می‌شوند، حکم اعدام صادر و اجرا نمی‌شود، در صورتی که چنین چیزی اساسا درست نیست و در ایران می‌بینیم که اگر کسی زیر سن ۱۸ سالگی مرتکب جرم شده باشد، پس از آن‌که به سن قانونی رسید حکم اعدامش را اجرا می‌کنند.
به مسئله اعدام‌های پس از انتخابات و به‌خصوص اعدام‌های پس از روز عاشورا که جنبه سیاسی داشت و نیز قضاوت فعالان حقوق بشر اشاره کردید. در این زمینه آیا به‌طور مشخص در این نشست برخوردی صورت گرفت؟
از سوی بسیاری از کشورها نسبت به روند فزاینده اعدامها اعتراضاتی صورت گرفت، و کشورهای منتقد مدعی شدند که هدف از این اعدامها ترساندن مخالفان است. اما هیات ایرانی این موضوع را انکار کرد و گفت کسی صرفا به‌خاطر معترض بودن به نتایج انتخابات اعدام نشده و آنها به‌خاطر نقض امنیت ملی و آسیب رساندن به اموال عمومی و اتهاماتی از این دست اعدام شده‌اند. مقامات ایرانی در واکنش به اتهام محاربه هم گفتند که این یک اصطلاح حقوقی است و کسانی که به هر نحوی آسیبی به امنیت کشور می‌رسانند، اقدام آنان به‌نوعی مصداق دشمنی با خداست و به همین خاطر اعدام می‌شوند.
در این چند روز شاهد واکنش‌های متفاوت کشورهای مختلف بودیم. غیر از کشورهای غربی، کشورهایی که در کنار ایران ایستاده‌اند چه واکنشی نشان دادند؟
طبیعتا کشورهایی هم‌چون چین و روسیه، به‌خصوص چین که رکورددار اعدام در میان کشورهای جهان است، اشاره‌ای به این مسئله نمی‌کنند. سایرهم‌پیمانان ایران در آمریکای لاتین هم نه تنها به این مسائل اشاره‌ای نکردند، که بسیاری از رویکردهای ایران در قبال حقوق بشر این کشور را مورد تحسین قرار دادند و از مقامات ایرانی خواستند که این تجربه‌ها را با کشورهای دیگر هم به اشتراک بگذارد.
مصاحبه‌گر: نیلوفر خسروی
تحریریه: فرید وحیدی