اعتراف وزیر صنعت به وجود بحران در تولید داخلی
۱۳۹۱ اردیبهشت ۱۶, شنبه
شعار سال ۱۳۹۱ خورشیدی از سوی رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای «تولید ملى، حمایت از كار و سرمایهى ایرانى» تعیین شده است. او در پیام نوروزی خود از دست‌اندرکاران عرصه اقتصادی و مردم دعوت کرد "امسال را سال رونق تولید داخلى قرار بدهند."
از ابتدای سال جاری کمتر روزی است که خبرهای نگران کننده‌ای در مورد افزایش واردات، تعطیلی کارگاه‌های تولیدی و بالارفتن قیمت‌ها منتشر نشود. این اخبار که همچنان در مواردی با شعارپردازی‌های مقام‌های حکومتی درباره رونق تولید داخلی تکذیب می‌شود، بیش از پیش در اظهارات مسئولان تایید و در آمار رسمی منعکس می‌گردد.
شیر با قیمت مدت‌دار
مهدی غضنفری، وزیر صنعت، معدن و تجارت روز شنبه، ۱۶ اردیبهشت در یک نشست خبری شرکت کرد تا به پرسش‌های خبرنگاران در مورد علت گرانی‌های افسارگسیخته‌ی اخیر پاسخ دهد. غضنفری در ابتدای این نشست به اهل رسانه توصیه کرد "نباید به اخبار صنعت در مقایسه با اخبار حوزه تجارت كم‌توجهی كنند." به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) او تاکید می‌کند "باید در سال تولید ملی به اخبار حوزه صنعت بیشتر توجه شود."
در ادامه‌ی این نشست یکی از خبرنگاران با اشاره به کاهش تولید شیر و گرانی فرآوردهای لبنی گفت «وضعیت به گونه‌ای شده كه روی برچسب قیمت شیر نوشته می‌شود، این قیمت فقط مربوط به ۱۰ روز است.» بنابر این گزارش غضنفری در پاسخ، با اعتراف به این که چنین کاری سابقه نداشته اما اتفاق افتاده گفت «البته ما تلاش خود را كردیم و شیب قیمت در حال معكوس شدن است.»
تصمیم دولت برای گران شدن گندم
یک روز پیش از ادعای وزیر صنعت در مورد "معکوس شدن شیب قیمت شیر" محمد رضا اسماعیلی مدیرعامل اتحادیه تعاونیهای تولیدکنندگان فرآوردهای لبنی از کمیاب شدن شیر خام به دلیل بالا رفتن هزینه‌های تولید خبر داده بود. خبرگزاری فارس ۱۵ اردیبهشت از قول اسماعیلی نوشت گرچه قیمت شیر به نسبت فروردین ماه گذشته ۹۰ درصد افزایش داشته تولید کنندگان می‌گویند با توجه به بالا رفتن هزینه‌ها ادامه‌ی کار صرفه اقتصادی ندارد.
اسماعیلی به خبرگزاری فارس گفته است در حال حاضر کارخانه‌های مواد لبنی با یک پنجم ظرفیت خود کار می‌کنند و به دلیل بالا بودن هزینه‌ها مجبور به اخراج کارگران و افزایش قیمت‌ها شده‌اند. همزمان، خبرگزاری مهر نیز گزارش داد، با تصویب دولت، قیمت فروش هر کیلوگرم گندم توسط شرکت بازرگانی دولتی به کارخانجات آرد و سایر متقاضیان از ۳۶۰ به ۴۴۰ تومان افزایش یافته است. این خبرگزاری ۱۵ اردیبهشت نوشت «با توجه به این مصوبه، احتمال افزایش مجدد قیمت نان در آینده‌ای نزدیک وجود دارد.»
افزایش هزینه تولید، صنعت زمینگیر داخلی
موضوع رکود تولید داخلی نیز از مسائلی بود که در نشست خبری روز شنبه مطرح شد. به گزارش ایسنا خبرنگار روزنامه همشهری به غضنفری گفت «ما با خیلی از صنایع كه صحبت می‌كنیم، آنها عنوان می‌كنند كه صنعت كشور در حال زمین‌خوردن است.» وزیر صنعت، معدن و بازرگانی در پاسخ گفته است «برخی صنایع در حاشیه زیان كار می‌كنند و اگر قیمت خود را بالا نبرند، وضعیت آنها بدتر می‌شود.»
تازه‌ترین آمار بانک مرکزی از "شاخص بهای تولید کننده" نشان می‌دهد هزینه‌ی تولید در داخل کشور در سال ۹۰ نسبت به سال پیش، بیش از ۳۴ درصد افزایش داشته است. میزان افزایش در سال ۸۹ نسبت به ۸۸ اندکی کمتر از ۱۷ درصد بوده است. ظاهرا اجرای قانون موسوم به هدفمندی یارانه‌ها، کاهش شدید ارزش پول ملی و افزایش بهای مواد اولیه وارداتی در این وضعیت نقش مهمی داشته است.
روزنامه دنیای اقتصاد روز شنبه ۱۵ اردیبهشت نوشت «برخی کارشناسان معتقدند ویژگی شاخص بهای تولیدکننده "پیش‌نگری" است. این شاخص نشان‌دهنده میزان افزایش هزینه‌های یک تولیدکننده است. بنابراین این شاخص در آینده تاثیر مستقیمی بر شاخص بهای کالاها و خدمات دارد.»
رشد اجتناب‌ناپذیر تورم
کارشناسان اقتصادی می‌گویند بخشی از تولید داخلی در ایران وابسته به واردات کالاهای واسطه‌ای و مواد اولیه است. نوسان شدید بهای ارزهای خارجی در شش ماه گذشته و کاهش ارزش ریال به گرانی این کالاها منجر شده که به ناچار باعث گران شدن محصولات داخلی می‌شود. عباس شاکری استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی به روزنامه‌ی دنیای اقتصاد می‌گوید «با این حساب، افزایش قیمت تمام شده کالاها رخ خواهد داد، بنابراین رشد تورم در سال جاری اجتناب‌ناپذیر است.»
عباس شاکری در ادامه می‌افزاید «تولیدکننده با افزایش هزینه‌های تولید، مجبور به قیمت‌گذاری کالای خود با ملاحظات خاصی است؛ دولت نیز نمی‌خواهد که تورم بالایی در سال ۹۱ رخ دهد؛ بنابراین واردات کالا دم‌دستی‌ترین مکانیسم مورد استفاده است؛ حال آنکه چنین سیاستی می‌تواند به زیان تولید تمام شود.»
واردات بی‌رویه و تاثیر مخرب آن بر تولید داخلی یکی از انتقادهای اصلی به سیاست‌های اقتصادی و بازرگانی دولت محمود احمدی‌نژاد محسوب می‌شود. برابر تازه‌ترین گزارش‌های گمرک و بانک مرکزی واردات کالا به کشور با افزایش چشمگیر در سال‌های اخیر به ۲۸۶ میلیارد دلار در فاصله سال‌های ۸۶ تا ۹۰ رسیده است. دولت اخیرا مجوز واردات ۲۴ میلیارد دلار کالا از خارج را صادر کرده است.